De Jonge Specialist heeft de resultaten bekend gemaakt van een in 2020 gehouden enquête in het rapport Nationale a(n)ios-enquête 2020 – Gezond en veilig werken. De Jonge Specialist (DJS) is de landelijke belangenbehartiger voor alle basisartsen (nog niet) in opleiding – aios en anios – tot specialist, spoedeisende hulparts, ziekenhuisapotheker, klinisch chemicus en klinisch fysicus.

De enquête is ingevuld door 1.522 a(n)ios, waarvan 1.419 respondenten meegenomen zijn in de analyse: 1.139 aios, 216 anios, 45 arts-onderzoekers en 19 respondenten met een andere functie (o.a. dubbele aanstelling). De gemiddelde leeftijd van de respondenten is 31 jaar en driekwart is vrouw. Er is een goede verdeling over de specialismen en de opleidings- en onderwijsregio’s.

Samenvatting resultaten

A(n)ios willen het liefst rond de 40 uur per week werken in een fulltime verband en 35 uur per week in een parttime verband. 25% noemt het aantal contracturen, diensten en het aantal vakantie-uren zaken die zij anders zouden willen zien. In totaal geeft 82% van de respondenten aan overuren te maken met een gemiddelde van 8 uur; het merendeel (78%) krijgt hiervoor geen compensatie. Daarnaast kan 48% slechts zelden tot nooit pauze nemen,omdat dat rustmoment is ingevuld met werk of opleiding gerelateerde zaken. En bij langdurige uitval tengevolge van ziekte of zwangerschap, wordt er bij 70% geen vervanging geregeld. Daarnaast komt naar voren dat één op de drie anios in algemene ziekenhuizen werkt volgens een ongeldig contract van 38 betaalde arbeidsuren en 10 onbetaalde opleidingsuren.

25 procent zou niet opnieuw voor studie geneeskunde kiezen

98% van de respondenten is trots op het werk dat hij of zij doet. Desalniettemin zou 25% niet opnieuw voor de studie geneeskunde kiezen. Daarbij geeft 84% aan vaak of altijd veel werk te hebben en vindt 48% dat dit vaak of altijd gehaast moet gebeuren. De sfeer in de vakgroep scoort ruim voldoende. 75% van de a(n)ios ervaart de overdracht vaak tot altijd als veilig. 10% van de a(n)ios voelt zich tijdens de overdracht echter niet gesteund bij discussies over het beleid en 29% voelt zich niet gestimuleerd om deel te nemen aan de discussies. In de meeste gevallen is supervisie goed bereikbaar, maar als een a(n)ios vraagt om medebeoordeling van een patiënt, komt de supervisor maar in 39% van de gevallen altijd.

Van de respondenten heeft 7% wel eens te maken gehad met ongewenste seksuele aandacht door collega’s of leidinggevenden. Bijna 25% heeft wel eens te maken met intimidatie en 5% met lichamelijk geweld vanuit collega’s of leidinggevenden. 8% is het afgelopen jaar wel eens gediscrimineerd en 9% heeft te maken gehad met pesten door collega’s of leidinggevenden.

24 procent overweegt regelmatig tot vaak te stoppen met de opleiding

Driekwart van de aios is tevreden over de opleiding. 92% van de aios zou opnieuw hetzelfde specialisme kiezen. Zorgelijk is dat 24% van de aios regelmatig tot vaak overweegt te stoppen met de opleiding. (In 2018 was dit nog 19%). Redenen die worden genoemd, zijn de werkdruk, de werk-privé balans en de dienstbelasting. Opvallend is dat slechts een kwart van de aios twijfels over voortzetting van de opleiding met de opleider of iemand uit het opleidingsteam bespreekt. Slechts 41% van de a(n)ios is (zeer) tevreden met de balans tussen werk en privé, maar het rapportcijfer dat ze hun leven geven, is met een gemiddelde van een 8,0 hoog. 14% van de respondenten heeft klachten die passen bij burn-out. Dat is lager dan het landelijk gemiddelde in heel Nederland (17%) en in de zorgsector (19%).
De jonge zorgverleners zijn bovengemiddeld bevlogen met een score van 3.8 (schaal 0-5) op de Utrechtse Bevlogenheidsschaal (UBES). Van de respondenten heeft 68% gebruik gemaakt van een vorm van persoonlijke begeleiding, hetgeen voornamelijk vaste onderdelen in de opleiding betrof (mentoraat, buddy etc). 40%geeft aan meer behoefte te hebben aan persoonlijke begeleiding, waarbij coaching de voorkeur heeft.

Tevredenheid over opleiding toegenomen

Ondanks alles zijn a(n)ios trotser op het werk dat ze doen dan twee jaar geleden (98% in 2020 tegenover 85% in 2018) en de tevredenheid onder aios over de opleiding is toegenomen. Ook positief is dat vergeleken met 2018 a(n)ios vaker actie ondernemen wanneer zij te maken krijgen met ongewenst gedrag. Het percentage a(n)ios dat volgens de Utrechtse Burn-Out Schaal (UBOS) burn-out klachten vertoont, is gedaald in vergelijking tot 2018 (19%) en terug op het niveau van 2015 (15%).

Charlotte Boateng, DJS bestuurslid & aios psychiatrie: “Bijna iedere jonge arts is trots op het werk dat hij/zij verricht en doet dat met bovengemiddelde bevlogenheid. Toch overweegt een kwart van deze jonge artsen te stoppen vanwege arbeidsomstandigheden. Dat is zorgelijk voor de gezondheidszorg. Laten wij zorgen voor de medisch specialisten van morgen en hun bevlogenheid koesteren, door betere arbeidsomstandigheden en begeleiding te bewerkstelligen, hetgeen van goed werkgeverschap en opleidingsmentaliteit getuigt.”

Downloaden rapport Nationale a(n)ios-enquête 2020. Gezond en veilig werken, uitgave van De Jonge Specialist, december 2020: https://dejongespecialist.nl

Resultaten nationale a(n)ios enquête DJS 2020 bekend, De Jonge Specialist 11 december 2020: https://dejongespecialist.nl/2020/opleidingsklimaat-jonge-artsen-onder-druk/