Zorgverzekeraar krijgt inzage in patiëntendossier. Laatste plenaire overleg Eerste Kamer 17 december 2018

Het is al vaak ter sprake gekomen: inzage in een patiëntendossier moet alleen kunnen nadat de patiënt er toestemming voor geeft. Dus ook de zorgverzekeraar dient de patiënt te informeren over inzage in zijn of haar dossier en vooraf toestemming te vragen. Dat is de opvatting van de Patiëntenfederatie: “Patiënten moeten inzage in hun medisch dossier door de zorgverzekeraar kunnen weigeren. Ook als het gaat om fraudeonderzoek. Er zijn genoeg manieren voor een zorgverzekeraar om fraude te onderzoeken, zonder dat dit direct moet door in het medisch dossier te kijken”.

Het voorstel Verbeteren van toezicht, opsporing, naleving en handhaving in de zorg wijzigt een aantal wetten op het terrein van de gezondheidszorg met als doel uitbreiding van de mogelijkheden voor zorgverzekeraars en de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) om fraude tegen te gaan. De wijziging zal gevolgen hebben voor het beroepsgeheim en de privacy van patiënten.
Het voorstel  is 13 september 2016 aangenomen door de Tweede Kamer. PvdA, Van Vliet, Houwers, VVD, SGP, CDA, Groep Bontes/Van Klaveren en de PVV stemden voor.
De Eerste Kamercommissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft op 6 november 2018 het eindverslag uitgebracht.

De plenaire behandeling vindt plaats op maandag 17 december 2018.

Samengevat:

Het zorgstelsel wordt enerzijds vormgegeven door wettelijke ­bepalingen en anderzijds door privaatrechtelijke overeenkomsten ­tussen ziektekostenverzekeraar en zorgaanbieder. De uitvoering van de zorgverzekering, aanvullende en vrijwillige ziektekostenverzekeringen wordt ook vorm gegeven door privaatrechtelijke overeenkomsten tussen patiënt en zorgaanbieder en tussen verzekerde en ziektekostenverzekeraar.

Het is van groot belang dat ­patiënt/verzekerde, zorgaanbieder en ziektekostenverzekeraar in staat zijn of worden gesteld de nakoming en naleving van die overeenkomsten te controleren en te handhaven. Door het deels private karakter van het Nederlandse zorgstelsel moet bij het voorkomen en bestrijden van onrechtmatig of frauduleus gedrag eerst worden uitgegaan van de handhaving en naleving van de onderlinge overeenkomsten tussen patiënt/verzekerde, zorgaanbieder en ziektekostenverzekeraar. Daartoe wordt de juridische basis voor interne en externe controle door accountants en voor de formele en materiële controle door ziektekostenverzekeraars versterkt. Dit wetsvoorstel voorziet ook in de verplichting voor zorgaanbieders om de voor de controle door verzekeraars noodzakelijke tarief- en prestatiegegevens te verstrekken.

Een commentaar op internet op 12 december 2018 n.a.v. het voorstel luidde: “Een verzekeraar heeft niks te zoeken in een medisch dossier… Meer dan genoeg controle via andere regelgeving”.

Eldermans/Geerts Advocaten – juridisch specialist in de zorg – deed op 10 december 2018 een dringende oproep aan de Eerste Kamer:

“Eerste Kamer: laat je niet inpakken voor het kerstreces!
Een wetsvoorstel om zorgverzekeraars inzage te geven in de patiëntendossiers van ongecontracteerde aanbieders deed in 2016 veel stof opwaaien. Nadat het door de Tweede Kamer werd aangenomen, hebben we er niet veel meer over gehoord, tot nu. Deze maand staat het voorstel op de agenda van de Eerste Kamer.

In een brief van 9 november jl. van de minister en staatssecretaris van VWS aan de Tweede Kamer worden maatregelen aangekondigd om de contracteergraad te bevorderen. De dreiging om de hoogte van de vergoeding voor ongecontracteerde zorgaanbieders naar beneden bij te stellen, heeft al de nodige pennen in beweging gebracht. Minder aandacht gaat naar het wetsvoorstel uit 2016 dat de inzagebevoegdheid van verzekeraars in patiëntendossiers, nu ook van ongecontracteerde aanbieders, regelt. Inmiddels is daar zoveel tijd overheen gegaan – meer dan twee jaar – dat alle commotie die daarover was ontstaan is geluwd. Tijd heelt alle wonden, zo blijkt.
Maar goed, dat is politiek.

Zijn wij van mening dat ongecontracteerde aanbieders gevrijwaard moeten blijven van controles? Zeker niet. Wat echter wel belangrijk is, is dat er vóór tot uitbreiding van de inzagebevoegdheden wordt overgegaan, een moment van bezinning komt, omdat de huidige wet- en regelgeving zelfs bij gecontracteerde aanbieders onvoldoende waarborgen bieden.

