Feiten, stellingen en vragen over agressie tegen hulpverleners

Verbaal geweld, fysiek geweld, intimidatie en bedreiging: geweld tegen hulpverleners is al jaren een breed maatschappelijk thema dat aandacht vraagt én een onderwerp waar aandacht voor moet blijven. De overheid neemt maatregelen om de agressie in de samenleving tegen te gaan.
Op 31 maart 2021 is de Taskforce Onze hulpverleners veilig officieel gelanceerd. Aanleiding was o.a. een geweldsincident bij een trouwstoet in Rotterdam waarbij een politieman met, wat later bleek, blijvend hersenletsel werd afgevoerd. Tijdens de bespreking daarvan in de Tweede Kamer heeft de (vorige) minister van Justitie en Veiligheid de Kamer toegezegd een taskforce in het leven te roepen met als doel een aanvullende bijdrage te leveren aan een zinvolle aanpak van agressie en geweld tegen hulpverleners.

Een van de knelpunten die de Taskforce signaleert, is de versplinterde aandacht in het onderzoek naar agressie en geweld tegen hulpverleners. Daarom heeft de Taskforce een kenniskring opgezet met doel het vergroten, bundelen en weer ter beschikking stellen van kennis en informatie over (de deelaspecten van) agressie en geweld.
Daarnaast organiseert de Taskforce jaarlijks een conferentie, waar beleid, wetenschap en uitvoering elkaar kunnen treffen om kennis en ervaring uit te wisselen. Tot slot zet de Taskforce onderzoek uit. In 2022 ging het om veilig werkgeverschap. Hoe zorg je er als werkgever voor dat werknemers zo weinig mogelijk met geweld in aanraking komen; hoe wend je geweld af en hoe zorg je voor goede nazorg?
Voor 2024 werd besloten onderzoeksvoorstellen te vragen voor de thema’s Teams collegiale ondersteuning en  steun aan het thuisfront.
De procedure en voorwaarden om een onderzoeksvoorstel in te dienen staan uitgebreid beschreven in de Meerjarige onderzoeksagenda Taskforce Onze hulpverleners veilig 2024 – Q1 2026.

Tien stellingen en een aantal feiten

In de brochure Feiten, stellingen en vragen over agressie tegen hulpverleners van Kenniskring Taskforce Onze hulpverleners veilig (april 2024) brengt Otto Adang, lid en ‘wetenschappelijk geweten’ van de Taskforce aan de hand van tien stellingen een aantal feiten onder de aandacht, hier en daar een mythe doorprikkend en een summier overzicht biedend van relevante vragen.

De 10 Stellingen en hun auteurs

1. Het is belangrijk onderscheid te maken tussen geweld tegen handhavers, hulpverleners, zorgverleners
Otto Adang – Professor Emeritus Veiligheid en Collectief Gedrag aan de Universiteit van Groningen alsmede lector Openbare Orde & Gevaarbeheersing aan de Politieacademie

2. Het merendeel van het geweld tegen hulpverleners is niet-fysiek geweld

3. Er is een meerjarige trend van afname van geweld in de samenleving, de vraag is of het geweld ernstiger wordt
Joery Matthys – senior onderzoeker bij de Rijksuniversiteit Leiden en Jaap van Lakerveld – psycholoog/onderwijskundige. Van 1986 tot 2023 directeur PLATO

4. Bestaande registraties bieden onvoldoende inzicht in hoeveel geweld er wordt gebruikt tegen hulpverleners

5. Bestaande registraties bieden geen inzicht in hoe geweld tegen hulpverleners zich ontwikkelt
Jaap van Lakerveld en Joery Matthys

6. Verreweg de meeste contacten tussen hulpverleners en burgers verlopen zonder enige vorm van geweld
Jos Kuppens – onderzoeker Bureau Beke en Henk Ferwerda – onderzoeker Bureau Beke

7a. Geweld is niet normaal, maar handhavers moeten wel tegen een stootje kunnen

7b. Geweld is niet normaal, maar dienstverleners moeten wel tegen een stootje kunnen
Caroline Koetsenruijter – onderzoeker, trainer en auteur op het gebied van sociale veiligheid en agressiepreventie

8. Publieksoffensieven (gericht op een breed publiek) zijn niet effectief, want het gaat maar om een heel beperkte groep daders, die voor een deel ook slecht aanspreekbaar/ bereikbaar zijn
Manja Abraham – Senior onderzoeker DSP-groep & Judith Smits – Coördinator LEV bij ministerie van Justitie en Veiligheid

9. Verder verhogen van de strafmaat tegen hulpverleners is niet effectief
Marjolein Odekerken – senior onderzoeker/projectleider Verwey-Jonker Instituut/ Kennisplatform Inclusief Samenleven (KIS)

10. Het doen van aangifte heeft zin!
Helene Dullaart – Kenniscoördinator bij het OM

Downloaden Feiten, stellingen en vragen over agressie tegen hulpverleners, Kenniskring Taskforce Onze hulpverleners veilig, april 2024: https://beroepseer.nl/

Downloaden Meerjarige onderzoeksagenda Taskforce Onze hulpverleners veilig 2024 – Q1 2026. https://beroepseer.nl