Verschenen is het Evaluatierapport van het programma [Ont]Regel de Zorg, een driejarige, sectorbrede agenda om regeldruk in de zorg te verminderen. Het programma, gestart door het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) in samenwerking met diverse partijen die betrokken zijn bij het verminderen van regeldruk in de zorg, liep van mei 2018 tot en met zomer 2021. Doel was de ervaren regeldruk voor zorgverleners en patiënten merkbaar te verminderen.

(Ont)Regel de Zorg is een initiatief van Het Roer Moet Om (HRMO), actiecomité van huisartsen voor aanpak van  regeldruk in de zorg. In samenwerking met beroepsvereniging voor zorgprofessionals VvAA organiseerde HRMO in november 2017 een succesvolle Schrapconferentie. Daarna hebben honderden zorgverleners in het eerste kwartaal van 2018, samen met een brede representatie uit het zorgveld, vastgesteld welke regels wat hen betreft kunnen worden geschrapt met als direct resultaat meer kwaliteit van zorg en tijd voor de patiënt. Deze 62 ‘schrappunten’ werden 27 maart 2018 onder grote belangstelling aangeboden aan toenmalige minister Bruins voor Medische Zorg.

In mei 2018 werd Ontregel de Zorg geadopteerd door het ministerie van VWS, met als doel ‘onzinnige’ regels, die niet bijdragen aan de kwaliteit van zorg, terug te dringen. Het programma is begeleid door de Argumentenfabriek – ‘denkbedrijf voor heldere argumentatie’.

Het wil maar niet lukken

Op 4 oktober 2019 informeerden minister De Jonge, minister Bruins en staatssecretaris Blokhuis van VWS de Tweede Kamer in een brief over de voortgang van het programma. Het bleek dat zorgverleners nog te weinig merkten van het programma. Er was zelfs sprake van een toename van bureaucratie.

En dan, bijna vier jaar na de de start van (Ont)Regel de Zorg, blijken zorgverleners pessimistischer dan ooit over de voortgang van het terugdringen van de regeldruk. Uit de OntRegelmonitor 2020, gepubliceerd in maart 2021, kwam naar voren dat maar liefst 70% er nog maar (heel) weinig vertrouwen in heeft dat de regeldruk in de zorg daadwerkelijk wordt teruggedrongen.

De centrale vraag van de evaluatie was: Wat ging volgens betrokken partijen goed in de aanpak van het programma (Ont)Regel de Zorg en wat kon beter? De antwoorden zijn verkregen d.m.v. elf (groeps)interviews met dertig personen die bij het programma betrokken zijn geweest. De interviews gingen uitsluitend over de rol en aanpak van het ministerie van VWS en niet over die van betrokken partijen zelf.

Wat ging goed? Een voorbeeld

Het programma vergrootte de aandacht binnen het ministerie van VWS voor het voorkomen van nieuwe regeldruk bij nieuwe wet- en regelgeving. Hierdoor nam de bereidheid toe binnen het ministerie tot verdergaande samenwerking met het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR). De uitgevoerde experimenten bij zorgaanbieders leidden in de praktijk tot merkbaar minder regeldruk bij zorgverleners.

Wat kon beter? Een voorbeeld

Het ministerie voerde in de looptijd van het programma [Ont]Regel de Zorg nieuw wetten en regels in, die juist leidden tot extra administratieve lasten, zoals bijvoorbeeld de Wet verplichte ggz, de Wet zorg en dwang en het Registratiebesluit BIG. Experimenten om registratielast te verminderen vonden plaats bij een beperkt aantal zorgaanbieders en nog
niet in alle deelsectoren van de zorg. Het bleek voor partijen lastig experimenten op te zetten door de complexiteit van regelgeving. De uitrol van de geleerde ervaringen stokte.

Enkele aanbevelingen uit het rapport

Het verminderen van regeldruk in de zorg vergt permanente aandacht en een lange adem. Maak ontregelen daarom structureel onderdeel van het zorgbeleid, over meerdere kabinetsperiodes heen. Zorg dat topambtenaren en de bewindspersonen betrokken zijn en prioriteit geven aan ontregelen bij conflicterende belangen.

Stel een norm voor de hoeveelheid tijd die een zorgverlener maximaal aan administratie zou mogen besteden, bijvoorbeeld maximaal 25 procent. Dit helpt om stevige maatregelen te nemen die bijdragen aan het verminderen van huidige en het voorkomen van nieuwe regeldruk. Deze normering geldt meer als richtsnoer, dan als getal waarop continu
gemonitord moet worden. Een dergelijke norm zou echter niet tot nieuwe administratiedruk mogen leiden.

Het ministerie trok in 2018 in relatief korte tijd het programma [Ont]Regel de Zorg van de grond. Naar omstandigheden heeft het ministerie dit goed gedaan. De bezwaren en de suggesties voor verbetering van betrokken partijen zijn deels te verklaren door het tempo waarin het programma tot stand kwam en werd uitgevoerd.
Het ministerie kan hiervan leren, door een vervolg goed te regelen, met duidelijke doelen, voldoende budget en capaciteit, samenwerkingsafspraken en bestuurlijke betrokkenheid.

Oorzaak van de weinig echte successen van [Ont]Regel de Zorg

Al met al valt te concluderen uit het evaluatierapport dat er weinig echte successen in het ontregelen van de zorg zijn te melden. En dat komt volgens Thijs Jansen, directeur van Stichting Beroepseer, door het totale gebrek aan een gevoel van urgentie bij de uitvoerende partijen: “Zolang dat aanhoudt, en ik zie het niet veranderen, zullen de aanbevelingen uit dit rapport weinig helpen. Deze institutionele partijen zullen pas echt werk gaan maken van ontregel de zorg als dit door veel grotere druk van zorgverleners en patiënten wordt afgedwongen”.

Evaluatie Programma [Ont]Regel de Zorg – Betrokken partijen over de ontregelaanpak in de periode 2018-2021, door Gertrude van Driesten, Thomas Bakker, Kees Wessels, Kees Kraaijeveld, De Argumentenfabriek, Rijksoverheid, 2021: www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2021/11/02/evaluatie-ontregel-de-zorg

70% van zorgverleners heeft weinig vertrouwen dat regeldruk in de zorg wordt teruggedrongen, Blogs Beroepseer, 21 maart 2021: https://beroepseer.nl