Niet beter presterende leraren, maar beter presterende leerlingen zijn einddoel

“Op de prestatiebeloning in het onderwijs zit bijna niemand te wachten. Besteed die 150 miljoen euro liever aan onderzoek naar wat goede scholen precies goed doen”, meent Aleid Truijens, columnist voor de Volkskrant op 28 maart 2012.

De leraren zitten er niet op te wachten, de schoolleiders niet en de meeste bestuurders niet: “En de leerlingen? Die willen aardige leraren, meegaand en gul met cijfers. Maar de minister van Onderwijs en haar liberale kompaan willen het wel. Dus krijgen we in 2014 prestatiebeloning voor leraren. Er is weliswaar een experiment gaande – kosten: 150 miljoen – maar de uitkomst staat al vast. De experimenten dienen om te kijken hoe de prikkel ‘het beste werkt’. De gelijkheidscultuur doorbreken! Excellentie bevorderen! De lat omhoog! Alleen al het almaar uitspreken van die magische woorden lijkt enorm effectief.

Óf prestatiebeloning werkt in een branche waar lang niet vaststaat welk product wordt geleverd en wat we onder kwaliteit verstaan, is twijfelachtig. De Onderwijsraad, Van Bijsterveldt en Zijlstra schermen met een kortlopend, voortijdig afgebroken Israëlisch onderzoek uit 2000 met positief resultaat. Daartegenover staat een vracht aan onderzoek dat bewijst dat prestatieloon heel goed werkt als het gaat om het aantal onthoofde koeien per minuut of de snelheid waarmee komkommers van de lopende band worden gegrist, maar niet voor werk waarvoor je hoofd en hart en vakkennis gebruikt”.

Volgens Truijens zouden de 150 miljoen euro nuttiger besteed kunnen worden aan onderzoek naar wat goede scholen precies goed doen: “Voor een deel weten we dat al: beter opgeleide leerkrachten, meer academici, goed samenwerkende teams en een steunend management”.