Zorgvernieuwing vraagt om anders organiseren

“Wij doen ons werk eerder ondanks de organisatie, dan dankzij de organisatie”. Dat kreeg Annemarie van Dalen vaak te horen van zorgverleners. Het was voor haar aanleiding om te gaan onderzoeken of dat niet anders kan. Zij heeft twee innovatieve organisaties diepgaand onderzocht en bekeken welke principes daar leidend zijn: thuiszorgorganisatie Buurtzorg en Esdégé-Reigersdaal, een organisatie voor gehandicaptenzorg.

Beide stellen niet de organisatie centraal met regels, systemen en doorgeschoten controle, maar richten zich op organiseren van de zorg. Dat betekent dat hulpverleners elke keer weer opnieuw oplossingen moeten bedenken bij vragen van mensen die zorg en ondersteuning nodig hebben. Een ander principe gaat over vertrouwen – inmiddels een modewoord geworden – maar in deze organisaties praten de medewerkers niet over vertrouwen maar institutionaliseren zij het in allerlei werkwijzen en manieren van doen. Het managementteam van Esdégé-Reigersdaal besloot niet langer meer als team het beleid te bepalen maar zichzelf op te heffen. Dat betekende veel minder vergaderen en de verantwoordelijkheid neerleggen bij de basis van de organisatie.

Van Dalen ontdekte nog een ander principe. Zorgverleners klagen over het algemeen over het verantwoording afleggen. Bij deze organisaties zien we juist dat dat veel meer gebeurt, maar dan op een heel andere manier dan het afvinken van lijstjes. Verantwoorden is elkaar bevragen en het eigen handelen indringend onder de loep nemen. Dat leidt tot betere oplossingen voor cliënten, mooier werk voor zorgverleners en minder bureaucratie.