‘Goed voorbeeld doet goed volgen’. Het nieuwe erkennen en waarderen van academici. De Jonge Akademie doet vijf aanbevelingen

Het erkennen en waarderen van wetenschappers moet anders. Het beoordelingssysteem dat momenteel wordt gebruikt past niet meer bij de huidige tijdgeest en de maatschappelijke rol van wetenschappers. Dit is de heldere boodschap van de nota Ruimte voor ieders talent; naar een nieuwe balans in het erkennen en waarderen van wetenschappers, opgesteld in 2019 door de Vereniging van Universiteiten (VSNU), de Nederlandse Federatie van Universitair Medische Centra (NFU), de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW), de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) en De Nederlandse organisatie voor gezondheidsonderzoek en zorginnovatie (ZonMW)..

Wetenschappers worden volgens verouderde criteria beoordeeld op hun onderzoeksprestaties, waardoor taken als onderwijs, wetenschapscommunicatie en patiëntenzorg onderbelicht blijven. Dit moet anders, maar hoe? De Jonge Akademie interviewde acht wetenschappers. Hun tot de verbeelding sprekende verhalen zijn gepubliceerd in de bundel Goed voorbeeld doet goed volgen. Naast de interviews zijn vijf concrete aanbevelingen opgenomen voor bestuurders, leidinggevenden en individuele wetenschappers. Hun opdracht is te zorgen voor brede erkenning en waardering van wetenschappers.
De Jonge Akademie is een in 2005 door de KNAW opgericht “dynamisch en innovatief platform van jonge topwetenschappers met visie op wetenschap en wetenschapsbeleid”.

Geïnterviewd zijn

– Dr. Geert Schenk, assistant professor, Anatomie en Neurowetenschappen, Amsterdam UMC [VUmc]: “Ik voel minder bewijsdrang, en meer blijheid”

– Dr. Erik van Sebille, Universitair hoofddocent, oceanografie en klimaatverandering, Universiteit Utrecht: “Laat weten waar jouw passie ligt”

– Prof. dr. ir. Pieter Geiregat, docent optische eigenschappen en interactie met straling, Universiteit Gent: “Ik kan nu exotische ideeën bedenken en meer risico nemen”

– Dr. ir. Matthan Caan, assistant professor, Artificial Intelligence in Medical Imaging, Amsterdam UMC [AMC]: “Sommige inspanningen kunnen onverwacHt iets moois opleveren”

– Prof. dr. Nelly Litvak, hoogleraar Algorithms for Complex Networks, University of Twente en hoogleraar Stochastic Operations, TU Eindhoven: “We moeten alleen talent investeren in wat er echt toe doet!”

– Dr. mr. Christiaan Vinkers, associate professor, Psychiatrie, Amsterdam UMC [VUmc] en psychiater GGZ inGeest: “Gooi Het kind niet met het badwater weg”

– Dr. Vanessa LaPointe, associate professor, MERLN Institute for Technology-Inspired Regenerative Medicine, Maastricht University: “Lijstjes zijn niet nodig, Je herkent talent als jet tegenover je zit”

– Dr. Simone van der Burg, senioronderzoeker ethiek, Wageningen University & Research: “Waarom kunnen we geen verschillende soorten hoogleraren hebben?”

Twee verhalen laten zien waarin het huidige systeem tekortschiet, de andere verhalen gaan over successen, zoals van de wetenschapper die meer ruimte kreeg voor het geven van onderwijs en daardoor beter werd in onderzoek. Of de onderzoeker die zijn academische positie juist mede te danken heeft aan media-optredens.

Over het nieuwe erkennen en waarderen

In 2019 is binnen de universiteiten, de KNAW en NWO het initiatief genomen het huidige stelsel van ‘erkennen en waarderen’ kritisch onder de loep te nemen. Met als doel onder andere: meer ruimte voor diversiteit in de loopbaan, zichtbare erkenning van team-science, erkenning van het belang van maatschappelijke impact en organisatietalent. Uiteindelijk zal dit alles gevolgen hebben voor de manier waarop wetenschappers – maar ook, bijvoorbeeld, hun projectvoorstellen – worden beoordeeld.

Downloaden Goed voorbeeld doet goed volgen. Het nieuwe erkennen en waarderen volgens De Jonge Akademie, Amsterdam, 2020: https://beroepseer.nl

Position paper Ruimte voor ieders talent. Naar een nieuwe balans in het erkennen en waarderen van wetenschappers, door VSNU, NFU, KNAW, NWO en ZonMw, november 2019: www.zonmw.nl

U P D A T E

Science Guide onderzoekt Erkennen en Waarderen, Science Guide, 5 april 2023:

Wat vinden academici van het brede programma om wetenschap en wetenschappers anders te erkennen en waarderen? Science Guide vraagt academici om mee te werken aan een uitvoerig onderzoek naar hun ervaringen met en verwachtingen van Erkennen en Waarderen. Alle wetenschappers van universiteiten en kennisinstellingen worden uitgenodigd om de enquête in te vullen en hun mening te delen: www.scienceguide.nl/2023/04/scienceguide-onderzoekt-erkennen-en-waarderen/