Margreeth Kloppenburg

Een betaling van een kwart miljoen voor advisering was het moment waarop de accountant van een klant niet alleen vragen begon te stellen over de gang van zaken, maar ook een onbestemd gevoel kreeg.
Deel 5 van een serie over bepalende momenten.
De serie Bepalende momenten bestaat uit (veelal anonieme) persoonlijke getuigenissen van accountants over momenten waarop ze sterk onder druk kwamen te staan, hoe ze destijds hebben gereageerd en wat dit voor hen heeft betekend. De verhalen zijn uit hun eigen mond opgetekend door Margreeth Kloppenburg.

Er kwam een betaling van een kwart miljoen binnen bij onze klant. Voor advisering, zei hij. Dat was het moment waarop ik niet alleen vragen begon te stellen over de gang van zaken, maar ook een onbestemd gevoel kreeg. Het speelde tussen 1995 en 1998. Samen met de vennoot deed ik, terwijl ik studeerde voor RA, de controle voor een klant in de bouw. Zijn zaak, maar ook zijn persoonlijke holdings en die van bevriende relaties. Achteraf gezien kwamen we in de loop der tijd steeds verder klem te zitten als controlerend accountant in een dubieus netwerk. En als je eenmaal te boek staat als accountant die in staat is heel wat problemen creatief op te lossen, is het hek van de dam. In het mkb zingt zich dat moeiteloos rond.

Niet dat ik antwoord kreeg op mijn vragen. De klant had advies gegeven over een stuk onroerend goed. Hoeveel uur er dan aan was besteed, vroeg ik. De klant reageerde verbaasd en gaf mij het gevoel dat ik een heel rare vraag had gesteld en ik kreeg ook geen hulp van de vennoot, die deed alsof zijn neus bloedde.
Ik heb het laten lopen op dat moment. In mijn hoofd probeerde ik dit voorval, waarvan ik wist dat het niet kon kloppen, recht te praten. Kennelijk kwam het vaker voor om dit soort facturen te sturen? Onzin natuurlijk, maar dat wist ik toen nog niet zo zeker als nu.

Het was inhoudelijk een razend interessante klant. Er was sprake van aandelentransacties, overnames, onroerend goed ontwikkelen, hier en in het buitenland. Ik leerde continue bij en nog steeds herinner ik me die periode als professioneel inhoudelijk smullen. Ook hield de klant er een levensstijl op na die ik niet kende. Het had allemaal een dynamiek van succes om zich een wat ik wel spannend vond om te volgen van dichtbij.
Tegelijkertijd, en dat was achteraf gezien ook zo’n signaal, wilde de klant dat ik de meest simpele zaken oploste, duidelijk onder mijn niveau.
Dat was natuurlijk omdat hij niet wilde dat er meer mensen gingen meekijken. Ook daar ben ik in meegegaan.

De kentering kwam op de dag dat ik geslaagd was als RA. Ik ben mezelf gaan afvragen: wil ik dit? Wil ik in deze omgeving werken, met dit soort klanten? Ben ik bij machte om nee te zeggen? Het voelde wezenlijk anders
voor mij nu ik zelf bevoegd was om te tekenen. Ik kwam tot de conclusie dat dit werk niet voor mij was weggelegd. Daarmee heb ik een toekomst die redelijk vast lag – ik zou het kantoor op termijn kunnen overnemen – losgelaten en ben de advieskant opgegaan. Daar liggen belangen meer in elkaars verlengde en vind ik het gemakkelijker om mij onafhankelijk op te stellen.

Een goede vriend van mij werkt nog wel als partner in de controlepraktijk en is zeer succesvol, een echte klantenman. Dat roept bij mij dan toch vragen op, die ik vervolgens niet aan hem stel. Het blijft lastig om dit onderwerp neutraal te bespreken.

Ook bij de training Professioneel kritische instelling die ik heb gevolgd, kwamen dilemma’s op tafel die vergelijkbaar waren met de dilemma’s die ik jaren geleden ervoer.
Samengevat was de teneur dat je rug rechthouden, klanten kost omdat die feilloos doorhebben welke accountant minder ingewikkeld doet en dan vertrekken.
Dat verhaal kwam mij verontrustend bekend voor”.

Margreeth Kloppenburg is zelfstandig adviseur/spreker en auteur van Eerlijk scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010), Hoera een conflict (2008), Leve het verschil (2009).

