Aanpak van werkstress in zorgsector

De Inspectie SZW^*) gaat vanaf april 2012 controleren hoe instellingen voor zorg en welzijn werkdruk en te lange werktijden van hun medewerkers aanpakken. Ook bekijken inspecteurs of werkgevers of hun mensen wel beschermen tegen agressie van patiënten en hun familieleden.

Volgens de Abvakabo FNV Zorgbarometer van 30 maart 2012 – een kwartaalonderzoek binnen de zorgsector dat wordt afgenomen onder een zorgpanel van 1.500 werknemers in de verschillende zorgsectoren; ziekenhuizen, geestelijke gezondheidszorg, ouderenzorg, kraamzorg, gehandicaptenzorg en thuiszorg – maken zes op de tien medewerkers in de gezondheidszorg zich zorgen of zij hun werk als zij ouder zijn nog wel kunnen volhouden. 28 procent denkt zelfs dat doorwerken in de zorg op termijn bijna niet mogelijk is, omdat het fysiek of mentaal te zwaar is.
Zorgmedewerkers vinden hun werk vooral mentaal zwaar, aldus 37 procent van de ondervraagden (44 procent van de mannen tegenover 35 procent van de vrouwen). Dat komt vooral door de hoge werkdruk. Ook het emotionele contact met cliënten of patiënten wordt hier genoemd, met name door de medewerkers in de sector die jonger zijn dan 35 jaar. Verder legt ook de onzekerheid over het baanbehoud een zware druk op zorgwerkers.

Ruim een kwart (27 procent) van de ondervraagden vindt het werk lichamelijk zwaar tot heel zwaar. Dat komt onder meer door werkzaamheden waarbij getild moet worden en het werken op onregelmatige tijden. Van de 250 respondenten die nachtdienst draaien, ervaart bijna de helft fysieke of mentale klachten. Uit eerder onderzoek naar nachtdienst is al gebleken dat dit zo is. Suggesties aan de werkgever om de nachtdienst te verlichten worden ter hand genomen. Te denken valt aan de inzet van meer collega’s tijdens nachtdiensten, goede voeding en gezond roosteren.

De helft van het ziekteverzuim in de sector dat met werk te maken heeft, is het gevolg van werkdruk en agressie. In de sector zorg en welzijn werken ruim 1,2 miljoen mensen. Het is belangrijk dat deze werknemers gezond blijven werken tot aan hun pensioen. In een sector waar door de vergrijzing een personeelstekort dreigt, is het des te belangrijker dat het huidige personeel behouden blijft.
Voor 2012 en 2013 is het aanpakken van werkdruk het belangrijkste speerpunt voor de Inspectie SZW. De wet schrijft voor dat instellingen zelf nagaan of werkdruk de oorzaak is van ziekte of arbeidsongeschiktheid. Bovendien zijn ze verplicht zo nodig maatregelen te treffen.

Ook moet de werkgever met de werknemers regelmatig bespreken of die maatregelen effect hebben. De Inspectie controleert of de instellingen hierin slagen. Doen ze dat niet, dan wordt handhavend opgetreden.  De Inspectie zorgt er zo voor dat instellingen die nog te weinig maatregelen hebben getroffen dat nu snel doen.
Werkgevers, werknemers en ondernemingsraden die willen weten of hun instelling al goed op weg is, kunnen dit controleren aan de hand van de flyers die de Inspectie heeft ontwikkeld. Deze beschrijven wat er van instellingen wordt verwacht.

Levensfasebudget
Abvakabo FNV vindt het belangrijk dat mensen tot aan hun pensioen op een gezonde manier kunnen doorwerken in de zorgsector. Goed gebruik van het levensfasebudget kan hieraan bijdragen.
Inzet van het levensfasebudget kan het aantrekkelijker maken om langer en gezond door te werken. Uit de Zorgbarometer blijkt dat medewerkers hier maar weinig van gebruikmaken.
De vakbond heeft met werkgevers in de zorg afspraken in de cao’s gemaakt over het levensfasebudget. Hierdoor hebben werknemers elk jaar recht op een aantal uren dat zij naar eigen inzicht kunnen inzetten. Het levensfasebudget moet het beter mogelijk maken dat mensen op een gezonde manier langer kunnen doorwerken. Zeker met het oog op de vergrijzing is dat essentieel.

^*) SZW is de fusieorganisatie van de Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Opsporings- en Inlichtingendienst

Lees verder op de site van AbvaKabo FNV: Zorgmedewerkers vinden werk mentaal zwaar. Klik hier (Website AbvaKabo FNV is opgeheven).

En op de site van de Rijksoverheid: Inspectie controleert aanpak werkstress in zorgsector, 11 april 2012: www.rijksoverheid.nl (Bericht niet meer beschikbaar op site Rijksoverheid).

Zie flyer: Hollen & stilstaan bij werkdruk, dát maakt zorg beter, Inspectie SZW, 15 maart 2012: www.inspectieszw.nl/sectoren/zorg-en-welzijn/publicaties/brochures/2012/03/15/hollen-en-stilstaan-bij-werkdruk