Bas Kodden: ‘Elke organisatie heeft een rebel nodig’

Leidinggevenden die meer bezig zijn met paperassen en vergaderingen dan met hun medewerkers. Met allerlei protocollen, verslagen en registratie proberen zij de zorg zo goed mogelijk te laten verlopen en te voorkomen dat er fouten worden gemaakt. Volgens Kodden wordt vooral het tegendeel daarmee bereikt. Ze zorgen er vooral voor dat medewerkers de passie voor hun werk verliezen. Nodig is non-conformisme , om te ontsnappen uit de systeemwereld waarin we terecht zijn gekomen. Hoe we dat gaan doen, beschrijft hij in zijn boek Rebelleren moet je faciliteren. Kodden is hoogleraar Leiderschap & Managementontwikkeling aan Nyenrode Business Universiteit

Het platform voor actueel zorgnieuws Skipr besteedt aandacht aan Kodden in het artikel Bas Kodden: De zorg creëert zijn eigen personeelstekort, naar aanleiding van de tweedaagse Skipr-masterclass Psychologie van leiderschap in november 2024 waar Kodden een van de sprekers is. Een andere spreker is Gabriël Anthonio, bijzonder hoogleraar Sociologie van Leiderschap aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Hoe meer controle, des te minder motivatie

Volgens een recensent laat Koddens boek zien “dat elke organisatie een rebel nodig heeft! Noem het een rebel, een buitenbeentje, een maverick; het zijn personen met deze kwalificaties die ervoor zorgen dat een organisatie verder komt. Rebellen schudden de boel wakker en op”.
Kodden bezigt het woord ‘paradijsvogels’ waarmee hij doelt op medewerkers van wie bekend is dat ze goed presteren, gemotiveerd en bevlogen zijn en zich echt inzetten voor de organisatie: “Als bestuurder loop je niet de hele dag op de werkvloer. Je hebt geen idee wat er allemaal mogelijk is. Medewerkers, en zeker deze paradijsvogels, weten dat vaak veel beter”.

Kodden gaf een lezing op Het grootste kennisfestival van Nederland in juni 2024 in Deventer: “We leven in tijden van turbulentie, angsten en onzekerheden. Maar als je die gevoelens als leidinggevende omzet naar een behoefte aan meer controls, neemt de onzekerheid alleen maar verder toe. Medewerkers, die meer worden gecontroleerd, worden steeds minder gemotiveerd, wat leidt tot verminderde resultaten en nog meer turbulentie. Een vicieuze cirkel; ein Teufelskreis. En iedereen vindt dat fantastisch om te zien als ik het vertel. Veel herkenning in de zaal. Maar in de praktijk gebeurt er niks mee.

De toxische werksfeer neemt daardoor zo enorm toe. Wist je dat 1,3 miljoen mensen momenteel thuiszitten vanwege burnout-klachten? Iedereen wordt gelijk ingezet, maar dat is een grote valkuil. We zijn niet gelijk, we zijn gelijkwaardig. Maar die leidinggevenden blijven maar standaardiseren en protocollen maken. Echt hoor. En dan zie je goedlopende organisaties gewoon achteruitgaan. In mijn boek leg ik de link naar de beste interimmanager die ik ken, Gordon Ramsey. De bekende kok die slechtlopende restaurants in tv-programma Hell’s kitchen eerst bekijkt en analyseert en vervolgens aan de slag gaat om ze beter te maken. Geweldig. Je ziet in de praktijk gewoon dat echte rebellen de mond wordt gesnoerd. Of zelfs ontslagen worden. Om als organisatie weer conformistisch te worden. Het heeft alles te maken met controledrang van leidinggevenden waardoor mensen hun eigen club tot een hell’s kitchen zien verworden. Maar let op, het is geen negatief verhaal hoor. Positief juist. Want het gaat over wat je eraan kunt doen. Hoe je zelf als een soort Gordon Ramsey de boel aan kunt pakken. Want je kunt het bestaande – het conformisme – slechts veranderen met non-conformisten. Je hebt per definitie rebellen nodig”.

Een van Koddens adviezen aan bestuurders en leidinggevenden: Zet de paradijsvogels van je organisatie eens bij elkaar en vraag hen: “Wat zou je veranderen als je morgen mijn baan zou hebben? Jullie weten dat we moeten bezuinigen, hoe zouden jullie dat aanpakken?”

Bas Kodden: ‘De zorg creëert zijn eigen personeelstekort’, Skipr, 24 juli 2024: www.skipr.nl/nieuws/bas-kodden-de-zorg-creeert-zijn-eigen-personeelstekort/

Bas Kodden op Het grootste kennisfestival van Nederland: www.hetgrootstekennisfestival.nl/inspiratie/rebellen-hebben-de-toekomst/

Website Bas Kodden: www.baskodden.nl