Bepalende momenten
Deel 1 Je doet wat ik zeg.
Deel 2 Stukje bij beetje water bij de wijn
Deel 3 De juiste omgeving
Deel 4 Wel of niet zakken met mijn uurtarief?

Een mkb-accountant krijgt voor het eerst te maken met een situatie waarmee hij niet goed raad weet omdat zijn keuze zo bepalend is voor de toekomst van zijn kantoor.
Deel 4 van een serie over bepalende momenten.
De serie Bepalende momenten bestaat uit (veelal anonieme) persoonlijke getuigenissen van accountants over momenten waarop ze sterk onder druk kwamen te staan, hoe ze destijds hebben gereageerd en wat dit voor hen heeft betekend. De verhalen zijn uit hun eigen mond opgetekend door Margreeth Kloppenburg.

“Wij voeren een kleine samenstelpraktijk met drie partners en vier medewerkers. Wij kennen een heel platte structuur en weten precies van elkaar wat de ander doet. Het is een goede boterham, er is genoeg werk en we werken heel plezierig met elkaar en met onze klanten.

Deze klant, waar ik over spreek, heb ik nu een jaar of tien. Hij – en later ook zijn vrouw, die ook een eigen zaak heeft – meldde zich in eerste instantie bij mij voor een stamrecht-bv. Daar gebeurt verder niet zoveel in, is niet zo spannend allemaal, dus dat hebben we netjes in orde gemaakt. Gaandeweg de jaren kwam er nog een aantal stamrechten in de bv bij. Nu is hij, nadat hij opnieuw zonder werk kwam te zitten, voor zichzelf begonnen. Hij moet dus nu ook een financiële administratie voeren. Wij verzorgen dat voor hem, zoals we dat voor zoveel ondernemers doen. En daarbij komt natuurlijk wat meer kijken in vergelijking met het beheren van die stamrecht-bv. Daarnaast is hij vrij slordig in het aanleveren, dus dat kost ons soms ook meer tijd. Doordat wij nu meer werk voor hem doen, betaalt hij meer. Heel logisch, heel uitlegbaar.

Nu heeft hij mij gezegd dat hij ons te duur vindt. Met als inleidende zin: “De wereld om ons heen is aan het veranderen en anderen verklaren mij voor gek dat ik zoveel betaal.” Daarbij zwaaide hij met offertes van andere kantoren. Die heb ik niet willen inkijken, maar de boodschap lag op tafel: hij wil dat ik fors naar beneden ga met de tarieven.

Het punt is dat ik überhaupt niet wil zakken. En ook geen concessies wil doen aan de kwaliteit die wij gewend zijn te leveren. Wel heb ik op mijn beurt aangegeven dat de factuur meteen lager uitvalt als hij zijn stukken strakker gaat aanleveren. Dat zou een leuke besparing opleveren, maar verder wil ik niet gaan. Als we hem als klant verliezen, vallen we daar niet van om. Als ik wel mee ga in die verlaging, dan gaat dat rondzingen en dat kan veel grotere gevolgen hebben voor ons kantoor. Een aantal van mijn klanten heb ik trouwens via hem gekregen. Dat maakt de beslissing over wel of niet verlagen extra lastig.

De kwestie roept bij mij veel vragen op waar ik over aan het nadenken ben geslagen. Is het nog de goede prijs die ik reken? Hoe kun je dat weten? Hoe tevreden zijn mijn klanten (dat was altijd meer dan in orde, maar is dat nog wel zo)? Is dit een klant waar ik maar beter afscheid van kan nemen of is dit een belangrijk eerste signaal? Moet ik hier nouiets mee?
Daarnaast ervaar ik wel degelijk schade in mijn relatie met deze klant, of ik dat nou wil of niet. Ik heb altijd reële tarieven gevraagd en reële uren geschreven. Hij zegt dat hij heel tevreden is over onze kwaliteit en niet twijfelt over die uren. Maar ik merk dat zijn verzoek om een lager tarief mij persoonlijk raakt. Zijn vrouw belde vorige week om te zeggen dat zij, los van hoe de kwestie met haar man zou aflopen, zeker klant bij ons blijft.

Maar mijn besluit is al genomen. Ik ga niet zakken met mijn prijs. Ik verwacht dan ook dat deze klant weggaat. En toch. Het knaagt.”

