Jos de Blok van Buurtzorg: transitie van de zorg is teveel een feestje van bestuurders en adviseurs

Directeur van Buurtzorg Nederland Jos de Blok schreef een gastblog op de site van het tijdschrift voor verpleegkundigen Nursing.
Hij maakt zich zorgen over de manier waarop het Ministerie van Volksgezondheid en de gemeenten de thuiszorg willen organiseren. Tijdens de campagnes voor de gemeenteraadsverkiezingen van 19 maart 2014 lieten de landelijke politici volgens hem in de debatten regelmatig zien dat ze niet echt begrijpen hoe het er in het dagelijks werk aan toe gaat: “De slogans ‘zorg dichtbij’ en ‘in de buurt’ duiden op gebrek aan kennis. De decentralisaties, de extramuralisering, het versterken van zelfredzaamheid, het vraagt juist veel méér kennis om goede oplossingen voor mensen te bedenken. Bovendien moet het vooral ook met cliënten samen.

Het optuigen van een enorme toegangspoort, de keukentafelgesprekken en de sociale wijkteams zijn enorme missers. Inmiddels zou toch duidelijk moeten zijn dat zware structuren juist tot slechtere zorg leiden en nieuwe bureaucratie. Onder het motto van ‘eigen kracht’ en ‘participatie’ wordt een werkwijze geïntroduceerd waarbij mensen zich bijna schuldig moeten voelen dat ze zorg en ondersteuning vragen en nodig hebben. Vervolgens gaan groepjes professionals (de zogenaamde T professionals) in sociale wijkteams over deze mensen praten. Volgens sommige wethouders hoef je daarvoor geen deskundige te zijn maar is een ‘frisse blik’ voldoende. Mijn voorspelling is dat dit hele circus ontzettend veel gaat kosten, de toegankelijkheid van de zorg belemmert en voor veel extra bureaucratie gaat zorgen. Ik ben benieuwd hoe we hier over 5 jaar op terugkijken!

Hoe moet het dan wel? Ik pleit ervoor de nadruk te leggen op vakmanschap, meer verantwoordelijk voor de individuele zorgverlener, meer creativiteit in de oplossingen. Natuurlijk moet het meer gaan over zelfredzaamheid. Dat hebben we er door het productiedenken de afgelopen 20 jaar uitgemanaged. De komende jaren zou het opleidingsniveau van professionals in de wijk omhoog moeten. Professionals die in de wijk samenwerken met cliënten, informele zorgverleners, collega’s, gericht op versterking van eigen mogelijkheden en met respect voor de werkelijke problemen van mensen. Dat biedt ook een mooi perspectief voor jongeren die in de zorg willen gaan werken. Ook pleit ik voor een terugkeer van de gezinsverzorging. Dat dit een eenvoudige organisatie vraagt hebben we afgelopen jaren met Buurtzorg duidelijk gemaakt en veel organisaties hebben hun werkwijzen inmiddels ook aangepast of zijn daar druk mee bezig. Vertrouwen in professionals begint met naar ze te luisteren. Nu is het teveel een feestje van bestuurders, managers en adviseurs. Als dat niet wezenlijk verandert wordt de transitie een drama.

Zie Gastblog: Sociaal wijkteam is een enorme misser, door Jos de Blok, Nursing, 22 maart 2014: www.nursing.nl