De belangrijkste onderzoeken naar het vrijhandelsverdrag TTIP zijn verricht door een klein team van economen. “Je weet dat als je het onderzoek laat doen door dit team in welke richting de conclusies gaan”. En daar maken de Nederlandse regering en de Europese Commissie gretig gebruik van.

Een Italiaan, twee Nederlanders en een Oostenrijker staan voor de ‘Apenrots’ zoals de bijnaam luidt van het Ministerie van Buitenlandse Zaken in Den Haag. Een vijfde bezoeker, een Amerikaan, heeft zich afgemeld voor de komende ontmoeting. Het is dan 11 maart 2015, iets voor elven in de ochtend.

De vijf genodigden zijn gerenommeerde economen, allemaal mannen en gespecialiseerd in het berekenen van de effecten van internationale handelsverdragen. Ze zijn in Den Haag vanwege één of meerdere onderzoeken van hun hand naar TTIP, het  aanstaande vrijhandels- en investeringsverdrag tussen Europa en de Verenigde Staten. Over die onderzoeken willen Lilianne Ploumen, Minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, en haar ambtenaren graag worden bijgepraat tijdens een rondetafelgesprek.

Tegen vrije handel tussen burgers, landen en continenten valt weinig in te brengen. Maar ís de Transatlantic Trade & Investment Partnership (TTIP) wel zo’n ‘no brainer’ als de voorstanders beweren? Het handels- en investeringsverdrag waarover de EU en de VS nu onderhandelen levert, zeggen ze, nieuwe banen op. En het zou het MKB een impuls geven.
Klopt dat? Met vrijhandel heeft TTIP vooralsnog weinig te maken. Achter de gesloten deuren waar de onderhandelingen plaatsvinden, zijn lobbygroepen bezig hun belangen veilig te stellen. Er bestaan dan ook grote zorgen dat TTIP niet de belangen van de EU-burgers dient, maar vooral die van grote ondernemingen aan deze en gene zijde van de Atlantische Oceaan.

Die zorgen zijn terecht. Wat zijn bijvoorbeeld de gevolgen voor de kwaliteit van ons voedsel? Ons energiebeleid? Gaat de belastingbetaler straks opdraaien voor claims van Amerikaanse multinationals als we chloorkippen en -eieren uit onze schappen weren? Of als we kerncentrales sluiten?

De wereld achter de TTIP-onderzoeken

Het multimediaal platform voor financieel-economische onderzoeksjournalistiek Follow the Money wilde meer weten over het rondetafelgesprek en dook in de wereld achter de TTIP-onderzoeken. Daar bleek een wel heel selecte club economen aan het werk te zijn. Keer op keer zijn zij degenen die in teamverband de onderzoeken doen naar de effecten van TTIP. Waarbij hun conclusies daarbij telkens positief uitvallen. De Nederlandse regering en de Europese Commissie maken op hun beurt gretig gebruik van die conclusies voor hun pro-TTIP campagne.

Hoe zit dat selecte gezelschap in elkaar? En: hoe betrouwbaar zijn de uitkomsten van hun TTIP-onderzoeken? Daarvoor moeten we terug naar Den Haag, terug naar dat moment waarop de minister en haar ambtenaren op 11 maart 2015 tussen 11 en 12 uur bijgepraat worden door de belangrijkste clubleden.

Lees het hele verslag van Mitchell van de Klundert van Follow the Money: TTIP onderzoek is ‘echt geen samenzwering’, 24 maart 2015: www.ftm.nl

Dossier Internationale vrijhandelsverdragen, Follow the money: www.ftm.nl

Tweehonderd burgemeesters TTIP-vrije gemeenten bijeen, Binnenlands Bestuur, 18 april 2016: www.binnenlandsbestuur.nl