Margreeth Kloppenburg is zelfstandig adviseur/spreker en auteur van Eerlijk Scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010), Hoera een conflict (2008), Leve het verschil (2009).

Bepalende momenten
Deel 1 Je doet wat ik zeg.
Deel 2 Stukje bij beetje water bij de wijn
Deel 3 De juiste omgeving

Als je op je werk geen concessies wilt doen wat betreft de kwaliteit van je werk, wat doe je dan? Vertrek je en zoek je een werkomgeving waar je zo min mogelijk of liefst geen concessies hoeft te doen?
Deel 3 van een serie over bepalende momenten.
De serie Bepalende momenten bestaat uit (veelal anonieme) persoonlijke getuigenissen van accountants over momenten waarop ze sterk onder druk kwamen te staan, hoe ze destijds hebben gereageerd en wat dit voor hen heeft betekend. De verhalen zijn uit hun eigen mond opgetekend door Margreeth Kloppenburg.

 “Meteen al in mijn eerste baan ervoer ik duidelijk spanning. Het was 1984, je had toen nog van die gemeentecampings gerund door ambtenaren. Ik was controlerend accountant en begon vragen te stellen over kortingsbonnen die, zo was de bedoeling, werden uitgedeeld aan gasten die voor het eerst kwamen kamperen. Maar het werd op geen enkele manier duidelijk hoe dat precies in zijn werk ging. Ik maakte dat aanhangig bij mijn kantoorleiding. Daar werden mijn zorgen afgedaan met ‘de campingbeheerder is een respectabel ambtenaar zonder kwade intentie’. Ik weet nog dat ik dacht: als er zo gemakkelijk mee wordt omgegaan, ben ik vast ongeschikt voor dit werk en moet ik misschien iets anders gaan doen. Een jaar later ben ik vertrokken, na nog een aantal van dit type voorvallen. Zo ben ik in de forensische accountancy terechtgekomen, die toen nog in de kinderschoenen stond. Daar kon ik zaken duiden op een manier en met een diepgang die voor mij goed was.

Neemt niet weg dat ik me blijf verbazen over hoe mensen soms met bepaalde situaties, met elkaar, en ook met mij, omgaan. Je kunt proberen dat op te lossen, maar als dat niet lukt, moet je uiteindelijk toch zelf beslissen of je blijft en concessies doet of iets anders gaat doen. Dat laatste is overigens niet de gemakkelijkste weg en zeker in deze tijd ligt het niet meteen voor de hand. En in dat soort situaties twijfel ik net zo goed: ik denk dan, moet ik nu per se roomser dan de paus zijn?
Ook heb ik zitting in een raad van commissarissen. In die rol ben ik kritisch en daar kan ik redelijk fel in zijn; mijn lastige vragen hebben al menig ‘wild’ idee bedorven. Daarbij spiegel ik mijn rol overigens wel aan collega’s. Ik zeg dan: ‘Zeg het vooral als ik te kritisch ben, want als dat niet is wat jullie willen, zit ik hier niet op de goede plek.’ Ik krijg dan te horen dat ik daar juist mee door moet gaan en dat ze waarderen dat ik me druk maak over risico’s die zij over het hoofd zien in hun enthousiasme.

Het belangrijkste dat ik over de jaren heen heb geleerd is om in situaties waar je een grijs gebied betreedt, dicht bij jezelf te blijven. Ik draag dat ook actief uit aan studenten aan wie ik lesgeef. Zorg dat je je overwegingen goed vastlegt, ook als je het er niet mee eens bent, zodat je, als puntje bij paaltje komt, kunt laten zien wat je hebt gedaan om het probleem boven tafel te krijgen.
Niet om je straatje schoon te vegen, maar vanuit oprechte betrokkenheid om zaken zorgvuldig op te pakken en dat ook aan te kunnen tonen. Voorbeeldgedrag laten zien. Ga tijdig in discussie met je opdrachtgever als je afwijkende zaken constateert, dat voorkomt veel ellende. Maar als je je te vaak niet senang voelt in wat er van je gevraagd wordt en vindt dat je professionele normen met voeten worden getreden, ga dan vooral op zoek naar een omgeving waar je meer overeenkomstig jouw opvattingen kunt werken. Het heeft mij op heel
verschillende plekken gebracht binnen de accountancy. Daardoor heb ik een veel bredere blik op organisaties gekregen.”

