Andries Baart: ‘De regels belemmeren je te zien wat je eigenlijk moet doen’

Het tijdschrift Zorg + Welzijn schrijft in samenwerking met Stichting Presentie een serie artikelen over wat de goede professional in zorg en welzijn ten diepste kenmerkt: Naar een betere professional.
De eerste aflevering van de serie is een interview met Andries Baart, de geestelijk vader van de presentietheorie. De presentie houdt kritisch afstand tot het interventionisme in zorg, welzijn, geestelijke verzorging of onderwijs, en zoekt de trouwe nabijheid en de relatie met de ander die op hulp en steun is aangewezen als plek om te bepalen wat er gedaan zal worden. Dat vergt een radicale andere manier van waarnemen, afstemmen, keuzen maken en dus van professioneel handelen

Op een vrije en kritische wijze je verstand gebruiken

Volgens Baart is ‘praktische wijsheid’ het belangrijkste kenmerk van een goede professional: “Het gaat om de kwaliteit van de vliegensvlugge afwegingen”. Het gaat niet om regels en methoden: “De kans is groot dat je door regels en methoden een kromme werkelijkheid schept en die vervolgens houdt voor de ware werkelijkheid”.
Hij ziet liever dat beroepskrachten op een vrije en kritische wijze hun verstand gaan gebruiken.
De professional wordt teveel gedwongen te gehoorzamen aan regels, methodes en protocollen. Baart: “Professionals, die moeten handelen in complexe situaties, binden en verplichten tot het toepassen van beperkte kennis en extern bepaalde doelen, is gevaarlijk”.

Een professional moet vrij om zich heen kunnen kijken en zich afvragen: waar gaat het hier eigenlijk om? Wat is hier het goede dat we moeten nastreven? Wat kunnen we hier beter laten en wat naar voren halen? Maar aan die vragen komt de professional niet toe wanneer hij gebonden is aan regels en protocollen.

Lees het hele interview met Andries Baart door Piet-Hein Peeters: ‘De regels belemmeren je te zien wat je eigenlijk moet doen’, Zorg + Welzijn, januari 2016: www.zorgwelzijn.nl

‘Professional moet vrij en kritisch gaan denken’, door Alexandra Sweers, Zorg + Welzijn, 4 februari 2016: www.zorgwelzijn.nl