Nu huisartsenpraktijken in Nederland sinds juli 2020 verplicht zijn hun patiënten elektronische inzage te geven in hun medisch dossier, bieden veel praktijken een online mogelijkheid aan om patiënten hun medische gegevens in te laten zien (bijvoorbeeld via een beveiligd patiëntenportaal). Praktijkmedewerkers en patiënten blijken hier verschillende verwachtingen van te hebben. Beiden zien weliswaar de voordelen, bijvoorbeeld meer onderlinge betrokkenheid, maar ook is er bezorgdheid. Verschillende patiënten zijn verontrust over de privacyborging van hun gegevens en zorgverleners vrezen een mogelijke toename van de werkdruk. Dit en meer blijkt uit een internationaal literatuuronderzoek van het Nivel, IQ healthcare (Radboudumc) en Universiteit Maastricht, uitgevoerd binnen het huisartsenondersteuningsprogramma OPEN.

De eerste resultaten van hetzelfde onderzoek voor de Nederlandse huisartsenzorg volgt later in 2021.

OPEN-programma

Online inzage in het medisch dossier biedt patiënten de mogelijkheid om laagdrempelig eigen gezondheidsgegevens in te zien en te beheren. Denk hierbij aan laboratoriumuitslagen en een overzicht van de gebruikte medicatie. In enkele andere landen wordt deze mogelijkheid al langer aangeboden. Het onderzoeksconsortium van het OPEN-programma – een gezamenlijk initiatief van huisartsenverenigingen InEen, LHV en NH – ondersteunt huisartsen bij het implementeren van online inzage.

Patiënten verwachten beter contact met huisarts en meer betrokkenheid bij de eigen gezondheid

Uit de literatuur blijkt dat patiënten verwachten dat zij door online inzage meer vertrouwen krijgen in de huisarts en dat consulten van betere kwaliteit zijn door verbeterd contact. Ook verwachten zij een actievere rol in de (eigen) medische besluitvorming te krijgen en zich beter te kunnen voorbereiden op een volgend gesprek met de huisarts. Daarentegen zijn er ook patiënten die sceptisch zijn over online inzage en dan met name over de borging van de privacy .
Opmerkelijk is dat het gebruik van online inzage verschilt tussen patiëntengroepen. Vooral mensen met chronische aandoeningen maken vaker gebruik van deze mogelijkheid. Of dit ook het geval is in Nederland en wat hiervan de oorzaak is, behoeft nog nader onderzoek.

Zorgverleners ervaren soepelere communicatie met de patiënt, maar ook meer werkdruk

Zorgverleners ervaren of verwachten dat het gebruik van online inzage leidt tot een eenvoudigere en directere manier van communiceren, mede doordat de online mogelijkheden daartoe beter worden benut. Wel spreken ze ook hun bezorgdheid uit over de angst bij patiënten die online inzage kan oproepen en over een mogelijke toename van de werkdruk. Dit als gevolg van de hoge verwachtingen die patiënten hebben bij online inzage en de noodzakelijke extra stappen in het zorgproces die het met zich meebrengt.

Over het onderzoek

Het literatuuronderzoek is gedaan binnen het programma OPEN, een ondersteuningsinitiatief van branchevereniging van organisaties in de eerstelijnszorg InEen, de Landelijke Huisartsen Vereniging LHV en het Nederlands Huisartsen Genootschap om huisartsen te ondersteunen bij het implementeren van online inzage. Als eerste stap in het langlopende onderzoekstraject van 2,5 jaar naar het effect van online inzage in de huisartsenzorg, heeft het Nivel samen met IQ healthcare (Radboudumc) en de Universiteit Maastricht de literatuur in kaart gebracht, over de verwachtingen en ervaringen in de huisartsenzorg in het buitenland.

Resultaten literatuuronderzoek: Hoe kijken patiënten en huisartsen tegen online inzage aan? NIVEL, 28 april 2021: www.nivel.nl/sites/default/files/bestanden/1004015.pdf

De bronnen van het literatuuronderzoek zijn terug te vinden op Open-Eerstelijn: https://open-eerstelijn.nl

Online inzage in het dossier van de huisarts: meer onderlinge betrokkenheid, maar ook meer werkdruk verwacht, NIVEL, 28 april 2021: www.nivel.nl

Foto bovenaan is infographic uit literatuuronderzoek ‘Hoe kijken patiënten en huisartsen tegen online inzage aan?’