Margreeth Kloppenburg is zelfstandig adviseur/spreker en auteur van Eerlijk Scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010), Hoera een conflict (2008), Leve het verschil (2009).

Deel 1 van Bepalende momenten: Je doet wat ik zeg.
Deel 2 van Bepalende momenten: Stukje bij beetje water bij de wijn.

Vrijwel elke accountant of controller komt wel eens onder druk te staan. Er wordt een sterk beroep gedaan op de rechte rug en een beslissing is cruciaal. Deel 2 van een serie over bepalende momenten.
De serie Bepalende momenten bestaat uit (veelal anonieme) persoonlijke getuigenissen van accountants over momenten waarop ze sterk onder druk kwamen te staan, hoe ze destijds hebben gereageerd en wat dit voor hen heeft betekend. De verhalen zijn uit hun eigen mond opgetekend door Margreeth Kloppenburg.

Ik zit in de laatste fase van mijn RA-opleiding^*). Voor overheidsaccountants verloopt het opleidingsprogramma net even anders dan het reguliere programma. De eerste jaren zijn voltijd studieperiodes afgewisseld met voltijd stageperiodes. Na drie jaar stroom je dan weer in het reguliere programma en krijg je les met studenten die voor het grootste deel in dienst zijn van accountantskantoren.

Ik werk bij de Belastingdienst. Daar kennen we verschillende soorten toezicht, zoals het horizontaal en verticaal toezicht. Verticaal toezicht bestaat met name uit boekenonderzoeken over afgesloten jaren en hebben dus betrekking op het verleden. Horizontaal toezicht richt zich op het heden en de toekomst.
Met horizontaal toezicht is de Belastingdienst intensiever gaan samenwerken met welwillende belastingplichtigen door te steunen op de administratieve organisatie en interne beheersing (AO/IB) in hun organisatie. Zo zijn we aan de voorkant betrokken bij het in kaart brengen en beheersen van fiscale risico’s. Afspraken hierover worden vastgelegd in een convenant.
Ik doe beide: verticaal toezicht, om ook de verplichte vlieguren voor de praktijkstage te maken als toekomstig RA, en horizontaal toezicht.
Ongeveer twee jaar geleden kwamen we intern tot een flinke discussie. Er was namelijk onduidelijkheid over wanneer je nou daadwerkelijk kunt zeggen dat er zicht is op de werking van de AO/IB van de organisatie. Ik vind dat ik als accountant pas iets kan zeggen over de werking als ik dat werkelijk heb vastgesteld, bijvoorbeeld door lijncontroles. Dan kan ik op basis van een deugdelijke grondslag een uitspraak doen. De richtlijnen die wij kregen weken op dit punt echter af van mijn professionele opvatting, want die gaven aan al eerder zicht te krijgen op die werking.
Het strookte voor mij ook niet met de professionele opvoeding die ik heb meegekregen in de opleiding. Ik merkte aan mijn collega-accountants dat ze wel begrip hadden voor mijn standpunt, maar dat zij zich ook wel konden vinden in de richtlijnen. Ik kreeg het gevoel dat ik me er maar bij neer moest leggen. Dat heb ik
uiteindelijk ook gedaan.

En daar heb ik het in het begin wel erg lastig mee gehad. Ik begrijp dat je soms je eigen opvatting ondergeschikt moet maken aan het grotere geheel, dat gaat natuurlijk vaker voorkomen.

Maar de kwestie heeft me wel aan het denken gezet, want waar ligt dan mijn ondergrens? Loop ik niet het gevaar om mijn professioneel-kritische instelling kwijt te raken als ik stukje bij beetje, water bij de wijn moet blijven doen? Toch denk en hoop ik, door hier bewust mee bezig te zijn, voor mezelf te waarborgen dat ik kritisch blijf in mijn doen en laten.
Als ik kijk naar de andere kant van de tafel, en ik bedoel dan de accountantskantoren waar ik veel mee te maken heb, vraag ik me wel eens af of die professioneel-kritische instelling voldoende leeft. Hoe kan het toch dat mensen met dezelfde opleiding soms zo anders tegen een situatie aankijken?
Ik zie veel dossiers van accountantskantoren waarbij dedossiervorming te wensen over laat. Soms maken ze aansluitingen, waarbij er verschillen over blijven, maar die analyseren ze niet. Die verschillen schuiven ze dan aan de kant vanwege het relatieve belang. Maar ja, een verschil kan er om zoveel redenen zijn, die kunnen nou net wel belangrijk zijn.

