Canon van Vlaanderen van start op 9 mei 2023

Er is bijna drie jaar gewerkt aan de Canon van Vlaanderen. Dinsdagmorgen 9 mei 2023 vond de presentatie plaats  in Genk door professor Emmanuel Gerard, de voorzitter van de canoncommissie, in het bijzijn van onderwijsminister Ben Weyts en Vlaams minister-president Jan Jambon. De Canon werd in het Vlaamse regeerakkoord van 2019 voorgesteld als “een lijst met ankerpunten uit onze Vlaamse cultuur, geschiedenis en wetenschappen”. Die lijst resulteerde in een lijvig boek van meer dan 300 pagina’s en omvat een overzicht van de Vlaamse taal, cultuur en geschiedenis vanaf 12.000 jaar geleden, bij het einde van de laatste ijstijd, tot de huidige tijd. De Canon van Vlaanderen in boekvorm is verschenen bij uitgeverij Borgerhoff en Lamberigts en is als website te raadplegen op internet.

Chronologische lijst van zestig vensters

De Canon is volgens de auteurs geen “sacrale lijst met belangrijke data of illustere personages”, aldus het voorwoord van het boek. Er werd gestreefd naar “een grote variatie in de blikvangers” en moet “op een beknopte en informatieve manier gebeurtenissen, evoluties of personen in beeld brengen”. De Canon is opgesteld als een chronologische lijst van zestig “vensters”, die elk een “panoramisch uitzicht bieden”.

Elk venster bevat een beeldengalerij die thema en focuspunten verder illustreert, aanvult, verrijkt en nuanceert. Die thema’s variëren van de Neanderthalers, Karel de Grote en Het Lam Gods, tot heksenprocessen, de historische roman De Leeuw van Vlaenderen van Hendrik Conscience en het schilderij De Intrede van Christus in Brussel van  James Ensor. Ook Ons Kookboek, tv-coryfee en feministe Paula Sémer en popfestival Rock Werchter dienen als vensters op de cultuur en geschiedenis van Vlaanderen.

Debat voor- en tegenstanders

Vanaf de beslissing tot een Vlaamse Canon, is er debat geweest. Academici hebben zich ertegen verzet. Ze vreesden dat het verleden te zeer uit een Vlaams-nationalistische bril bekeken zou worden. Die kritiek werd in 2022 nog eens verzameld in een erg scherpe tekst voor de Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten.
De canoncommissie verweerde zich tegen de kritiek door te wijzen op haar onafhankelijkheid. “De oorsprong ligt natuurlijk bij de politiek, maar de leden van de commissie zijn niet bezig een politiek project te vertalen in een canon”, aldus voorzitter Gerard in november 2022 in een interview met dagblad De Morgen. “Ze zijn bezig vanuit een wetenschappelijk vertrekpunt iets te maken dat leerlingen kan interesseren en dat ons iets vertelt over het verleden van deze regio.”

Op zoek naar ‘hiaten’ in de Vlaamse Canon, worden genoemd: de politieke nasleep van de Tweede Wereldoorlog (koningskwestie, amnestie, opkomst extreemrechts) en de typische bier- of cafécultuur. Er zijn er die vinden dat het Vlaamse perspectief in een aantal thema’s wat knellend werkt; er zijn onderwerpen die beter zouden passen in een Belgische canon.

Website Canon van Vlaanderen: https://www.canonvanvlaanderen.be/?a9e38bd8_page=2

Van het Lam Gods over Ons Kookboek tot Rock Werchter: Vlaamse Canon is klaar en telt zeker 300 pagina’s, Het laatste nieuws, 9 mei 2023: www.hln.be/

De Vlaamse canon is er eindelijk: hoe zijn de keuzes gemaakt en waarvoor dient het? door Bart Brinckman, HBVL, 9 mei 2023: https://www.hbvl.be/cnt/dmf20230509_93568348

Vandaag komen we eindelijk te weten wat er in de veelbesproken Vlaamse canon staat, door Yannick Verberckmoes, De Morgen, 9 mei 2023: www.demorgen.be

VRT Nieuws: www.vrt.be/vrtnws/nl/2023/05/08/eindelijk-is-de-vlaamse-canon-klaar-dit-moeten-we-weten-over-de/

De Canon van Nederland: https://www.canonvannederland.nl/