De 66 overbodige, soms zelfs schadelijke handelingen van verpleegkundigen
Onderzoekers van het Radboud UMC IQ healthcare hebben een lijst met 66 verpleegkundige handelingen samengesteld waarvan aangetoond is dat deze niet werken of zelfs schade veroorzaken.
Wanneer verpleegkundigen zouden ophouden met deze handelingen is veel leed, geld en tijd te besparen. Die tijd kunnen verpleegkundigen dan besteden aan zaken die wel waardevol zijn voor de patiënt. Op deze lijst staan onder meer het niet bedekken van operatiewonden, het niet plaatsen van een urinekatheter bij incontinentie of decubitus en terughoudendheid met het gebruik van bedhekken. De Beter-laten lijst wordt 29 juni 2017 overhandigd aan de beroepsvereniging Verpleegkundigen en Verzorgenden Nederland (V&VN) zodat zij er verder mee kunnen in de verpleegkundige praktijk.
Flinke besparing
Onderzoekers van het Radboudumc hebben 125 kwaliteitsstandaarden en richtlijnen voor verpleegkundigen doorzocht. Zij zochten naar aanbevelingen die aangeven dat verpleegkundigen bepaalde handelingen beter kunnen laten. Voorwaarde was dat er bewijs is dat die handelingen niet werken. Daarbij zijn zij vergelijkbaar te werk gegaan als met de lijst voor artsen die november 2016 is opgesteld. Bij de verpleegkundigen leverde dat 66 handelingen op uit 32 richtlijnen en kwaliteitsstandaarden. Veel aanbevelingen gaan over het niet gebruiken van ontsmettings- of reinigingsmiddelen, omdat dit niet leidt tot minder infecties of het niet toepassen van vrijheidsbeperkende maatregelen. Deze maatregelen kunnen patiënten juist in gevaar brengen. De onderzoekers hebben vastgesteld dat het ophouden met deze handelingen veel leed, tijd en geld kan besparen. Zo kan het niet meer bedekken van operatiewonden bij de helft van alle patiënten in Nederland ruim twee miljoen euro opleveren aan materiaal en 2,8 miljoen euro aan personele kosten. Voor de patiënt leidt het niet afdekken van wonden tot sneller herstel en minder infectiegevaar.
Meer verpleegkundig onderzoek
Hoogleraar Verplegingswetenschap en mede-onderzoeker Hester Vermeulen noemt het aantal van 66 opmerkelijk laag. “Dit staat in schril contrast met het aantal dat voor de artsen werd gevonden. We hebben in de huidige richtlijnen weinig ‘beter-laten’-aanbevelingen kunnen vinden. Dit komt onder meer omdat er te weinig onderzoek gedaan is om scherpe aanbevelingen op te stellen voor de praktijk. Dit bewijst dat er veel meer verpleegkundig onderzoek nodig is”.
In het voorjaar 2017 heeft V&VN een peiling laten doen naar welke handelingen verpleegkundigen zelf overbodig vinden. Daar kwamen deels andere handelingen naar voren. Dat waren met name het routinematig controleren van bloeddruk, pols en temperatuur, het dagelijks zwachtelen en steunkousen aantrekken en het dagelijks wassen met zeep. De overlap tussen wat ervaren wordt als onnodig en dat waarover aanbevelingen zijn geformuleerd dat handelen echt niet nodig is, is beperkt. Ook dit pleit volgens Vermeulen voor meer verpleegkundig wetenschappelijk onderzoek.
Beter-laten lijst: https://doenoflaten.nl/wp-content/uploads/2020/03/Eindrapport-verpleegkundige-beter-laten-lijst-20170720.pdf
Wat kan een verpleegkundige beter laten? Stoppen onnodige zorg bespaart leed en geld, Radboud UMC, 28 juni 2017: www.radboudumc.nl
Beter laten, V & VN: www.venvn.nl/thema-s/beter-laten
Top 5 onnodige handelingen: peiling onder V&VN-leden, door Rhijja Jansen, Nursing, 25 april 2017: www.nursing.nl/top-5-overbodige-verpleegkundige-handelingen/