Ik ga die gesprekken graag aan met de accountant van belastingplichtige, daar heb ik ook plezier in. Het zijn, laat ik het zo zeggen, interessante discussies. En ze leiden in het beste geval aan beide kanten tot nieuwe inzichten waar uiteindelijk iedereen bij gebaat is.”

^*) RA = Registeraccountant. Een accountant die staat ingeschreven in het accountantsregister van de Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants NBA.

Margreeth Kloppenburg is zelfstandig adviseur/spreker en auteur van Eerlijk Scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010), Hoera een conflict (2008), Leve het verschil (2009).

Klik hier voor deel 1 van Bepalende momenten: “Je doet wat ik zeg”.

Vrijwel elke accountant of controller komt wel eens onder druk te staan. Er wordt een sterk beroep gedaan op de rechte rug en een beslissing is cruciaal. Deel 1 van een serie over bepalende momenten.
De serie Bepalende momenten bestaat uit persoonlijke getuigenissen van accountants – die niet bij name genoemd worden – over momenten waarop ze sterk onder druk kwamen te staan, hoe ze destijds hebben gereageerd en wat dit voor hen heeft betekend. De verhalen zijn uit hun eigen mond opgetekend door Margreeth Kloppenburg.

Ik werkte bij een van de grote accountantskantoren waar ik als registeraccountant verantwoordelijk was voor jaarrekeningencontroles bij het midden en kleinbedrijf. Bij een specifieke klant ging het al langer slecht. Om die reden moest er een handtekening worden gezet door een tweede partner. Mijn baas, ook partner, gaf aan dat ik bepaalde regels
wel iets minder stringent kon toepassen, dat zou een faillissement van de klant uitstellen, op papier oogde het dan minder erg dan het was.
Ik probeerde mijn bezwaar hiertegen, namelijk dat dit niet mag, onder woorden te brengen in gesprekken, maar vond geen gehoor. ‘Je doet wat ik zeg’, dat was eigenlijk
de strekking van alles wat hij zei. Waarna nog de toevoeging ‘in het belang van de klant’. Naast die hiërarchische kaart, voerde hij ook de tijdsdruk op.

Ik kon voor mijn gevoel niet naar anderen. Het ging hier immers om mijn baas. Maar ik merkte ook dat ik kwaad werd. Daardoor verdween uiteindelijk mijn angst om tegen mijn baas in te gaan en verdwenen ook mijn zorgen om mogelijke consequenties. Ik ben naar de tweede partner gestapt, heb bij hem open kaart gespeeld en aangegeven dat mijn baas en ik het niet eens waren. Ik gokte en hoopte dat hij zou weigeren zijn handtekening te zetten. Dat deed hij ook, gelukkig.

Tegelijkertijd zocht ik steun bij mijn mentor, ook een partner. Hij stelde terecht de vraag of ik nog wel kon samenwerken met mijn baas. Iets waar ik eigenlijk geen vertrouwen meer in had. Hij heeft uiteindelijk ook contact gezocht met mijn baas. Natuurlijk belde mijn baas zelf onmiddellijk en op hoge toon. Ik wilde wel met hem in gesprek, maar alleen face-to-face. Na lang touwtrekken, hij wilde per se telefonisch, is dat gesprek er gekomen. Ik geloof dat hij drie zinnen heeft uitgesproken waaruit ik, met moeite, excuses kon opmaken, door de zeer bedekte termen. Het was mijn laatste samenwerking met hem en hij heeft uiteindelijk ook de firma verlaten en is adviseur geworden.

Klik hier om dit artikel verder te lezen in PDF: Bepalend moment 1: “Je doet wat ik zeg”.

Margreeth Kloppenburg is zelfstandig adviseur/spreker en auteur van Eerlijk Scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010), Hoera een conflict (2008), Leve het verschil (2009).

Veel accountants missen een paar eigenschappen om makkelijk ‘nee’ te kunnen zeggen om waar nodig het conflict aan te gaan. Margreeth Kloppenburg geeft een diagnose met aansluitend zeven manieren om in de praktijk het nodige weerwerk te geven en te voldoen aan wat de maatschappij van hen verlangt.

