De juridische kant van democratische innovatie en burgerparticipatie op lokaal niveau

Donderdag 14 januari 2021 promoveert Joost Westerweel aan de Universiteit van Leiden. In zijn proefschriftonderzoek behandelde hij de vraag in hoeverre de gemeentelijke democratie zoals die juridisch is vormgegeven, aangevuld kan worden met vormen van maatschappelijke democratie die gebruik maken van burgerparticipatie. Bij uitgeverij Wolters Kluwer verschijnt zijn proefschrift, getiteld: Lokale democratische innovatie.
Westerweel werd in 2015 aangesteld als promovendus voor het promotieonderzoek bij de Thorbecke Leerstoel aan de Universiteit van Leiden die tot leeropdracht heeft de decentrale overheden als bestuurlijk, politiek en juridisch systeem.

De titel van het door het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) gefinancierde onderzoek luidde: Gemeenterecht als georganiseerde democratie. Over inpassing van nieuwe concepten in bestaande structuren.
Vanaf 1 september 2019 is Westerweel verbonden aan Universiteit Leiden als gastmedewerker aan de afdeling staats- en bestuursrecht.

Westerweels proefschrift verkent uiteenlopende vraagstukken die zich op het gebied van burgerparticipatie en democratie voordoen aan de hand van vier casussen.

Hoe moet zeggenschap eigenlijk georganiseerd worden?

Vragen rondom burgerparticipatie worden in het boek voor het eerst vanuit een juridische invalshoek onder de loep genomen. Hoeveel zeggenschap mag er aan burgers gegeven worden? En hoe moet zeggenschap eigenlijk georganiseerd worden? Kwesties zoals deze worden in Lokale democratische innovatie geanalyseerd en toegelicht.

Nieuwe vormen van democratie

Er wordt steeds meer geëxperimenteerd met nieuwe vormen van democratie en democratische besluitvormingsprocessen. Denk hierbij aan burgerjury’s, burgerbegrotingen en wijkraden. Het is daarbij de bedoeling dat de lokale burgers meer inhoudelijk betrokken worden bij de voorbereiding, besluitvorming en uitvoering van gemeentelijk beleid. Het streven is om uiteindelijk de bestaande lokale democratie aan te vullen met andere vormen van democratie en burgers meer zeggenschap te geven over hun eigen leefomgeving.
Hierbij komen juridische vragen kijken.
De lokale democratie is namelijk niet alleen een zaak van politieke cultuur, maar is ook vormgegeven in wet- en regelgeving. Aan de hand van vier casussen uit de gemeentelijke praktijk geeft dit proefschrift antwoord op vragen zoals:

• Kunnen burgerinitiatieven over juridische bevoegdheden beschikken en, zo ja, welke?
• Hoe mogen zij daar gebruik van maken?
• Hoe verhouden zij zich tot traditionele bestuursorganen als de gemeenteraad en het college van burgemeester en wethouders?

De vier casussen worden getoetst op verenigbaarheid met relevante wet- en regelgeving en met beginselen die ten grondslag liggen aan de geïnstitutionaliseerde lokale democratie.

Meer info over promotie op 14 januari 2021 en bijwonen via live videostream: www.universiteitleiden.nl/agenda/2021/01/lokale-democratische-innovatie

Lokale democratische innovatie, door Joost Westerweel, Universiteit Leiden,  2021: https://scholarlypublications.universiteitleiden.nl/access/item%3A3070950/view

Lokale democratische innovatie, door J. Westerweel, Wolters Kluwer, 2021: https://shop.wolterskluwer.nl/Lokale-democratische-innovatie-sNPLOKDEIN/