Eigenaarschap en bondgenootschap als basis voor ambtelijk vakmanschap in Midden-Groningen
In april 2023 vond de aftrap plaats van het programma Eigenaarschap en Bondgenootschap met als doel alle ambtenaren van de gemeente Midden-Groningen te trainen in het zijn van goede bondgenoten voor het college, de gemeenteraad, inwoners en collega’s. Negen maanden later hadden bijna alle ambtenaren (91,8%) van de gemeente deelgenomen aan een van de 51 dagtrainingen onder begeleiding van Stichting Beroepseer.
Aanleiding en thematiek
Het programma kan in brede zin in het licht worden gezien van het lage maatschappelijke vertrouwen in de (lokale) overheid. Dit vertrouwen bevindt zich al jaren in een dalende trend. Al deze onderzoeken onderstrepen de urgentie voor alle overheidsorganisaties in Nederland om werk te maken van het herstel van vertrouwen. In de huidige tijd komt vertrouwen niet vanzelf, maar moet het worden verdiend. Daarvoor is ambtelijk vakmanschap cruciaal.
Ambtelijk vakmanschap binnen gemeentes komt tot uiting in het bondgenootschap met de lokale samenleving, het college en de gemeenteraad.[1] De basis voor dat bondgenootschap is wederkerigheid: het besef dat je elkaar nodig hebt en van elkaar op aan moet kunnen om goed je werk te kunnen doen ondanks de wisselende verantwoordelijkheden. Die wederkerigheid kan alleen ontstaan als iedereen eigenaarschap toont door deskundig, betrokken en verantwoordelijk te handelen. Deelnemers aan de trainingen stonden stil bij de vraag hoe ze hier zelf invulling aan kunnen geven in hun eigen werkpraktijk en wat ze daarvoor van anderen en hun omgeving nodig hebben, vanuit een stevig besef van de rol, positie die ze als ambtenaar hebben en het vakmanschap dat daarbij hoort.
Een uniek project met enthousiaste deelnemers
Het programma Eigenaarschap & Bondgenootschap is een uniek project in Nederland. Er is geen gemeente die de hele organisatie heeft getraind in deze onderwerpen. Met deze training is een gezamenlijk begrippenkader gecreëerd om het professionele gesprek met elkaar te kunnen voeren, en dat te blijven doen. Daarmee toont de gemeente Midden-Groningen het lef scherp te kijken naar het eigen functioneren en laat het zien dat ze het steeds beter wil doen voor haar inwoners.
Een overgrote meerderheid van de deelnemers was enthousiast over de training. De training gaf ze een hernieuwd besef van hun unieke positie en rol als ambtenaar. De deelnemers kregen inzicht in structuren uit de eigen werkpraktijk, die ambtelijk vakmanschap soms in de weg staan. De verdiepende slag op teamstructuren en psychologische veiligheid die in de training werd geboden maakte voor hen de complexiteit van deze structuren op een toegankelijke manier inzichtelijk en zorgde voor veel herkenning. Een ander veelgenoemd pluspunt was dat de deelnemers meer vakgebieden uit de organisatie leerden kennen. De indeling van de sessies was zo vormgegeven dat in iedere groep maximaal 2 deelnemers per team deelnamen.
Voor de gemeentelijke organisatie geeft het programma een impuls aan het leren en ontwikkelen binnen de organisatie. Het programma draagt bij aan een professionele cultuur waarin ambtenaren zelfbewust, rolbewust, responsief, verbindend en gezagsvol hun vak kunnen uitoefenen. Daarbij helpt het de gemeentelijke organisatie om beter vorm te kunnen geven aan het bondgenootschap met inwoners. De training helpt deelnemers om echt te luisteren naar inwoners, effectief van buiten naar binnen te werken en zichzelf deze mindset eigen te maken en te vertalen naar hun dagelijkse praktijk.
| Citaten:
“Het was goed om stil te staan bij wat mijn rol als ambtenaar inhoudt. Ik realiseer me hoe belangrijk het is om stil de staan bij de verwachtingen die inwoners hebben en wat we als gemeente daar wel en niet in kunnen doen.” “Een hernieuwd besef dat we met alle collega’s hetzelfde doel hebben, namelijk de burger dienen, maar dat we niet altijd goed weten wat er speelt op andere afdelingen. Verder dat de burger geen klant is. Hij/zij kan niet verder shoppen bij een andere gemeente als het bij Midden-Groningen niet lukt.” “Ik realiseer me hoe belangrijk het is dat wij als gemeente als één team opereren. Wij zijn het gezicht van de gemeente en hebben het samen te doen. Dus blijf elkaar vinden.” |
Eigenaarschap en bondgenootschap krijgen een structurele plaats
Naast de individuele opbrengsten voor deelnemers, is er door Stichting Beroepseer een eindrapport opgesteld met de belangrijkste inzichten uit het programma. De aanbevelingen uit dit rapport geven de gemeente houvast om met ambtelijk vakmanschap in brede zin en bondgenootschap en eigenaarschap in het bijzonder een structurele plaats te geven binnen de gemeentelijke organisatie. Als er iets duidelijk is geworden na alle trainingen is dat er naast zaken die beter kunnen ook heel veel goed gaat binnen de gemeente. Daar mogen de organisatie en de ambtenaren trots zijn.
Voor 2024 zet de gemeente Midden-Groningen in op het blijvend aandacht geven aan ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap. De inzichten uit het project moeten immers een structurele plek in de organisatie krijgen. De eerste stappen zijn daarvoor reeds gezet. Zo werkt een klankbordgroep aan het implementeren van de uitkomsten in de organisatie en is het belang van bondgenootschap en eigenaarschap centraler gezet in het inwerkprogramma voor nieuwe medewerkers.
Stichting Beroepseer blijft voorlopig betrokken bij de gemeente Midden-Groningen. Zo is dit jaar een bijeenkomst begeleid waarin directie en teamleiders stilstonden bij de vraag wat leidinggeven aan ambtelijk vakmanschap van hen vraagt, met aandacht voor voorbeeldgedrag, het stimuleren van een lerende organisatie en samen optrekken met als doel het goede te doen voor de inwoners van Midden-Groningen. Ook wordt er dit voorjaar een bijeenkomst georganiseerd waarin het college van B&W en de gemeenteraad reflecteren op wat bondgenootschap en eigenaarschap voor hun rol, positie en verantwoordelijkheden betekenen en gaan ze in gesprek met ambtenaren over de opbrengsten van dit project. Zo bouwen we samen aan een gemeenschap waarin ambtelijk vakmanschap, eigenaarschap en bondgenootschap centraal staan, en streven naar een nog zo goed mogelijke gemeente voor de inwoners van Midden-Groningen
Meer weten over het project Bondgenootschap & Eigenaarschap? Neem contact op met Maurits Hoenders.
De training Eigenaarschap & Bondgenootschap is onderdeel van ons leeraanbod van de Academie voor Ambtelijk Vakmanschap die Stichting Beroepseer vorig jaar heeft gelanceerd. Klik hier voor meer informatie.
[1] Zie voor meer informatie: Stichting Beroepseer (2022). Het recht op ambtelijk vakmanschap. Culemborg: Stichting Beroepseer
Geef een reactie