Gabriël van den Brink over sociale voortrekkers en evenement Van kramp naar kracht

Gabriël van den Brink vertelt naar aanleiding van het in Eindhoven op 10 juni 2016 plaatsvindende evenement Van kramp naar kracht over de betekenis van sociale voortrekkers. In het kader van het programma Vitale lokale samenlevingen werden in 2015 en 2016 tijdens werksessies dertien sociale voortrekkers geïnterviewd om te horen hoe ze met hun initiatieven van onderop de lokale samenleving weten te vitaliseren.

Van den Brink is als hoogleraar verbonden aan het instituut Ethos van de Vrije Universiteit en was tot december 2015 hoogleraar aan de Tilburgse School voor Politiek en Bestuur.

Sociale voortrekkers zijn ondernemende burgers die, vanuit een sterke morele gedrevenheid, problemen willen aanpakken in een buurt, of bepaalde groepen mensen willen helpen. Voor ze daarin slagen, stuiten ze nog wel eens op onbegrip of tegenwerking van de overheid. Maar ze hebben een lange adem.
De voortrekkers stellen de menselijke relatie centraal, en niet de organisatie of de overheid. De persoonlijke relatie is hun kanaal. Belangrijk is dat ze mensen die met moeilijkheden te kampen hebben – bijvoorbeeld met armoede of met schulden, gezinsproblemen – niet met een argwanende houding tegemoet treden maar met vertrouwen. Daarnaast weten ze te bevorderen wat mensen zelf kunnen. Daarmee houden ze als het ware de overheid een spiegel voor: blijf redelijk, heb compassie en pas maatwerk toe.
Overheden en professionals hebben te maken met regels en protocollen en die dienen ook ergens voor, maar moraliteit en compassie dienen ook ruimte te krijgen.

De sociale voortrekkers zijn een voorbeeld van de doe-democratie van burgers. Ze uitnodigen mensen uit mee te doen. Ze laten zien dat zij als indiviidueel burger, als enkeling, iets ondernemen dat ertoe doet. De overheid kan sociale lessen leren uit wat zij ondernemen. Ze laten zien wat werkt en wat niet werkt.

Op het evenement in Eindhoven wordt de bundel met interviews met de sociale voortrekkers Moraliteit in actie gepresenteerd, en wordt de Verklaring Van kramp naar kracht met een aantal stellingen ondertekend. De Verklaring is het startschot voor het nieuwe vormgeven van de verzorgingsstaat door de burger en de overheid. De verzorgingsstaat moet zichzelf opnieuw uitvinden.
Hoe dat kan vertellen de sociale voortrekkers in zestien  masterclasses: hoe ze zijn begonnen en wat ze hebben moeten doen om te kunnen slagen. Daar zijn o.a.: Buurtzorg Nederland, Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Netwerk DAK, Bureau Frontlijn, Resto VanHarte, Eigen Kracht Centrale, Pedagogisch Collectief Feijenoord, Stadsgeneeskunde, de politiemensen Erna Eenink en Jaco van Hoorn, vmbo-docent Wim van de Merwe, multimediale producties Toff, Gastvrij Oost.

Meer info over Van kramp naar kracht: https://beroepseer.nl