Interview met Steven de Waal over maatschappelijk ondernemen, burgerkracht en publiek leiderschap

Steven de Waal (1955) is oprichter en voorzitter van Public SPACE Foundation, een onafhankelijke denktank met doel een maatschappelijke bijdrage te leveren aan het beter functioneren van de publieke sector. In 2000 introduceerde hij het concept van maatschappelijk ondernemen. In een gesprek met Maurits Hoenders legt hij uit wat hij daaronder verstaat: de private non-profit organisatie met publieke dienstverlening zoals ziekenhuizen, woningcorporaties, scholen, universiteiten, publieke omroepverenigingen en pensioenfondsen. Ze hebben een uniek Nederlandse constructie, voortgekomen uit burgerinitiatief van meer dan honderd jaar geleden

Bij alles wat De Waal doet staat de vraag centraal: Hoe kan je burgers zelf initiatief laten nemen en daarmee op hun manier en vanuit hun drijfveren laten bijdragen aan de samenleving en the common good? Hij pleit ervoor de private non-profitorganisatie dichter bij de burger te brengen: “Er is een beweging gaande van burgers die steeds meer het heft in eigen handen neemt en zelf gaat organiseren. Kijk naar de zorg-, energie- en woningcoöperaties die als paddenstoelen uit de grond schieten. Moderne technieken kunnen deze ontwikkeling faciliteren en versterken“.

Nieuwe maatschappelijke elite

Nieuwe technieken helpen burgers elkaar te vinden en diensten, goederen en informatie uit te wisselen. Uit onderzoek blijkt dat niet de huidige bestuurlijke elite, maar een nieuwe, maatschappelijke elite voorloper is in deze trend. Deze maatschappelijke elite probeert zich breed te organiseren en zoveel mogelijk mensen te betrekken en mee te krijgen.
De Waal: “Ik pleit voor een partnerschap tussen overheid, maatschappelijke ondernemingen en burgers die samen op zoek gaan naar het publiek belang en dat van meerwaarde is voor de samenleving. Ik wil af van de, in mijn ogen, regenteske, paternalistische houding van de overheid. Dat vraagt om publiek leiderschap”.
Bij Publiek leiderschap draait het om een waardengedreven visie, om persoonlijke keuzes en kunnen uitleggen hoe je tot die keuze bent gekomen. Voor ambtenaren is dit lastig, aldus De Waal, en dat komt vooral door de houding van de politiek: “Veel politici zijn onzeker over hun positie en verbieden ambtenaren al twintig jaar om zich te mengen in publiek debat. De deskundigste ambtenaren mogen niet publiekelijk verantwoording afleggen, waardoor politici, zonder verstand van zaken, het publieke debat kunnen sturen. In Angelsaksische landen gaat dat heel anders. Daar worden hoge ambtenaren direct door de volksvertegenwoordiging ter publieke verantwoording geroepen. Die mogelijkheid zou ik ook in Nederland graag zien, dat zal hun publiek leiderschap stimuleren”.

Klik hier voor interview met Steven de Waal

Steven de Waal: Ik pleit voor een partnerschap tussen overheid, maatschappelijke ondernemingen en burgers die samen op zoek gaan naar het publieke belang