Gijs van Loef bekritiseert de effecten van marktwerking in de zorg op basis van onderzoek naar kwaliteit van zorg

Sinds 1997 publiceert Gijs van Loef kritische artikelen over de organisatie van het openbaar bestuur. De laatste jaren schrijft hij vooral over de effecten van de marktwerking in de zorg op basis van onderzoek.
In 2013 publiceerde hij zijn boek Kiezen tussen overheid en markt – Een wake-up-call voor onze volksvertegenwoordigers, waarin hij overheid en markt als principes tegenover elkaar plaatst en duidelijk maakt dat ze niet zonder elkaar kunnen. Hij beschrijft wat marktwerking binnen het publieke domein is en wat het in de praktijk betekent. Het boek biedt een concreet handvat voor het verbeteren van de kwaliteit van het openbaar bestuur aan de hand van een eenvoudig, breed toe te passen denkmodel.

Goede gezondheidszorg begint bij betrouwbare cijfers

Van Loef – hij is adviseur marktwerking gezondheidszorg – was de financieel expert achter het Nationaal ZorgFonds, een in 2016 gelanceerd plan van de Socialistische Partij (SP) dat tot doel heeft: afschaffing van het eigen risico, een ruime basisverzekering en het vervangen van zorgverzekeraars door een enkele organisatie.
Met Renske Leijten schreef hij het artikel Zorgstelsel op basis van samenwerking stelt patiënt centraal voor een themanummer over het zorgstelsel van het vakblad voor economen ESB (januari 2017).

Van Loef beheert een eigen website die plaats biedt aan het Platform Betrouwbare zorgcijfers, een groep deskundige leden op het gebied van gezondheidszorg, accountancy, juridische zaken, toezicht en bestuur.
Uitgangspunt is dat goede gezondheidszorg begint bij betrouwbare cijfers. Op 11 mei 2018 publiceerde het Platform het verslag van een uitgebreid onderzoek naar de kwaliteit van de zorg. Uit de cijfers bleek dat de gezondheidszorg in Nederland helemaal niet zo goed is als steeds maar weer wordt beweerd. De Rijksoverheid maakt zich schuldig aan tendentieuze berichtgeving en heeft de afgelopen jaren bewust een te positief beeld geschetst van de medische zorg. Bovendien is het Nederlandse systeem erg duur en op termijn zelfs onhoudbaar.
De door het Platform verzamelde cijfers zijn ontleend aan verschillende nationale en internationale onderzoeken.

De uitkomst van het onderzoek werd gepresenteerd aan de Algemene Rekenkamer, die met dank voor de informatie reageerde: “Deze is doorgeleid naar de betreffende onderzoeksdirectie en zal betrokken worden in de bredere afwegingen over onderzoek naar het Ministerie van VWS en de zorgsector”.
Op de site van Van Loef kunnen we de in elf punten samengevatte uitkomst van het onderzoek lezen: https://gijsvanloef.nl/2018/05/11/platform-betrouwbare-zorgcijfers-wordt-gehoord-door-algemene-rekenkamer/

Het Platform Betrouwbare zorgcijfers pleit voor onafhankelijk en waardevrij onderzoek naar de informatieverstrekking over de kwaliteit en kosten van de Nederlandse gezondheidszorg. Alleen op die manier kan beleid worden gebaseerd op betrouwbare gegevens en cijfers. Ook de houdbaarheid en de draagkracht van het gezondheidsstelsel wordt hiermee vergroot.

Existentieel vraagstuk

De site van Van Loef is in de loop der jaren uitgegroeid tot een rijke bron van kennis en informatie van het Nederlandse zorgstelsel, met blogs, columns, publicaties, rapporten en commentaren op artikelen in bijvoorbeeld vakbladen.

Een recente bijdrage (5 april 2019) getiteld Gezondheidszorg staat voor existentieel vraagstuk vat in twee, naast elkaar geplaatste overzichtelijke kolommen het verschil samen tussen een gezondheidszorg die de patiënt centraal stelt en gericht is op de relatie patiënt-zorgverlener en een gezondheidszorg gericht op centraal verantwoording afleggen en afvinken. In een oogopslag zie we wat dat existentiële vraagstuk behelst. Gaan we naar een menselijke gezondheidszorg of naar een technocratisch zorgstelsel waarbij geld en centrale controle de boventoon voeren? Naar persoonlijke zorg of een door verzekeraars en digitale gegevens gedomineerde zorg? Van Loef waarschuwt voor een stelsel dat voor buitenlandse zorgverzekeraars en steeds machtiger wordende high-tech bedrijven tot een jachtterrein wordt. Er zijn teveel private krachten en er is te weinig publieke sturing in het zorgstelsel. Het publiek is ondergeschikt gemaakt aan privaat.

Krenten uit de pap

Op 11 april 2019 bericht Van Loef dat het jachtseizoen in de zorg is geopend. De kop boven zijn blog luidt: Eerste buitenlandse zorgverzekeraar haalt de krenten uit de pap (en ondermijnt de solidariteit). Het is een reactie op een artikel in het tijdschrift Zorgvisie: Zwitserse zorgverzekeraar IptiQ mikt op fors rendement: “IptiQ is de eerste nieuwe zorgverzekeraar sinds de invoering van het zorgstelsel in 2006. IptiQ, een dochter van het Zwitserse bedrijf Swiss Re, heeft in 2017 drie bestaande labels overgenomen van VGZ: Promovendum, National Academic en Besured. Deze zorgverzekeringen, die 225.000 verzekerden telden, lagen onder vuur in de media doordat zij mikken op hoogopgeleiden. Daarmee wekken zij de schijn van risicoselectie. Hoogopgeleiden zijn gezonder, maken minder zorgkosten en zijn daarom goed voor het rendement van zorgverzekeraars. Kort na de overname heeft IptiQ de zorgpremie in 2018 vrij fors verhoogd, wat heeft geleid tot het vertrek van 25.000 verzekerden” (10 april 2019).

In een reactie schrijft Van Loef: “IptiQ haalt de krenten uit de pap, nietwaar? Het is – voor wie openstaat voor onafhankelijke, oprechte en belangeloze analyse – allemaal zo duidelijk als het maar zijn kan”.
Van Loef had het zien aankomen. In de rechterkolom van zijn overzicht staat onderaan: Versplintering van het zorgaanbod (profijtelijk scheidt zich af van niet-profijtelijk).

Site van Gijs van Loef, met het Platform Betrouwbare zorgcijfers https://gijsvanloef.nl/