Europese bedrijvenenquête over vaardigheden, motivatie en autonomie van werknemers

Het rapport Workplace practices unlocking employee potential van de Europese bedrijvenenquête 2019 over de vaardigheden van werknemers beschrijft trends in praktijken op het werk en brengt deze in verband met managementstrategieën en resultaten voor bedrijven en hun werknemers. Het rapport is de vierde editie van de enquête European Company Survey (ECS), die in 2019 door Eurofound en Cedefop^*) gezamenlijk is uitgevoerd. De enquête verzamelde gegevens bij 21.869
personeelsmanagers en 3073 werknemersvertegenwoordigers in  27 EU-lidstaten en het Verenigd Koninkrijk over de praktijk op het werk met betrekking tot werkorganisatie, personeelsbeheer, beroep op vaardigheden, vaardighedenbeleid, digitalisering, directe werknemersparticipatie en de sociale dialoog.
De Europese bedrijvenenquête 2019 is de eerste grootschalige, transnationale ‘web-push-enquête’. Het veldwerk is door marktonderzoeksbureau Ipsos verricht. De ondernemingen zijn telefonisch benaderd en gevraagd naar een respondent van het management en zo mogelijk ook een werknemersvertegenwoordiger. Respondenten krijgen dan het verzoek de vragenlijst online in te vullen.

Uitgangspunt van de enquête is dat “Europa competitieve bedrijven nodig heeft die werknemers fatsoenlijke banen bieden. Bedrijven kunnen alleen optimaal presteren als zij gemotiveerde werknemers hebben met de juiste vaardigheden voor hun werk en de bereidheid zich naar hun beste kunnen in te zetten. Voor duurzame, productieve en bevredigende loopbanen is een stimulerende werkomgeving noodzakelijk, waar de input van de werknemers wordt erkend en hun ontwikkeling gefaciliteerd”.

Praktijkenbundels

Het rapport beschrijft een breed scala aan praktijken en strategieën die Europese bedrijven hebben geïmplementeerd op het gebied van arbeidsorganisatie, personeelsbeheer, gebruik en ontwikkeling van vaardigheden en de inspraak van werknemers. Het laat zien hoe deze praktijken worden gecombineerd en hoe de daaruit voortvloeiende ‘praktijkenbundels’ samenhangen met twee resultaten die gunstig zijn voor zowel werknemers als werkgevers: welzijn op de werkvloer en vestigingsprestaties.
Welzijn op de werkvloer omvat in het rapport vier facetten: laag ziekteverzuim, hoge werknemersmotivatie, het vermogen personeel te behouden en een goede relatie tussen het management en werknemers.

Bedrijfsvestigingen met een combinatie van grote autonomie voor werknemers, een evenwichtige motivatiestrategie, een uitvoerige opleidings- en leerstrategie en een hoge mate van directe betrokkenheid van werknemers in de besluitvorming, leveren de beste resultaten voor werknemers en werkgevers. Deze praktijken worden gesteund vanuit het management.
Om te zorgen dat meer werknemersgeoriënteerde praktijken worden ingevoerd – met name op het vlak van autonomie, vaardigheden en betrokkenheid van werknemers – is het nodig dat managers passende ondersteuning krijgen. Zij spelen immers een sleutelrol in de beslissing tot het initiëren van verandering op de werkvloer. Ze zijn ook onmisbaar voor het succes ervan, omdat zij de geïmplementeerde werkvloerpraktijken voortdurend moeten ondersteunen.

Organisaties die erin slagen zowel de prestaties als de arbeidskwaliteit van werknemers te vergroten, zijn te vinden in allerlei soorten van het bedrijfsleven, ongeacht land, omvang, sector of concurrentiestrategie. Ze komen het meest voor in Scandinavische landen, waaronder Finland en Zweden, en in sectoren, bekend staand om hun betere arbeidsomstandigheden, zoals financiële diensten.
Bedrijven met een sterke sociale dialoog op de werkvoer doen het ook beter qua prestaties en welzijn: 70% van de managers denkt dat het betrekken van werknemers bij veranderingen in de organisatie gunstig is voor de concurrentiepositie van het bedrijf. Plaatsen waar het personeel vertrouwen geniet en er ruimte is voor invloedrijke sociale dialoog hebben meer kans op een bestendige, directe, in de praktijk verschil makende, werknemersparticipatie.

Mensgericht

Het rapport merkt op dat een mensgerichte managementbenadering – die werknemers ondersteunt bij de toepassing van hun vaardigheden en kennis en de facilitering van de ontwikkeling van vaardigheden en kennis – voordelen kan opleveren die verder gaan dan de werkplek, zoals lagere kosten voor de gezondheidszorg en meer betrokkenheid.
Het rapport benadrukt het belang van betrokkenheid van sociale partners in de ondersteuning van veranderingen op de werkvloer bij het ontwerpen en uitvoeren van beleidsmaatregelen.

De belangrijkste conclusies van het onderzoek zijn te vinden in de Nederlandstalige samenvatting Europese bedrijvenenquête 2019: werkvloerpraktijken die het potentieel van werknemers ontsluiten, door Gijs van Houten en Giovanni Russo: https://beroepseer.nl

Downloaden European Company Survey 2019. Workplace practices unlocking employee potential, Eurofound en Cedefop, 2020 – European Company Survey 2019 series, Publications Office of the European Union, Luxembourg: https://beroepseer.nl

In het rapport worden de resultaten gepresenteerd van onderzoek dat grotendeels vóór de uitbraak van COVID-19 in Europa in februari 2020 is uitgevoerd. In de resultaten wordt niet volledig rekening gehouden met de uitbraak.

Meer info over voorgaande Europese bedrijvenenquêtes: www.eurofound.europa.eu/nl/surveys/european-company-surveys

Noot
*) Eurofound is de Europese Stichting tot verbetering van levens- en arbeidsomstandigheden: www.eurofound.europa.eu
Cedefop is het Europees Centrum voor de ontwikkeling van de beroepsopleiding (European Centre for the Development of Vocational Training): www.cedefop.europa.eu/nl

Op 29 oktober 2020 was er een interactief webinar met de auteurs van het rapport, Giovanni Russo en Gijs van Houten: Vraag het de expert. Voor terugkijken, zie video hieronder. Aanwezig waren ook Isabel Coenen van vakbond FNV en de Zweedse ‘vaardighedendeskundige’ Pär Lündstrom, beiden lid van Cedefop.