Margo Trappenburg over loonfatsoen
Wie bepaalt wat we verdienen? Is dat ´de markt´? Verdien ik teveel in vergelijking met mensen met zwaarder werk die veel minder verdienen?
Voor de nieuwe bundel Loonfatsoen – Eerlijk verdienen of graaicultuur spraken Margo Trappenburg*) en twee co-redacteuren met vertegenwoordigers van verschillende beroepsgroepen, onder wie een schoonmaker, wijkagent, docent, schooldirecteur, verpleegkundige, accountant, ziekenhuisdirecteur, notaris, advocaat, bankier, manager en organisatieadviseur.
Zij vertellen over hun werk en wat zij ermee verdienen. De meesten wilden hun naam niet genoemd hebben. Lonen zijn in Nederland nogal een taboe.
“Met Loonfatsoen willen wij een taboe doorbreken en lonen bespreekbaar maken”, aldus Trappenburg. Maar dat is niet het enige doel van het boek. Wat nodig is, is een ethische discussie over de inhoudelijke criteria voor een rechtvaardige beloning van werk. Nu praten mensen over hun loon in termen van markt. Men verdient zoveel, want dat zijn de marktverhoudingen. Of ze verwijzen naar de CAO en naar een functiewaarderingssysteem. Of ze vergelijken zichzelf met anderen met een een vergelijkbaar denk- en opleidingsniveau in een andere organisatie.
Maar mensen zouden moeten praten over hun loon in termen van morele verdienste en hun eigen verdienste moeten vergelijken met anderen in hun eigen bedrijf of organisatie en bijvoorbeeld zeggen: Ik verdien zo en zoveel omdat ik heel lang heb moeten studeren voor deze functie of omdat ik dag en nacht bereikbaar ben of omdat ik de schuld krijg als er iets mis gaat.
Dat geldt ook voor bedrijven en organisaties. Zij zouden, in morele termen, kunnen uitleggen waarom het loon van de meest verdienende vijf, tien, of twintig keer zoveel is als van de minst verdienende.
Loonfatsoen is een pleidooi voor het debat over een rechtvaardige beloning van werk in een tijd waarin internationaal de kritiek op de groeiende ongelijkheid aanzwelt.
*) Margo Trappenburg is hoofddocent Bestuurs- en Organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht en bijzonder hoogleraar Grondslagen van het maatschappelijk werk aan de Universiteit voor humanistiek.
Loonfatsoen, onder redactie van Margo Trappenburg, Wout Scholten en Thijs Jansen is het zesde boek in de serie over beroepseer en uitgegeven bij Boom Amsterdam (oktober 2014). Het boek wordt op maandag 27 oktober 2014 gelanceerd in Utrecht.
Update: https://beroepseer.nl/loonfatsoen/