Onderzoek naar prestatiebeloning primair onderwijs

Overheden in diverse landen houden zich al geruime tijd bezig met prestatiebeloning van leraren en vragen zich af of daarmee de kwaliteit van het onderwijs kan worden verhoogd.
Staatssecretaris Halbe Zijlstra van Onderwijs wil met prestatiebeloning experimenteren en heeft daarvoor 200 miljoen euro uitgetrokken.

Vraag is: werkt prestatiebeloning?

Volgens Bas Warner gaat prestatiebelonen gepaard met een aantal essentiële vragen over de verhouding met de organisatiecultuur in het onderwijs, het vinden van een eerlijke maatstaf van prestatie en het bepalen van een adequate beloning.
In zijn scriptie Leren van presteren – een onderzoek naar de mogelijkheden van prestatiebeloning in het Nederlands primair onderwijs, onderzoekt hij de kans van slagen van dit systeem in het primair onderwijs in Nederland en de voorwaarden waaronder het volgens betrokkenen al dan niet zou kunnen werken. De scriptie  is geschreven in het kader van Warners afstuderen voor de masteropleidingen Sociologie (richting arbeid en organisatie) en Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam.

De scriptie bestaat enerzijds uit een analyse van de Nederlandse beleidscontext en een literatuurstudie, anderzijds uit een veldonderzoek waarin met behulp van een enquête, interviews en essayopdracht onder leerkrachten en schoolleiders in het primair onderwijs gekeken wordt wat de kans van slagen is en wat eventuele voorwaarden voor implementatie zouden moeten zijn. De dataverzameling en -analyse
hebben plaatsgevonden in de periode januari – juli 2011.

Uit de analyse van de beleidscontext blijkt dat er op het moment al prestatiebeloning mogelijk is, maar dat daar nauwelijks gebruik van wordt gemaakt. In theorie blijkt specifiek in het beroep van leraar het koppelen van prestatie aan beloning een moeilijke zaak te zijn.
Uit het veldonderzoek komt naar voren dat leerkrachten niet van mening zijn dat prestatiebeloning een goede kans van slagen heeft, omdat het niet strookt met de huidige organisatiecultuur in het primair onderwijs.
Warner concludeert dan ook door te stellen dat het primair onderwijs op het moment nog niet klaar is voor invoering van prestatiebeloning, omdat dit niet past in de organisatiecultuur en er nog te weinig bekend is over de te gebruiken maatstaf voor prestatie en de meest adequate manier van belonen.

Downloaden van Leren van presteren. Een onderzoek naar de mogelijkheden van prestatiebeloning in het Nederlands primair onderwijs, door Bas Warner. Masterscriptie Sociologie en Onderwijskunde, Universiteit van Amsterdam, juli 2011: https://beroepseer.nl

Zie ook Verslag Debat: Prestatiebeloning van leraren. Waarom!? En: Hoe!? https://beroepseer.nl