Een alternatief voor ROM als benchmark: Een valide kwaliteitskader voor de GGZ met regionale regie en co-creatie

Begin 2017 deden psychiaters een oproep om de petitie Stop ROM als benchmark in de GGZ te ondertekenen. Met ROM wordt bedoeld: Routine Outcome Monitoring, het regelmatig invullen van vragenlijsten, bedoeld ter ondersteuning van de behandeling.
In 2012 waarschuwden acht kernhoogleraren psychiatrie voor grootschalige invoering van dit ROM-systeem ter vergelijking van de kwaliteit van behandelingen. Daarvoor is het totaal ongeschikt vonden zij. Dit is nog weer eens bevestigd door een op 26 januari 2017 verschenen onafhankelijk rapport van de Rekenkamer: Bekostiging van de curatieve geestelijke gezondheidszorg.
Helaas is er indertijd niet naar de hoogleraren geluisterd. ROM is nu zelfs een wettelijke verplichting en zorgverzekeraars geven boetes als er onvoldoende ROM-gegevens worden aangeleverd. Het verkrijgen en verwerken van al die gegevens kost naar schatting 30 miljoen per jaar.

De petitie beoogt een eind te maken aan de geldverslindende, zinloze en bureaucratische praktijk waarmee psychiaters te maken hebben. Het is de hoogste tijd voor een andere vorm van gegevensregistratie. De actievoerders zijn overigens niet tegen het meten van kwaliteit, maar wel tegen ROM als benchmark omdat:

• zonder toestemming/medeweten gegevens worden verzonden;
• gepseudonimiseerde gegevens herleidbaar zijn tot een patiënt;
• het niet wetenschappelijk, duur en tijdrovend is zonder het beloofde zicht op de kwaliteit van de GGZ.

Een valide kwaliteitskader voor de GGZ

Twee initiatiefnemers van de petitie, Jim van Os, hoogleraar psychiatrische epidemiologie en publieke GGZ en Philippe Delespaul, hoogleraar zorginnovatie in de GGZ, hebben een alternatief geschreven voor het benchmark met ROM-syteem: Een valide kwaliteitskader voor de GGZ: Van Benchmark ROM aan de achterkant naar regionale regie en co-creatie aan de voorkant.
Een valide kwaliteitskader kan, in combinatie met het instellen van een publieke GGZ, de huidige ondoelmatigheid en kwaliteitsblindheid opheffen.

Een kwaliteitskader in de GGZ telt drie pijlers dat inzicht geeft in de kwaliteit van behandeling. Onderdeel daarvan zijn een basisorganisatie van kleinschalige GGZ in de wijk en de installatie van een publieke GGZ.
Organisatie op het niveau van de wijk, virtueel of echt, is nodig om zicht te hebben op de psychische variatie in de wijk zodat de schaarse middelen de meest ernstige zorgbehoeften kunnen volgen. Veel GGZ organisaties trachten de slag te maken naar wijkgericht werken, maar er zijn schotten en belangen die het moeilijk maken voor de GGZ om zich opnieuw uit te vinden in de wijk

Een publieke GGZ betekent oprichting en versterking van online eCommunities voor mensen met gelijksoortige klachten (voorbeelden zijn: proud2bme.nl, psychosenet.nl, diagnosedepressie.nl, dwang.eu en drugsinfo.nl) die elkaar kunnen helpen in het duiden van de klachten, het vinden van hulp en het ontwikkelen van zelfmanagementstrategieën. Ten behoeve van zelfmanagement is achter de eCommunities een markt van gratis eHealth, mHealth en andere tools nodig, waar mensen elkaar kunnen helpen geschikte middelen te vinden.

Het alternatieve plan eindigt met de woorden: “Momenteel is er zware politieke druk op de GGZ om zich ‘te bewijzen’. Dit kan als men gaat werken met een kader en indicatoren die inzicht geven in de kwaliteit van de GGZ in de zin van impact op psychisch lijden in de regio, gezien vanuit de leefwereld, bottom-up vormgegeven, gericht op co-creatie en in combinatie met een nieuwe, publieke GGZ. Als de GGZ uit de huidige kwaliteitsblindheid kan komen, zal sturing op zinnige, zuinige en zorgzame GGZ, vormgegeven vanuit de intrinsieke motivatie van hulpverleners, in interactie met GGZ gebruikers zelf, mogelijk worden”.

Klik hier voor lezen van essay Een valide kwaliteitskader voor de GGZ: Van Benchmark ROM aan de achterkant naar regionale regie en co-creatie aan de voorkant, door J. van Os en Ph. Delespaul, Tijdschrift voor psychiatrie, februari 2018 : https://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/media/4/60-2018-2-artikel-vanos.pdf

Actiesite Stop Benchmark met ROM en info over de petitie: www.stopbenchmark.nl

Petitie gestart: Stop ROM als benchmark in de GGZ, Groepsblog Beroepseer, 30 januari 2017: https://beroepseer.nl