Op 13 november 2012 wordt in Groot-Brittannië de Council for the Defence of British Universities (CDBU)  opgericht door een groep van 66 vooraanstaande intellectuelen, onder wie hoogleraren, schrijvers, kunstenaars, filmers en televisieprogrammamakers. Volgens de Raad wordt het doel van de universiteit “op grove wijze misvormd door de poging een markt van het hoger onderwijs te creëren”. Universiteiten behoren te doen waarvoor ze oorspronkelijk bedoeld zijn: onderwijs geven in en onderzoek doen naar wat zij van intrinsieke waarde vinden en niet wat winstgevend is.

De leden van de Raad maken zich zorgen over het afglijden van het universitaire onderwijs in Groot-Brittannië. Ze zijn ervan overtuigd dat het hogere onderwijs in versneld tempo een punt zal bereiken waarop er blijvende schade zal worden toegebracht aan een prachtig universitair systeem.
Een van de oprichters van de Raad, Keith Thomas, historicus en voormalig voorzitter van de British Academy, beschuldigt bestuurders van universiteiten ervan zich “opmerkelijk hulpeloos” op te stellen jegens de hervormingen van de regering. Ook vindt hij dat “studenten worden beschouwd als ‘consumenten’ en worden aangemoedigd te investeren in academische graden die het meeste kans bieden op een financiëel zeer gunstige toekomst”. Volgens hem worden daarnaast “academici beschouwd als ‘producenten’ wier onderzoek wordt geacht zich te concentreren op onderwerpen van commerciële waarde, waarvan de resultaten gemeten worden met een lineaal en gewogen als een zak met graan”.

De Raad is van plan campagne te gaan voeren voor de afschaffing van overheidssubsidies en stelt voor om te schakelen naar een volledig onafhankelijk subsidiestelsel, los van politiek.
Vorig jaar hebben tientallen academici zich teruggetrokken uit organisaties als de Arts and Humanities Research Council (AHRC), na een conflict over academische vrijheid. De AHRC was door de regering verplicht mee te doen aan het “big society”*) onderzoeksprogramma waarvoor miljoenen Engelse ponden beschikbaar waren gesteld. Het zogenaamde Haldane principe stond hiermee op de tocht. Dat uit het begin van de 20ste eeuw stammende principe houdt in dat onderzoekers bepalen waaraan onderzoeksgelden worden besteed en niet de overheid.

De onvrede in de academische wereld gaat diep volgens Thomas. De oorzaak daarvan ligt niet in het gebrek aan voldoende geldmiddelen zoals te verwachten is in een tijd van economische en financiële crisis. De onvrede komt vooral voort uit het gevoel dat de begrijpelijke zorg voor verbetering van ‘s lands economische situatie, gekoppeld aan een ideologisch geloof in de voordelen van de markt, ertoe hebben geleid dat de kernwaarden van de universiteit opzij zijn geschoven of vergeten.

Onder de 66 leden van de nieuwe CDBU bevinden zich naast Keith Thomas bekende namen als Martin Rees, astrofycicus en presentator van televisieprogramma’s van de BBC; Melvin Bragg, historicus en BBC-programmamaker; David Attenborough, filmer; Richard Dawkins, wetenschapper en de auteurs A.S. Byatt en Alan Bennett.

———————————————————————-

Noot en referenties

*) Het idee van de “Big society” werd gelanceerd in 2010 in het verkiezingsprogramma van de Conservatieve Partij en is onderdeel geworden van het regeerakkoord tussen de Conservatieve en de Liberaal-democratische partij. Het is een van de paradepaardjes van het kabinet Cameron-Glegg. Kern ervan is dat lokale burgers en gemeenschappen meehelpen aan de opbouw van een “grote maatschappij” waarin de macht van politici naar burgers wordt overgeheveld. Tegenstanders, onder wie aartsbisschop van Canterbury Rowan Williams bestempelden het plan als ambitieuze lariekoek dat is gemaakt als excuus voor de terugtrekkende overheid die haar burgers in de steek laat.

De leden van de Council for the Defence of British Universities hebben een Manifesto for reform opgesteld, te lezen aan het eind van het artikel Fidei defensores van Keith Thomas en Martin Rees in The Times Higher Education van 8 november 2012: www.timeshighereducation.com

Op 8 november 2012 verscheen in dagblad The Guardian het artikel van Shiv Mali over de CDBU: Coalition of thinkers vow to fight marketisation of universities: www.theguardian.com

Website van de Council for the Defence of British Universities: http://cdbu.org.uk