Terugblik op congres over kwaliteit in de GGZ: Naar een andere manier van verantwoorden

Een terugblik in de vorm van video’s, presentaties en een verslag van het congres Frisse Blik op kwaliteit in de GGZ is te vinden op de site van beroepsvereniging voor zorgprofessionals VvAA. Het conges vond plaats in Utrecht bij de VvAA op 6 juli 2019 en was georganiseerd door de psychiaters Jim van Os en Alan Ralston, ervaringskundigen Judica Berkelaar en Inge van de Kerkhof, en jurist Ab van Eldijk.

Zorg van hoge kwaliteit willen we allemaal ontvangen en allemaal geven. Maar wat is eigenlijk kwalitatief goede zorg? Hoe meten we dat en hoe maken we het inzichtelijk? Welke rol speelt het vertrouwen in zorgprofessionals bij de verantwoording van geleverde zorg? Er zijn verschillende manieren om naar kwaliteit te kijken.
Het congres wordt beschouwd als een eerste stap naar Anders verantwoorden op grond van een andere definitie van kwaliteit.

De voorzichtige conclusies na afloop van het congres zijn:

1. Kwaliteit speelt zich af in de spreekkamer. Patiënt/cliënt en zorgverlener bepalen wat kwaliteit van geleverde zorg is.
2. Bij kwaliteit horen een aantal condities: gelijkwaardigheid, vertrouwen, vertrouwelijkheid (en mogelijk herstelgerichtheid).
3. ‘Anders Verantwoorden’ is vanwege punt 1 en 2 noodzaak; de huidige manier van verantwoorden biedt geen goede informatie over de geleverde kwaliteit en houdt te weinig rekening met belangrijke criteria.

Wat kwaliteit betreft: de huidige informatie die wordt verzameld voor verbetering en verantwoording is ontoereikend is. Ook is niet bewezen dat wat nu wordt gerapporteerd, voldoende zegt over kwaliteit.

Andere manier van verantwoorden

Bij kwaliteit horen harde waarden én zachte waarden. Vanuit deze benadering, die werd ondersteund door praktijkvoorbeelden, constateerden de aanwezigen dat het tijd wordt om toe te werken naar een andere manier van verantwoorden. Hoogleraar Jan Kremer en lid van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS) zette deze constatering kracht bij. In zijn presentatie lichtte hij het rapport Blijk van Vertrouwen van de RVS toe.

Toetsen rechtmatigheid

Het congres is een start van een omvangrijke exercitie. Het is duidelijk dat partijen als de zorgverzekeraars en Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) ook de rechtmatigheid willen toetsen. Aan de ene kant heb je dus de behoefte aan zachte indicatoren; aan de andere kant keiharde indicatoren. Elkaar daarin vinden, is het doel.

Alan Ralston stelde in zijn slotbeschouwing dat er binnen instellingen en praktijken een integrale kwaliteitscultuur vorm dient te krijgen. Dat vraagt volgens hem om verticale en horizontale dialogen. Ook de dialoog over privacy en gegevens uitwisselen moet goed worden gevoerd. Ralston  roept op om aan de slag te gaan met elkaar, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid, passend bij de eigen rol. Daarbij moeten patiënten, naasten en ervaringsdeskundigen een centrale rol in het vormgeven van het kwaliteitsproces (kunnen) spelen.

Frisse blik op kwaliteit in de GGZ – Congresverslag, Psychosenet, 2 augustus 2019: www.psychosenet.nl/frisse-blik-op-kwaliteit-in-de-ggz-congresverslag/

Frisse blik op kwaliteit in de ggz: begin bij waarden, LOC, 5 augustus 2019: https://beroepseer.nl

Adviesrapport Blijk van vertrouwen – Anders verantwoorden van goede zorg, Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, 14 mei 2019: https://www.raadrvs.nl