 Ik begeleid nu al jaren (teams van) financiële professionals, met de laatste tijd als opvallend zwaartepunt de wereld van de accountancy en controlling. Zo denk ik mee met Nyenrode en de robuuste accountant, train ik controllers en is ook een aantal van mijn klanten (interne) accountant. Zelf ben ik geen accountant. Ik héb wel een accountant. En voor het eerst in tien jaar tijd en vier accountants verder, ben ik blij met hem.
Laat ik als relatieve buitenstaander mijn ervaringen met de beroepsgroep delen.
Accountants zijn net professionals. Dat betekent: ze hebben een voorkeur voor autonoom werken, gelieven weinig sturing van bovenaf en laten een diepe voorliefde zien voor eigen expertise, vaak gepaard gaand met soms wat weinig oog voor de ontvanger van al die vakmatigheid, de klant. Voor vrijwel alle professionals geldt dat hun werkveld de afgelopen jaren vele malen complexer is geworden en dat verdienmodellen onder druk staan. Maar de spotlight staat op dit moment vol op de accountant.

Kenmerken en witte raven

Op basis van de vele uitslagen van persoonlijkheidsprofielen van accountants en controllers die ik de afgelopen jaren heb gezien, weet ik dat je de beroepsgroep rustig als volgt mag typeren. De gemiddelde accountant/controller is:
• een loyale, harde werker, een mens van ritme en regelmaat (netjes wegwerken van stapels dossiers stelt veel van hen diep tevreden);
• accuraat, zorgvuldig, analytisch, en zeer van zekerheid en kwaliteit (gelukkig, want dat lijkt in het vak wel van belang);
• wars van vernieuwingen die onnuttig zijn (en als ze wel nut hebben worden ze ook één-op- één overgenomen zonder vorm van discussie);
• conflictvermijdend (levert enkel gedoe op, het overgrote deel is fervent fan van het harmoniemodel).

Witte raven in al de groepen die ik de afgelopen jaren heb gezien, zijn de professionals die van nature in staat zijn:
• buiten kaders te denken (dat vindt het overgrote deel ook niet nodig, aangezien alles vastgetimmerd ligt in wet- en regelgeving);
• op de buitenwereld gericht te zijn, met plezier contact zoeken binnen en buiten het veld, extravert te zijn;
• om conflicten werkelijk aan te gaan en valse lucht uit discussies te persen.

‘Nee’ zeggen

Veel situaties waar teams van accountants/controllers mij om hulp vroegen, hebben te maken met het gemis aan bovenstaande eigenschappen. Ze hebben:
• te laat in de gaten wat er speelt in de organisatie doordat ze niet zijn aangehaakt op bronnen van informele informatie – de onderstroom in organisaties gaat zo aan ze voorbij. Dat gaat bij Tone at the Top bijvoorbeeld lastig zijn;
• te veel werk op bordjes omdat ze het werk liever zelf goed doen dan dat ze afhankelijk zijn van anderen die er ‘met de pet naar gooien’ (lees: niet zo zorgvuldig zijn als zijzelf en men vindt het ook prettig als het bureau gevuld is met weg te werken dossiers);
• te veel ontzag voor hiërarchische verhoudingen, kijken op tegen directies en raad van bestuursleden, waardoor ze zelf (ironie) niet serieus worden genomen en zich weggezet voelen;
• de heilige overtuiging dat cijfers het verhaal vertellen en zijn weinig ontwikkeld in het strategisch ‘verkopen’ van hun bevindingen aan de top (in woord én geschrift).

Dat leidt er toe dat ik laatst nog een volwassen, ervaren controller hielp met het uitspreken van het zinnetje:

Nee, dat doe ik niet. Inclusief prangende stilte en ontspannen blik. Terwijl ik zie (rode vlekken, verkrampte handen) hoe verschrikkelijk lastig ze dat vindt omdat ze van nature mensen juist graag wil helpen en van harmonie houdt. Het deed haar bijna pijn om dan een grens te stellen aan gedrag waarvan ze echt vindt dat het strijdig is met haar beroepsnormen.

Klik hier om dit artikel verder te lezen in PDF: Een consciëntieuze, sociale, conflictmijdende professional

Margreeth Kloppenburg is zelfstandig adviseur/spreker en auteur van Eerlijk Scoren, de professionele balans tussen target en integriteit (2010), Hoera een conflict (2008), Leve het Verschil (2009).