“Het was weer eens raak, vorige week op de huisartsenpost”, aldus Herman Suichies in zijn blog Branchenormen, een nieuw fenomeen: “Ik had gelukkig geen nachtdienst, maar als regiearts wel de taak om alle handelingen van de assistentes te autoriseren en wel binnen één uur. Er was zelfs een plakkaat daarover opgehangen in de backoffice en digitaal krijg je op elk werkstation in signaalrood de melding om te autoriseren als er meer dan een uur verstreken is. Gevraagd naar de achterliggende redenen van zo’n regel om binnen een uur te moeten autoriseren kreeg ik van de assistentes te horen: dat is om de kwaliteit te verbeteren, zo kunnen dingen die wij fout doen binnen een uur worden gecorrigeerd, bovendien, als er minder dan 80% van de dingen die wij afhandelen niet binnen een uur is geautoriseerd krijgen we een boete van de inspectie!

Nieuwsgierig geworden naar het ontstaan van dit soort protocollen informeerde ik wat verder. Wat bleek, de inspectie had dit niet zelf bedacht, maar hanteerde om de kwaliteit te bewaken slechts de branchenorm. Branchenorm? Ik ken de NHG standaarden^*) waar we in ons werk min of meer aan gehouden zijn, de richtlijnen van de KNMG die ons handvatten geven bij ingewikkelde problemen maar branchenormen die de inspectie hanteert waren me onbekend. Wat bleek, de Vereniging Huisartsenposten Nederland (VHN), waar je als huisarts geen lid van kunt worden en die 50 leden telt, (namelijk de huisartsendienstenstructuren, meestal vertegenwoordigd door hun directeuren), maakt branchenormen. Er bestaat dus naast de auto of de slagersbranche een huisartsenpostenbranche. En net als de BOVAG voor de autobranche, stelt de VHN branchenormen vast. Deze branchenorm zal vastgesteld zijn door de werkgroep kwaliteit, bestaande uit 12 leden waarvan één huisarts en één waarnemend huisarts deel van uitmaken. Uit oogpunt van kwaliteit heeft men zo bedacht dat autoriseren van wat de assistente op de huisartsenpost doet binnen 1 uur door een huisarts moet gebeuren.

Dus een blaasontsteking waarvoor de assistente een kuurtje voorschrijft moet wel binnen een uur worden goedgekeurd. Ook ‘s nachts! Waarom niet binnen anderhalf uur of 3 kwartier is onbekend. De branchenorm is ook niet onderbouwd, evidencebased kent men bij de VHN blijkbaar nog niet zo goed. In mijn eigen praktijk “autoriseer” ik tijdens de koffie mijn assistente, toch ruim tweeënhalf uur later. Oeps, kan dat wel of is dat dan ook te laat volgens de inspectie? Gelukkig kent de dagelijkse huisartsenpraktijk nog niet van deze branchenormen en weet ik dat de assistente me direct even inseint als er iets is dat ze niet vertrouwt.

Hoe dan ook, blijkbaar worden zomaar ergens in ons steeds maar uitdijende zorgsysteem niet onderbouwde, niet evidence based branchenormen gemaakt, die men vervolgens kwaliteitsnormen noemt en waarvoor de inspectie gewoon boetes oplegt als je ze niet naleeft. Het verbaast me dat artsen in het veld zich dit allemaal laten welgevallen en blijkbaar voetstoots aannemen dat over dit soort normen en protocollen goed is nagedacht. Nou zal er ook wel veel over nagedacht zijn, maar nog te vaak zijn normen, richtlijnen en stellingnames een resultaat van consensus en niet van wetenschap. Zo herinner ik me de 30 seconden norm die de inspectie vorig jaar hanteerde waarbinnen in een huisartsenpraktijk de telefoon moet worden opgenomen. Persoonlijk vind ik dat nog vrij lang, maar er bestaat geen onderzoek wat nou het gevolg is van binnen 20 of 40 seconden de telefoon opnemen. Dertig seconden leek wel een mooi getal moet ergens iemand bedacht hebben, en sindsdien noemen we dat dus een kwaliteitsnorm en handhaaft de inspectie deze “huisartsenbranchenorm”.
Ik zou het toejuichen als organisaties die zich met zorg bezighouden zich wat minder stellig zouden uitlaten in protocollen, richtlijnen en branchenormen. Voor je het weet handhaaft de inspectie weer iets waar ze zelf geen normen voor heeft. Een “handreiking”, zoals de KNMG inmiddels soms doet, lijkt me voldoende”.

^*) NHG – Nederlands Huisartsengenootschap

Zie Branchenormen, een nieuw fenomeen door Herman Suichies, 25 mei 2013, op website van Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen: www.vphuisartsen.nl

Over de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen: Op 15 december 2008 komen enkele tientallen verontruste maar gepassioneerde huisartsen bijeen in Zwolle. Zij maken zich zorgen over de ontwikkelingen in hun vak en ervaren een toenemende druk vanuit de overheid en zorgverzekeraars op de kernwaarden van de huisartsgeneeskunde. Vastgesteld wordt dat de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV) met haar defensieve opstelling, niet in staat is gebleken de randvoorwaarden voor goede, toekomstbestendige huisartsenzorg te realiseren. De onderhandelingsinzet van de LHV ten aanzien van de door velen ervaren knelpunten, is onduidelijk en staat niet ter discussie in de ledenraad. Het lijdzaam volgen van het beleid van de minister van VWS met ‘stille diplomatie’ wordt als strategische lijn door de aanwezigen scherp bekritiseerd en unaniem verworpen.
Op donderdag 11 februari 2010 wordt bij de notaris de Vereniging Praktijkhoudende Huisartsen opgericht, onder de naam VPHuisartsen, gevestigd te Amsterdam.