Gemeenten moeten meer investeren in samenwerking met politie en het Openbaar Ministerie nu dit haar nut heeft bewezen.
Dat schrijft minister Plasterk naar aanleiding van een evaluatie van de Eenduidige Landelijke Afspraken (ELA). Die zijn in 2010 gemaakt om geweld en agressie tegen werknemers met een publieke taak aan te pakken.
Gemeenten en andere werkgevers met een publieke taak hebben zelf ook een verantwoordelijkheid en mogelijkheden om aan de slag te gaan, vindt Plasterk. Zij kunnen zelf casemanagers aanstellen, deskundigheid bevorderen en een incidentenregistratie opzetten. Verder breidt Plasterk de ketenintensiveringsregio’s binnen het programma Veilige Publieke Taak (VPT) uit tot een landelijke dekking in 2013.

12 Procent “gemeentewerknemers” deed aangifte
De evaluatie beschrijft de naleving van de afspraken binnen vier beroepsgroepen. Een van die vier beroepsgroepen zijn werknemers van gemeenten. Door de diversiteit van de beroepsgroep is het moeilijk om een algemene uitspraak te doen over de omvang van agressie en geweld tegen de 170.000 werknemers van de gemeenten. Een onderzoek uit 2010 maakte een selectie uit alle functionarissen van werknemers die veel burgercontacten hebben. Daaruit bleek dat 56 procent met geweld of agressie was geconfronteerd. Geëxtrapoleerd komt dat neer op 95.000 mensen. Gemiddeld deed 12 procent van hen aangifte, wat zou neerkomen op 11.000 aangiftes vanuit gemeenten bij de politie.

Gemeenten nemen al maatregelen
In het onderzoek geven gemeenten voorbeelden van preventieve maatregelen die zij al nemen om een veilige werkomgeving voor hun werknemers te creëren. Maastricht maakte de afspraak dat bij risicoklanten bij de sociale dienst standaard een collega aanwezig moet zijn en de beveiliging extra oplet. Deze en andere preventieve maatregelen werken volgens de gemeente goed. ‘Iedere bezoeker ziet nu meteen dat er veel aandacht is voor veiligheid en dat werkt preventief: er is minder overlast en mensen gedragen zich netter.’ Een ander goed voorbeeld is om de informatievoorziening in milieuparken te stroomlijnen en niet via vier verschillende kanalen en met verschillende boodschappen te laten lopen. Dat riep namelijk ook agressie op bij de poort.

Almere werkt aan aangiftegenerator
Een derde voorbeeld komt uit Almere, waar medewerkers op het gemeentehuis een module e-learning op hun computer hebben die hen leert hoe met agressie om te gaan en het ook te voorkomen. De gemeente werkt met het A+O Fonds aan een aangiftegenerator om aangiften te stimuleren en gemakkelijker te maken. Cition, dat parkeertoezicht in Amsterdam uitvoert, geeft in het rapport aan dat meer parkeervergunningen uitdelen dan er parkeerplaatsen zijn een voedingsbodem is voor geweld en agressie tegen parkeerwachters. Ook één norm hanteren en die ook handhaven is belangrijk. Niet alleen wat betreft het eigen gedrag, maar ook over welk gedrag van burgers wordt geaccepteerd.

Politie moet altijd reageren bij verzoek om assistentie
De ministers Plasterk en Opstelten schrijven in de Kamerbrief over de evaluatie dat goede ondersteuning van en informatievoorziening aan slachtoffers door de politie en het Openbaar Ministerie cruciaal zijn voor een succesvolle aanpak. Afspraken worden over het algemeen goed nageleefd, maar er is ruimte voor verbetering. Het rapport doet drie aanbevelingen: de politie moet haar aanpak verbreden, het Openbaar Ministerie moet slachtoffers centraal stellen en de werkgevers moeten investeren in samenwerking met politie en Openbaar Ministerie. In de nieuwe versie van de ELA wordt opgenomen dat de politie altijd reageert bij verzoeken om assistentie bij agressie en geweld tegen medewerkers met een publieke taak. Jeugdigen worden zo nodig doorverwezen naar bureau Halt en bij recidive wordt bekeken of gedragsmaatregelen, zoals trainingen en cursussen, kunnen worden opgelegd in aanvulling op straffen.

Lees het hele artikel op de website van Binnenlands Bestuur: Aanpak agressie ook taak van gemeenten zelf, door Wouter Boonstra, 18 januari 2013. Klik hier.
Binnenlands Bestuur is een magazine en een website, zich richtend op ambtenaren en bestuurders bij de overheid. www.binnenlandsbestuur.nl

Klik hier voor downloaden van het rapport Evaluatie Eenduidige Landelijke Afspraken – Naleving van de ELA door politie en Openbaar Ministerie, 5 december 2012: https://kennisopenbaarbestuur.nl

Kamerbrief over evaluatieonderzoek Naleving ELA, 14 januari 2013: www.ifv.nl

Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Veiligheid en Justitie en van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.