Onderzoek naar langdurige stressfactoren bij huisartsen

Een groot deel van de Nederlandse huisartsen heeft stress. Dat is gebleken uit een in 2012 verricht onderzoek van arbeidsongeschiktheidsverzekeraar Movir in samenwerking met LSJ Medisch Projectbureau. Movir constateerde een toename van burn-outklachten bij met name vrouwelijke en jonge huisartsen. Dit was aanleiding om een onderzoek onder huisartsen te starten. Doel: meer inzicht krijgen in factoren die stress veroorzaken en aanknopingspunten vinden om arbeidsongeschiktheid te voorkomen. De resultaten van dit onderzoek werden op 1 november 2012 openbaar gemaakt tijdens een huisartsencongres in Rotterdam.

Het onderzoek dat uitgezet is onder 3.000 Nederlandse huisartsen leverde een respons op van 20%. Dit toont aan dat het thema werkdruk en arbeidstevredenheid de beroepsgroep heeft geraakt. Door de hoge respons zijn de uitkomsten ook representatief voor de huisartsenpopulatie in Nederland. Bij de huisartsen die aan het onderzoek hebben deelgenomen, blijkt een hoge mate van tevredenheid over het beroep samen te gaan met een hoge ervaren werkdruk. Er blijkt nauwelijks een verband te bestaan tussen de ervaren werkdruk en de arbeidstevredenheid (d.w.z. een hoge werkdruk leidt niet vanzelfsprekend tot een lage tevredenheid).

Een greep uit de resultaten:

Ruim 70% van de huisartsen heeft signalen van overspannenheid bij zichzelf geconstateerd.
Meer dan 80% van de huisartsen heeft signalen van overspannenheid of burn-out geconstateerd bij collega huisartsen.
Bijna 15% van de huisartsen zegt weleens overspannen of burn-out te zijn geweest.
Met de stelling ‘het onderwerp burn-out is onder huisartsen moeilijk bespreekbaar’ is ruim de helft van de huisartsen het eens of zeer eens.
In de onderzochte groep huisartsen zien we vooral belemmeringen om stresssignalen goed te interpreteren en hierop adequate actie te ondernemen.
De werkdruk neemt toe bij een toename van de werkweek.
Gemiddeld werken huisartsen 4 dagen per week. Slechts een derde van de huisartsen werkt fulltime.

Uit deze enquête komen weinig significante verschillen naar voren tussen de antwoorden van mannen en vrouwen. Wel wordt gezien dat vrouwelijke huisartsen het eigen functioneren vaker met collega’s bespreken. Ook ondernemen zij wat vaker actie wanneer zij signalen van overspannenheid bij collega’s merken. Het onderzoek lijkt te bevestigen dat de oudere mannelijke huisarts toch te lang doorwerkt bij signalen van een dreigende burn-out, zonder daarbij stil te staan en/of professionele hulp in te roepen.

Al met al is de huisarts zeer tevreden over het vak, maar heeft ook duidelijk te kampen met een hoge werkdruk. Zorgt de huisarts in dit opzicht wel góed voor zichzelf? Voor werknemers bestaan tal van (Arbo)regelingen, wetten en instanties die zorg dragen voor het ziekteverzuim en welzijn van de werknemer. De zelfstandige huisarts staat er wat dat betreft alleen voor.

Huisartsen zijn op basis van de gerapporteerde hoge werkdruk en de in de literatuur vaak genoemde associatie tussen werkdruk en burn-out, duidelijk een risicogroep voor het ontwikkelen van een burn-out.
In dit onderzoek komt geen specifieke groep huisartsen naar voren die een extra verhoogd risico op overspannenheid of burn-out loopt. Wel worden de administratieve handelingen, ANW-diensten en te weinig tijd per patiënt specifiek genoemd als belangrijke oorzaken die overspannenheid kunnen veroorzaken.

Overigens is het onderwerp burn-out onder huisartsen moeilijk bespreekbaar.
In de onderzochte groep huisartsen bestaan vooral belemmeringen om stress-signalen goed te interpreteren en hierop adequate actie te ondernemen. Als reden wordt genoemd dat ze zich verantwoordelijk voelen voor collega’s en patiënten.
Daarnaast is het gevoel van falen en van zwakte een grote belemmering. Tenslotte wordt de stap naar professionele hulpverlening maar beperkt genomen

Rapport LandeLijk onderzoek naar Langdurige stressfactoren bij huisartsen, 1 november 2012: https://beroepseer.nl

Balans houden in uw werk als huisarts, Movir: http://movir.nl (Artikel niet meer beschikbaar)