Twee rechtszaken over bescherming medische persoonsgegevens en privacybelangen, behandeld door Raad van State

“Staat u mij toe om ……te gaan staan bij het uitspreken van dit slotwoord waarbij het verlies aan vertrouwen in overheden en de rechtsstaat de uiterst zorgelijke context vormt van deze rechtszaak.

Wat in deze rechtszaak tegen een publieke toezichthouder aan de orde is, dat is het vertrouwen in de overheid, het vertrouwen in de rechtsstaat.
Wat in 2011 begon met een zienswijze van de KDVP gericht op het voornemen van goedkeuring door de toezichthouder van de Gedragscode Zorgverzekeraars. Een gedragscode die naast allerhande gebreken als zelfregulering ook nog eens geacht werd, na goedkeuring door CBP, bindende werking te hebben voor derden. De ter goedkeuring voorgelegde gedragscode was niet meer dan opportunistisch juridisch broddelwerk dat volstrekt ontoereikend was om de verwerking van medische persoonsgegevens voor specifieke welbepaalde doelstellingen zoals vereist te toetsen op noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit.
De bezwaren naar voren gebracht door de KDVP heeft middels een handhavingsprocedure in 2013 geresulteerd in de vernietiging van de alsnog verleende goedkeuring en is daarna uitgelopen op een onwaardige 10 jaar voortslepende procedure waarin het over van alles ging behalve over de procedures en werkprocessen voor de verwerking van medische persoonsgegevens in strijd met geldende regelgeving.
Het mag u niet ontgaan zijn dat het in deze procedure gaat om de fundamentele rechten en de borging van privacybelangen van burgers en direct daaraan gerelateerd om het vertrouwen van burgers in de rechtsstaat en het rechtsstatelijk handelen van publieke instituties en organen, een welhaast pijnlijk actueel thema in onze samenleving.
Ik mag hopen dat uw correctieve bevoegdheden kunnen worden ingezet om zowel Zorgverzekeraars Nederland als de privacytoezichthouder te houden aan hun wettelijke verantwoordelijkheden en hen alsnog te nopen de maatregelen te nemen waartoe de onherroepelijke uitspraak van de rechtbank Amsterdam in 2013 heeft opgeroepen”.

Aan het woord is Ab van Eldijk bij de bestuursrechtspraak van de Raad van State in Den Haag op 20 december 2023. De rechtszaak betreft het geschil tussen Stichting Koepel van DBC-Vrije praktijken van Psychotherapeuten en Psychiaters (KDVP) en de Autoriteit Persoonsgegevensd (AP). De KDVP is in 2007 opgericht met doel op te komen voor de bescherming van de privacy van de patiënt/cliënt en handhaving van het beroepsgeheim van hulpverleners werkzaam in de GGZ. Van Eldijk is jurist en voorzitter van de stichting.

Dankzij de website Zorg ICT Zorgen van J.W Jongejan, kunnen we lezen over inhoud en verloop van de rechtsprocedure. Het blijkt dat de KDVP-zaak zich al meer dan tien jaar voortsleept. Dat is twee jaar langer dan die andere rechtszaak die al ruim acht jaar duurt, die van burgerrechtenvereniging Vrijbit betreffende het DBC-informatiesysteem (DIS)^*).

Op 13 december 2023 is de zaak van Vrijbit tegen de AP behandeld bij de Raad van State.  Vrijbit verwijt de AP niet handhavend op te treden tegen de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) nadat deze zonder rechtsgrond DIS-data doorleverde aan VWS en nooit optrad tegen de in de ogen van Vrijbit niet legitieme verwerking van DIS-data door de NZa. De juridische procedure van Vrijbit betreft de weigering van de AP om handhavend op te treden tegen de wijze waarop NZa d.m.v. DIS vanaf 2015 uiterst gevoelige medische gegevens voor beleidsdoeleinden opeist van zorgverleners en deze verwerkt en doorlevert aan derden.

Jongejan op Zorg ICT Zorgen over de zaak van Vrijbit:

“De drie rechters hadden zich goed ingelezen in de materie en stelden een aantal zeer indringende vragen aan de juristen van de AP. Onder andere over de manier waarop de AP toezicht had gehouden vanaf 2015. Vrijbit bracht naar voren dat uit Woo-stukken afkomstig van de NZa, die in het kader van de HONOS-data-kwestie^**) boven water kwamen, bleek dat binnen de NZa geen toetsingskader of objectieve criteria bestaan om de eisen omtrent noodzakelijkheid, proportionaliteit en subsidiariteit te beoordelen”.

Miek Wijnberg, voorzitter van Vrijbit in haar slotwoord op 13 december:

Edelachtbaren,

Aan het eind van deze zitting, waarbij na ruim 8 ½ jaar het Hoger beroep in de Dis kwestie werd behandeld, hecht ik er, namens Burgerrechtenvereniging Vrijbit, aan om het volgende slotwoord uit te spreken.

Wij vinden het een schande dat kleine vrijwilligersorganisaties, zoals Vrijbit, moeten opkomen voor de fundamentele burgerrechten ter bescherming van de medische gegevens van de gehele bevolking.

Dat geldt niet alleen voor Vrijbit, maar ook voor organisaties als het Platform bescherming Persoonsgegevens, de coalitie ‘Vertrouwen in de GGZ’ en de Koepel KDVP.

Omdát de officiële overheidsorganisaties weigeren hun verantwoordelijkheid te nemen om hun wettelijke taak uit te voeren. Sterker nog omdat zij de pogingen om hen daar juridisch toe te dwingen proberen te torpederen met vertragingstechnieken – waaronder het creëren van eindeloze nevenprocedures met betrekking tot geheimhoudingsverzoeken – t/m onjuiste informatieverstrekking aan de rechterlijke macht”.

Lees het hele artikel van J.W. Jongejan, met commentaar op het bizarre voorval aan het slot van de rechtszitting van 20 december: Raad van State behandelde twee zeer principiële zaken, Zorg ICT Zorgen, 22 december 2023: https://zorgictzorgen.nl/raad-van-state-behandelde-twee-zeer-principiele-zaken/

Vereniging Vrijbit: www.vrijbit.nl
KDVP: www.kdvp.nl
Privacynieuws: www.privacynieuws.nl/

Noten
*) Het dbc-informatiesysteem (DIS) van de NZa ontvangt en beheert informatie over alle behandeltrajecten in de medisch-specialistische, ggz, forensische zorg en revalidatiezorg.
(*⁾ HONOS is een internationaal erkende vragenlijst met doel de geestelijke gezondheidstoestand en het sociaal functioneren van psychiatrische patiënten routinematig in kaart te brengen. De lijst wordt niet door de cliënt zelf, maar door de behandelaar ingevuld. Zie: Enquête MIND over HONOS-kwestie boost voor crowdfunding, door J.W. Jongejan, Zorg ICT Zorgen, 7 augustus 2023: https://zorgictzorgen.nl/enquete-mind-over-honos-kwestie-boost-voor-crowdfunding/