Geheimhoudingsplicht

Wij schreven hier eerder over. Zorgaanbieders hebben een geheimhoudingsplicht en mogen in principe geen inzage geven in het dossier. De Regeling zorgverzekering maakt dit mogelijk, maar slechts als ‘ultimum remedium’, als er geen ander, minder verstrekkend alternatief is. Pas wanneer aan deze ‘noodzakelijkheidsvereiste’ is voldaan, moet en mag een gecontracteerde zorgaanbieder meewerken aan inzage in het patiëntendossier door de verzekeraar.

[ … ]

Eerste Kamer: blijf kritisch

Voordat besloten wordt de groep zorgaanbieders die verplicht zijn inzage te geven uit te breiden, moet ons inziens de systematiek zelf gerepareerd worden. Het wetsvoorstel kan worden vergeleken met het uitbreiden van een discotheek waarbij niet zeker is of de brandveiligheid in orde is. Voordat toestemming voor uitbreiding gegeven wordt, moet er zekerheid bestaan dat de brandveiligheid in orde is, met checks en balances dat dit ook in de toekomst het geval blijft. De thans in de regelgeving opgenomen oplossing, dat de patiënt achteraf te horen krijgt dat een verzekeraar inzage heeft gehad, heeft evenveel waarde als na de brand constateren dat de brandveiligheid niet in orde was”.

Lees de hele oproep van Eldermans/Geerts Advocaten: Eerste Kamer: laat je niet inpakken voor het kerstreces! 10 december 2018: www.eldermans-geerts.nl

Zorgfraude

W. J. Jongejan liet op Zorg-ICT Zorgen op 26 juni 2018 zijn misnoegen blijken over het klakkeloos overnemen door de media van een persbericht dat ging over de toename van zorgfraude. Fraude is niet goed te praten, maar feiten aandikken is ook niet goed.
Jongejan:

“Als we dan een fraudebedrag van 27 miljoen euro gemeld krijgen, gaat het dus om 0,036 procent van het totale bedrag van 75 miljard euro. Je kunt het ook omgekeerd aangeven, namelijk dat 99,964 procent van de zorguitgaven niet frauduleus wordt uitgegeven. Het fraudebedrag is niet gering maar stelt verhoudingsgewijs dus niets voor. Blijkbaar is het voor de beeldvorming rond de fraude gewenst dat het bar en boos lijkt te zijn. De overheid zet daarom fors in op zorgfraude. In het parlement ligt in de Tweede kamer het wetsontwerp 34445 en in de Eerste kamer nog steeds het wetsontwerp 33980 om ervoor te zorgen dat zorgverzekeraars met doorbreking van het medisch beroepsgeheim makkelijker materiële controles mogen doen. Dat houdt in dat men aan de hand van de medische informatie in zorgsystemen de rechtmatigheid van zorguitgaven zou mogen controleren”.

Jongejans conclusie: “Al met al lijkt het Zorgverzekeraars Nederland vooral te doen om een beeld te schetsen van een omvangrijke fraude in de zorg met voorbijgaan aan hoe vaak het wel goed gaat. Het kan niet anders dat die beeldvorming belangrijk lijkt om het ministerie en de parlementariërs te laten zien dat er (eigenlijk te) krachtige wetgeving nodig zou zijn voor fraudebestrijding”.

Ook Jongejan is van mening dat het het huidige instrumentarium voor fraudecontrole meer dan afdoende is.

Verbeteren van toezicht, opsporing, naleving en handhaving in de zorg, Eerste Kamer: https://www.eerstekamer.nl/wetsvoorstel/33980_verbeteren_van_toezicht

Eindverslag van de vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, vastgesteld 6 november 2018: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-33980-G.html

Agenda Plenaire vergadering Eerste Kamer op 17 december 2018: https://www.eerstekamer.nl/plenaire_vergadering/20181217

Sprekerslijst bij Plenaire vergadering: https://www.eerstekamer.nl/sprekerslijst/vkt9jygo2jvm

ZN, zorgfraude en beeldvorming. Een andere kijk op dezelfde cijfers, door W.J. Jongejan, Zorg-ICT Zorgen, 26 juni 2018: www.zorgictzorgen.nl

Alleen patiënt bepaalt of medisch dossier mag worden ingezien, Patiëntenfederatie, 8 september 2016: www.patientenfederatie.nl

U P D A T E

Wet tegen zorgfraude strandt in Eerste Kamer door privacy-bezwaren, NOS Nieuws, 17 december 2018: https://nos.nl