Allegorie van goed en slecht bestuur

Hoe ziet goed bestuur eruit? En slecht bestuur? Wat voor effecten heeft goed of slecht bestuur op de maatschappij? Ambrogio Lorenzetti schilderde in het Palazzo Pubblico in het Italiaanse Siena op de wanden van de zaal waar de “Raad van Negen” – Sala dei Nove – placht te vergaderen, een beroemde allegorische voorstelling. De fresco’s werden geschilderd in de jaren 1337-39 en waren de eerste met een niet-religieuze voorstelling. De zaal meet 2,96 x 7,70 x 14,40 meter.
De fresco’s staan bekend onder de naam “Allegorie van goed en slecht bestuur” en worden beschouwd als een hoogtepunt van vroeg-humanistische Europese kunst.

Een rijk uitgedoste, op een troon zittende man stelt de stad Siena voor. Hij belichaamt goed bestuur en algemeen welzijn. De twee kinderen aan zijn voeten stellen Ascius en Senius voor, zonen van Remus, de mythische stichter van de stad.
De eigenschappen of deugden van goed bestuur worden voorgesteld door zes vrouwenfiguren: vrede, kracht, voorzichtigheid aan de linkerkant en grootmoedigheid, matigheid en rechtvaardigheid aan de rechterkant. Helemaal links is nog een keer de rechtvaardigheid afgebeeld, de schalen van de weegschaal in balans houdend.
Bovenaan zweven geloof, liefde en hoop. De gevolgen van goed bestuur laten een stad zien waar een vrolijke bedrijvigheid heerst. De gevolgen voor het platteland zijn vruchtbare akkers, bloeiende velden en volle bomen.

Slecht bestuur toont een zelfde tafereel, maar dan met een demonische tiran op de troon. Aan zijn voeten is een bok te zien, symbool van wellust. Boven zijn hoofd zien we nu gierigheid, ijdelheid en overmoed, en aan weerszijden figuren voorstellend: wreedheid, verraad en fraude aan de linkerkant en woede, verdeeldheid en oorlog aan de rechterkant. De aan zijn voeten liggende, vastgebonden figuur stelt de rechtvaardigheid voor. De schalen van de weegschaal liggen los op de grond. De stad is aan het vervallen. Rovers struinen de straten af en op de voorgrond is een groep vagebonden bezig een vrouw bij de haren te slepen. Hier wordt een waarschuwing gegeven.

De gevolgen van slecht bestuur voor het platteland zijn dood en verderf. Huizen en hele dorpen staan in brand. Het landschap is desolaat, de grond verdord, de bomen dragen geen vrucht en niemand bewerkt het land.

Er zijn diverse websites over het Palazzo Pubblico. Een met duidelijke afbeeldingen, ook in detail, is die van Web Gallery of Art: www.wga.hu

Video: Ambrogio Lorenzetti, Palazzo Pubblico frescos: Allegory and effect of good and bad government, Khan Academy: www.khanacademy.org