Beroepstrots van docenten heeft een positief effect op studenten. Ze gaan ook harder werken

Op 5 oktober 2015 – de Dag van de Leraar – presenteert vakbond CNV Onderwijs een nieuwe video over het project Trots op ons MBO alsmede de resultaten van een onderzoek waarin leraren, studenten en leidinggevenden gevraagd werd wat hen trots maakt op het werken in het middelbaar beroepsonderwijs (MBO). CNV Onderwijs heeft vijf instellingen bezocht, 75 mensen geïnterviewd en enquêtes gehouden om een beeld te krijgen wat MBO-leerkrachten beweegt.
De bezochte MBO-instellingen zijn ROC Twente, Graafschapcollege (Achterhoek), Gilde Opleidingen (Limburg), Vakschool Sint Lucas (Eindhoven en Boxtel) en de Dutch Health Tec Academy (Utrecht).

CNV Onderwijs wil inzoomen op de factoren die de beroepstrots in het MBO kunnen vergroten en is om die reden in het najaar van 2014 gestart met het project Trots op ons MBO. De intrinsieke motivatie om in het onderwijs te werken ligt bij de beroepsinhoudelijke kant van het werk. Die motivatie zit diep in de docent en zet hem ertoe aan steeds weer de uitdaging aan te gaan met de studenten. Dat is beroepstrots.
Het blijkt dat beroepstrots van docenten een positief effect heeft op studenten. Ze willen graag voor deze docenten werken en gaan zelfs harder voor hen werken.

Uit gesprekken met leerkrachten van Vakschool Sint Lucas bijvoorbeeld kwam regelmatig naar voren dat:
– het MBO-onderwijs een belangrijke positie heeft in de maatschappij;
– je goed onderwijs samen realiseert met onderwijsmensen die trots zijn op hun vak;
– passie voor het beroep ontstaat door het werken met studenten. Leerkrachten geven zich voor 200%.

Belemmerende en stimulerende factoren

Een belemmerende factor die invloed heeft op het werk van docenten van Gilde Opleidingen blijkt de Onderwijsinspectie te zijn. Men heeft daar slechte ervaringen mee. Men voelt zich vooral niet gehoord. Er wordt te weinig rekening gehouden met de specifieke behoefte van de studenten, en er wordt teveel nadruk gelegd op regeltjes en administratie. Er heerst bij de inspectie een afrekencultuur en de energie van docenten en teamleiders neemt hierdoor af.
Een andere belemmerende factor is het negatieve imago van het MBO. Het is de docenten een doorn in het oog. Zij voelen zich niet gewaardeerd en niet erkend. Pas als mensen een correct beeld hebben van wat zij daadwerkelijk doen, ervaren de docenten erkenning.
Bevorderende factoren zijn inspraak, zeggenschap en ruimte om mee te denken met de school. Waardering van de kant van leidinggevenden blijkt ook heel belangrijk.

Landelijke enquête 

Uit de resultaten van een landelijke enquête blijkt dat:

• de beroepstrots groot is. Men beschouwt zich duidelijk als professional. Meteen hierna volgt de trots om in het MBO te werken.
• factoren die de beroepstrots groter maken betreffen vooral de studenten/deelnemers en hun resultaten, de controle over het eigen werk, de mogelijkheden voor ontwikkeling en het eigen onderwijsteam. Factoren die de beroepstrots meer in negatieve zin beïnvloeden zijn: de media, de MBO Raad, de Onderwijsinspectie en het ministerie van OCW.
• hoe groter de afstand tot de directie en het College van Bestuur, hoe minder waardering men ervaart. Positief scoren studenten/deelnemers, het eigen onderwijsteam, de overige collega’s en de direct leidinggevende.
• voor de beroepstrots zijn vooral studenten/deelnemers en het eigen onderwijsteam van belang plus controle over het eigen werk. Werkdruk en regeldruk worden vaak genoemd als negatieve factoren.
• de bijdrage van CNV Onderwijs aan het vergoten van de beroepstrots zou vooral moeten liggen in acties voor verbeteren van arbeidsvoorwaarden en loon, belangenbehartiging op beroepsinhoudelijk gebied, en acties voor verbetering van het imago van het MBO.
• als instanties deze beroepsgroep willen benaderen, dan zal dat op een volwassen, respectvolle en democratische manier moeten gebeuren. Regels opleggen is weinig zinvol. MBO-medewerkers zijn een zelfbewuste groep mensen die trots zijn op hun werk en zichzelf duidelijk als professionals zien.

De resultaten van het onderzoek zijn te vinden in het eindtrapport Trots op ons MBO. Er is tevens een video met fragmenten van geïnterviewde leerkrachten, Trots op ons MBO, ingeleid door Joany Krijt, voorzitter van CNV Onderwijs. De video is te zien onderaan deze pagina.
Daarnaast is er de website Trots op ons MBO met als doel docenten en schoolleiders te stimuleren met elkaar in gesprek te gaan over het nog mooier maken van het MBO en het vergroten van beroepstrots. Op de site kunnen ervaringen worden gedeeld en kan advies worden gevraagd.
Binnenkort verschijnt er een e-boek met verhalen van docenten, studenten en schoolleiders.
Met het project Trots op ons MBO en de resultaten van het onderzoek hoopt CNV Onderwijs invloed te kunnen uitoefenen op instellingen, de politiek, de Onderwijsinspectie en de MBO Raad.

Trots op ons MBO – Eindrapportage, CNV Onderwijs, juli 2015: https://beroepseer.nl

Trots op ons MBO – Resultaten en advies van CNV Onderwijs aan Sint Lucas (vakschool) over het vergroten van de beroepstrots, CNV Onderwijs, juni 2015: https://beroepseer.nl

Internet: Trots op ons mbo: www.trotsoponsmbo.nl (Website bestaat niet meer)