Uitslag enquête Patiëntenfederatie over de zorg nu en in de toekomst. Ervaringen en verwachtingen van patiënten

Hoe ziet de zorg er in Nederland in de toekomst uit? Patiëntenfederatie Nederland vroeg aan deelnemers van hun Zorgpanel hoe zij de huidige zorg ervaren en hoe zij denken dat deze er in de toekomst uitziet. In totaal hebben 11534 mensen deelgenomen aan het onderzoek. 96% van de deelnemers heeft de afgelopen twee jaar wel eens voor zichzelf contact gehad met een of meer zorgverleners. Voor bijvoorbeeld een behandeling, onderzoek, diagnose, consult, opname of het ophalen van medicijnen.

Wat gaat goed in de zorg? Wat kan beter? Maken deelnemers zich ergens zorgen over en zo ja, waarover?

Oordeel over huidige zorg

Over de kwaliteit van de zorg op dit moment is een groot gedeelte van de zorgpatiënten nog wel tevreden. Gemiddeld beoordelen patiënten de huidige zorg in Nederland met een 7,3. 53% van de patiënten uit het Zorgpanel geeft de zorg een 8 of hoger, 11% beoordeelt de kwaliteit van de zorg op dit moment als onvoldoende.
94% van de patiënten stelt dat de zorg die zij de afgelopen twee jaar kregen meestal of altijd van goede kwaliteit was. 90% van de patiënten kon voor hun zorg de afgelopen twee jaar meestal of altijd makkelijk terecht.

Het is nodig dat de arts de patiënt meer betrekt bij de te kiezen behandelingen. 37% van de ondervraagden werd de afgelopen twee jaar niet tot nauwelijks betrokken bij de zorg die zij kregen. Ongeveer de helft had daar wel behoefte aan. Zij ervaarden onvoldoende uitleg over gemaakte keuzes of hadden te weinig inspraak. Ook was er te weinig gelegenheid voor het stellen van vragen: “En dat is niet goed”, aldus Arthur Schellekens, directeur van de Patiëntenfederatie: “Uit alle eerdere onderzoeken blijkt: hoe beter je een patiënt betrekt en laat meebeslissen over zijn of haar zorg, hoe passender de zorg wordt. Ook op dit gebied valt er nog een heleboel te winnen”.

Over tien jaar

Veel deelnemers (70%) denken dat de zorg in Nederland er over tien jaar (veel) slechter uitziet. 8% denkt dat de zorg er dan (veel) beter uitziet, 13% denkt dat dit hetzelfde blijft en 10% weet het niet.
Door vergrijzing verwachten deelnemers dat de zorg voor ouderen moeilijker wordt. Daarnaast noemen deelnemers de personeelstekorten, waardoor er minder tijd voor de patiënt is en langere wachttijden. Ook wordt er bezuinigd en is er sprake van hogere kosten. Medicijnen zijn onvoldoende beschikbaar en deze moeten ook steeds meer zelf betaald worden. Tot slot vinden deelnemers dat zorgverzekeraars teveel invloed en macht hebben.

Door bovenstaande ontwikkelingen maakt 81% zich wel eens zorgen over de zorg die zij over tien jaar nodig hebben: 12% vaak, 28% regelmatig en 41% soms. Met name over de mate waarin er dan nog voldoende zorgverleners zijn die hen kunnen helpen, of zij langer moeten wachten op zorg en of er nog voldoende zorg in de buurt is. Circa driekwart van de deelnemers maakt zich hier heel veel tot redelijk veel zorgen over.

Meest genoemde belangrijke onderwerpen van de zorg over 10 jaar zijn:

• voldoende zorg/personeel
• betaalbare zorg
• bereikbare zorg
•  minder wachttijd.

Volgens Arthur Schellekens bevestigen de onderzoeksresultaten dat er snel kleine en grote veranderingen nodig zijn om de zorg toekomstbestendig te maken: “De kwaliteit van zorg voor patiënten wordt op dit moment in het algemeen nog als goed beoordeeld, maar dat biedt zeker met alle veranderingen die er op ons afkomen geen garanties voor de toekomst. Om de komende jaren steeds meer mensen van goede zorg te kunnen voorzien, moeten we veel zaken anders gaan organiseren. En het hoopvolle is: er is nog veel ruimte voor verbetering naar meer passende zorg. Dat blijkt eveneens uit het onderzoek”.

Zorgen over begroting 2024

Patiëntenfederatie Nederland zet enkele kanttekeningen bij de begroting van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) die op Prinsjesdag is gepresenteerd. In 2024 valt de eenmalige extra zorgtoeslag uit 2023 weg, de zorgpremie gaat omhoog en komt er een eigen bijdrage bij in de WMO. De stapeling van kosten lijkt daarmee groter te worden en de zorg voor patiënten simpelweg duurder en minder toegankelijk. Deze ontwikkeling strookt niet met de brede politieke roep om meer bestaanszekerheid voor mensen.

Verkiezingsmanifest

Patiëntenfederatie Nederland publiceerde in augustus 2023 het Verkiezingsmanifest – Passende zorg: niet minder, maar anders! met acht concrete aanbevelingen gericht aan politieke partijen om op te nemen in hun verkiezingsprogramma: www.patientenfederatie.nl/downloads/organisatie/1449-verkiezingsmanifest-van-patientenfederatie-nederland/file

Rapport Zorg nu en straks: ervaringen en verwachtingen van patiënten, Patiëntenfederatie Nederland, se[tember 2023: www.patientenfederatie.nl

Vier op de vijf patiënten maakt zich zorgen om de toekomst van hun zorg, Patientenfederatie,  20 september 2023: www.patientenfederatie.nl

Afbeelding bovenaan is ontleend aan het rapport  ‘Zorg nu en straks’