Wat doet een medisch incident met jou?

Medio mei 2014 vond er in Utrecht een bijeenkomst plaats over beroeps(z)eer, georganiseerd door de Stichting Compassion for Care en de medische vereniging VvAA. Het ging over de invloed van een medisch incident op de zorgprofessional. De gevolgen van een medisch incident op het persoonlijke leven van een arts of verpleegkundige kunnen enorm zijn; desondanks wordt hier in de praktijk weinig over gesproken.
Op de site van Arts en Auto staat een kort verslag van de bijeenkomst:

VvAA-bestuurslid Arjan van Nistelrooij opende namens de organisatoren de avond, waarna kernteamlid Loes van der Linden van Compassion for Care als avondvoorzitter het stokje overnam. Zij introduceerde Theatergroep Plezant. Een acteur kroop in de huid van vaatchirurg Floris Hesselink die verantwoordelijk wordt gehouden voor een incident met dodelijke afloop. We volgden hem in een onverwacht uur van bezinning.

Een accordeonist en toetsenist begeleidden hem met dialoog, zang en muziek en gaven op krachtige wijze de worsteling weer tussen succes en falen (‘ik heb geen fout gemaakt, het is misgegaan’), tussen loyaliteit en patiëntbelang (‘waarom heb je het gemeld en heb je niet eerst mij geïnformeerd?’), het willen aanspreken maar niet durven, de noodzaak van feedback en de angst voor reputatieschade. Kortom: is er een probleem of een irreële verwachting?

Dr. Kris Vanhaecht van de KU Leuven ging over tot de feiten. Hij deed onderzoek naar de impact van incidenten en stelt vast dat 50 procent van de zorgverleners in zijn of haar carrière te maken heeft met traumatiserende incidenten (in meer of mindere mate). Vanhaecht benoemt drie partijen die onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden: het eerste slachtoffer (de patiënt), het tweede slachtoffer (de zorgverlener) en het derde slachtoffer (de organisatie en haar reputatie). De impact op de zorgverlener is zowel professioneel (anders gedragen, onzekerheid, geen beslissingen meer durven nemen, sneller fouten maken) als persoonlijk (boosheid, slapeloosheid, gezinsleven onder druk). Let wel: er zijn ook positieve effecten doordat men er een leerervaring van heeft kunnen maken en bijvoorbeeld protocollen aanpast.

Gynaecoloog Gerda Zeeman vertelde op indringende wijze uit haar eigen praktijk hoe zij een hartafwijking bij een baby miste en het kindje overleed, terwijl dat voorkomen had kunnen worden. Zij besloot – hoe moeilijk die beslissing ook was – de ouders direct tegemoet te treden en haar hele verhaal te vertellen. Zeeman: “Openheid zonder terughoudendheid heeft het vertrouwen in de afdeling hersteld.” In haar geval ook in haar: zij mocht de volgende zwangerschap van het zelfde ouderpaar begeleiden. Zeemans ervaringen en die van andere zorgverleners zijn opgetekend in het boek Dit nooit meer.

Zie site Arts en Auto: www.artsenauto.nl/beroepszeer

Compassion for Care: http://www.compassionforcare.com (Stichting Compassion for care is beëindigd per 13 maart 2024)

Over boek Dit nooit meer – Artsen vertellen over hun incident (2009): http://medischcontact.artsennet.nl