Tekort personeel cruciale beroepen wordt maar niet opgelost. Niemand voelt zich verantwoordelijk en wijst naar een ander

Het tekort aan personeel in cruciale banen loopt nog steeds op. Het betreft uitgerekend die beroepsgroepen die vijf jaar geleden door de overheid in een persbericht n.a.v. de coronona-pandemie cruciaal genoemd werden. Ze worden ook wel essentiële beroepen genoemd. Elfanie toe Laer schrijft in Het Financieele Dagblad dat gericht beleid op dit gebied uitblijft, de overheid biedt geen uitkomst. Er ontbreekt een visie met als gevolg dat het probleem verweesd raakt. Dat wil zeggen dat niemand zich verantwoordelijk voelt. Iedereen wijst naar een ander.

Het is frustrerend, schrijft Toe Laer: de instroom van studenten bij de opleiding voor verzorgende IG (individuele gezondheidszorg) is in vijf jaar met 41% gedaald. De mbo 3-opleiding leidt op tot thuiszorg- of ouderenzorgmedewerker. Dat werk lijkt plotseling veel minder populair.
Bianca Buurman, voorzitter van de beroepsvereniging V&VN zegt dat die daling geen goed teken. Zij voelt de druk van het stijgend aantal openstaande vacatures. Eind 2023 was het tekort in de zorg 44.000, tot 2034 loopt dit cijfer op naar 266.000 Niet alleen vergrijst de beroepsgroep, door diezelfde vergrijzing komen er ook veel patiënten bij.
Het ANP noemde een nog hoger aantal en kwam op 12 februari 2025 met het bericht dat op basis van de huidige trends het personeelstekort in de zorg oploopt tot bijna 300.000 werknemers in 2034. De cijfers zijn afkomstig van Bart van Krimpen, data- en arbeidsmarktanalist bij uitzendbureau Randstad Nederland.

Ook in de techniek, de bouw en het onderwijs

Toe Laer: Maar niet alleen de zorg, ook de techniek – ca 60.000 vacatures -, de bouw – 26.000 – en het onderwijs – 12.000 – worstelen met personeelstekorten. De gevolgen zien we al: kortere lesweken, langere wachtlijsten, vertraagde bouwprojecten en onbevoegden die gehandicapten of ouderen verzorgen.
In januari riep de VO-raad de landelijke politiek op tot actie. Op een enkele pilot na, is er ‘nog geen gericht beleid op hoe we in Nederland de komende jaren omgaan met een situatie van (toenemend) lerarentekort’, schreef voorzitter Henk Hagoort van de vereniging van scholen in het voortgezet onderwijs aan de Tweede Kamer.

Het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) is kritisch over het gebrek aan overkoepelend beleid. In aanloop naar de laatste Tweede Kamerverkiezingen in november 2023, namen onderzoekers de verkiezingsprogramma’s onder de loep. Conclusie: ‘(…) in veel verkiezingsprogramma’s is weinig oog voor noodzakelijke keuzes en de gevolgen voor mens en samenleving. Terwijl die keuzes de kwaliteit van de samenleving bepalen en het dagelijks leven van ons allemaal beïnvloeden.’ Alleen Volt had concrete plannen om de tekorten in cruciale sectoren aan te pakken.

In Toe Laers artikel komen naast anderen ook aan het woord: Josje Damsma, auteur en oprichtster van CrossOver, projectbureau voor de technische sector. Volgens haar is er veel mogelijk. Als er maar concrete doelen zijn. Het opleiden van een x-aantal technici bijvoorbeeld. ‘Zonder concreet doel kun je er niemand op afrekenen als het niet concreet wordt.’
Ton Wilthagen, hoogleraar arbeidsmarkt, vindt net als Damsma en het SCP dat er een taak ligt voor de overheid. ‘Het stoort mij dat het beleid de hele tijd gaat over contractvormen, zzp of niet, en nooit over de inhoud. Terwijl: onze toekomst hangt hiervan af. Je moet hier iets mee.’
Maar het optuigen van arbeidsmarktbeleid rond essentieel werk is volgens Wilthagen allesbehalve makkelijk. Maar, ‘misschien moeten we het collegegeld voor sommige studies afschaffen én moeten we creatiever gaan werken, werven en belonen. Het is allemaal nodig.’
En Bianca Buurman wil ‘dat nationaal wordt nagedacht en dat met één stem wordt uitgesproken: dit zijn essentiële beroepen en daar gaan wij op sturen’.

Lees het hele artikel van Elfanie toe Laer: Niemand durft te zeggen weg met de onzinbanen, Het Financieele Dagblad, 12 februari 2025: https://fd.nl/politiek/1543790/niemand-durft-te-zeggen-weg-met-de-onzinbanen

Overzicht cruciale beroepen om de samenleving draaiende te houden tijdens COVID-19-uitbraak, Blogs Beroepseer, 16 maart 2020: https://beroepseer.nl