Overheid verspilt nog steeds miljoenen door mislukte ICT-projecten

Minister van Volksgezondheid Tamara van Ark heeft het adviesrapport over de informatievoorziening van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) aangeboden aan de Tweede Kamer op 11 december 2020. In maart 2020 is IGJ gestart met de stapsgewijze implementatie van een nieuw ICT-systeem, SPEC genaamd. Tijdens de implementatie werd duidelijk dat het systeem in de praktijk onvoldoende aansluit op de manier waarop IGJ toezicht wil houden. In september besloot IGJ daarom de verdere uitrol van SPEC  tegen het licht te houden. Aan consultingbureau Verdonck, Klooster & Associates(VKA) werd gevraagd om een breed advies te geven over de informatievoorziening binnen IGJ. De specifieke vraag was of SPEC als applicatie de toezichthoudende taak nu en in de toekomst voldoende ondersteunt.
De conclusies van VKA zijn duidelijk. Een waslijst met onvolkomenheden doet de minister besluiten pas op de plaats te maken.

De circa honderd IGJ-medewerkers die nu al in SPEC werken zullen in de tussentijd gecontroleerd teruggaan naar de bestaande systemen. Daarmee worden risico’s voor het lopende toezichtsproces uitgesloten. IGJ laat verder aanvullend extern onderzoek uitvoeren naar het verloop van de ontwikkeling en invoering van SPEC om lering te trekken uit deze situatie.

Kosten

De kosten van het project Informatievoorziening van Morgen (18 oktober 2017), waar de ontwikkeling van SPEC onderdeel van was, bedroegen circa € 29 miljoen. Daarnaast is over 2020 een bedrag van € 6,2 miljoen direct of indirect toe te rekenen aan bouw, ontwikkeling, beheer en implementatie van SPEC. Dat is inclusief de kosten voor het eigen personeel. Financiële gevolgen van een besluit om te stoppen met SPEC worden in kaart gebracht, dit is afhankelijk van de wijze waarop de informatievoorziening binnen de IGJ in de toekomst wordt vormgegeven.

Op 20 januari 2021 ontvangt de Tweede Kamer van de minister een nadere reactie op het rapport en informatie over de gevolgen voor de verdere ontwikkeling van de informatievoorziening binnen IGJ.

Overheid en ICT

Op 15 mei 2019 publiceerde dagblad Trouw het artikel: De ICT-projecten bij de overheid zijn nog steeds een chaos. Daar staat dat veel IT-projecten van het Rijk ‘onnodig of onnodig groot’, zijn en dat kennis van zaken bij ministeries ontbreekt. Te vaak worden ‘duurbetaalde externen’ ingehuurd om de boel vlot te trekken.
De kritiek kwam van Bureau ICT-toetsing (Bit) dat moet proberen digitale overheidsprojecten binnen de perken te houden. Het Bit is in 2015 opgericht op advies van de commissie-Elias, die een parlementair onderzoek had gehouden naar falende ICT-projecten binnen de overheid. Voordat de commissie begon was al bekend dat een op de vijf grote ICT-projecten bij de overheid nooit van de grond komt. Als oorzaak werden genoemd megalomanie, fantasy-deadlines en de wederzijdse wurggreep van de aanbesteding.
De commissie kwam na haar onderzoek tot een harde conclusie over de manier waarop de Rijksoverheid was omgegaan met ICT-projecten. Het juiste bedrag dat gemoeid is met mislukte ICT -projecten, bleek moeilijk vast te stellen. “Een veilige schatting op grond van informatie van diverse deskundigen komt neer op 1 á 5 miljard verspilling per jaar”, aldus het rapport. De rijksoverheid heeft haar ICT-projecten vaak niet in de hand voor wat betreft de kosten, de tijd of zelfs het eindresultaat.

Aanbiedingsbrief rapport informatievoorziening Inspectie Gezondheidszorg & Jeugd aan Tweede Kamer, Rijksoverheid, 11 december 2020: www.rijksoverheid.nl

Samenvatting rapport doorlichting informatievoorziening IGJ, Rijksoverheid, 7 december 2020: www.rijksoverheid.nl/

Bureau ICT-Toetsing (BIT): www.bureauicttoetsing.nl. (Bureau ICT-Toetsing is per januari 2021 omgezet in Adviescollege ICT-toetsing en is daarmee onafhankelijk geworden van het Ministerie van Binnenlandse Zaken: www.adviescollegeicttoetsing.nl)

De ICT-projecten bij de overheid zijn nog steeds een chaos, door Ingrid Weel, Trouw 15 mei 2019: www.trouw.nl
In het artikel wordt verwezen naar de jaarrapportage van 2018 met voorbeelden van overheidsprojecten op ICT-gebied: Waakhond Bit probeert ICT-projecten in toom te houden, maar dat lukt niet altijd door Ingrid Weel, Trouw, 15 mei 2019: www.trouw.nl

IGJ verslikt zich in nieuw ict-systeem, door Philip van de Poel, Skipr, 15 december 2020: www.skipr.nl

Eindrapport Parlementair onderzoek naar ICT-projecten bij de overheid, Vergaderjaar 2014–2015: www.tweedekamer.nl/

U P D A T E

Groningen stopt met ict-project van ruim 2 miljoen, Binnenlands Bestuur, 14 november 2023: www.binnenlandsbestuur.nl/digitaal/grootschalige-applicatie-sociaal-domein-voldoet-niet