Wat bezielt politiemensen?
In het boekje “Wat bezielt politiemensen? – De Ithaka-beweging: op zoek naar de essenties van politiewerk”, wordt verteld hoe de Ithaka-beweging in 2005 ontstond uit een groep van politiemensen die in een programma voor de School voor Politie Leiderschap, onderdeel van de Politieacademie, op zoek ging naar een antwoord op vragen naar de essentie van politiewerk.
De benaming Ithaka is ontleend aan het verhaal van Homeros waarin de Griekse held Odysseus na een lange reis van omzwervingen en beproevingen uiteindelijk weer thuis komt, in Ithaka, waar zijn vrouw Penelope nog steeds op hem wacht. De Ithaka-beweging heeft ook een reis gemaakt om te onderzoeken vanuit welke innerlijke overtuiging en bezieling politiemensen zich verbonden voelen met de taak die zij hebben in de samenleving.
De afgelopen zestig jaar is er veel veranderd in de samenleving, zo ook bij de politie. De politie is ontegenzeggelijk een professionelere organisatie geworden, de mensen zijn beter opgeleid, de middelen gemoderniseerd, de machtsverhouding met de burger is verschoven. Maar wat bleef bij dit alles hetzelfde? In de zoektocht van Ithaka naar de “tijdloze taak” van de politie kwam men tot de conclusie dat er in essentie aan de maatschappelijke bijdrage van de politie niet veel is veranderd. Het hart van het politiewerk is nog steeds de inzet voor mensen die hulp nodig hebben en orde aanbrengen waar wanorde het samenleven bedreigt.
De politie is onverschrokken dienstbaar aan veiligheid en leefbaarheid en daarin schuilt de essentie van politiewerk. Daarin toont zich ook de bezieling van de politieman. Die essentie is evenwel niet altijd – voldoende – zichtbaar in de samenleving. De opgave is dan ook daar verandering in te brengen en bijvoorbeeld de concrete ontmoeting met burgers, de kern van het politievak, over het voetlicht te brengen.
De vraag aan politiemensen eens iets te vertellen over wat hun vak zo mooi en waardevol maakt, levert steevast een verhaal op waarin de ontmoeting centraal staat. Vraag burgers wat ze van de politie vinden en ook zij vertellen een verhaal van een ontmoeting. In essentie gaat het bij politiewerk om de kwaliteit van de ontmoeting. In ontmoetingen van burgers en politiemensen wordt de legitimiteit van het politiewerk gecreëerd of verspeeld. Burgers hebben er behoefte aan te ervaren dat zij leven in een rechtvaardige wereld. Voor politiemensen vormt “rechtvaardigheid met gevoel” de waarde van hun vak. Het gaat er nu om die waarde de ruimte te geven en sterker tot uitdrukking te brengen in het politievak. Daarbij moet worden vermeden dat je vak uitoefenen, dus een competente politieman zijn, niet door verkeerd management wordt gekneveld. Kneveling gebeurt bijvoorbeeld door het extreem najagen van prestaties die gemeten kunnen worden. Het koste wat kost leveren van prestaties haalt het hart weg uit het echte politiewerk.
“Wat bezielt politiemensen?” is geen wetenschappelijk onderzoekswerk, maar is het verhaal van de politie waarin herbevestigd wordt wat iedereen weet of aanvoelt. Politieman of -vrouw zijn is een beroep en men weet in feite heel goed waar het om gaat. “Waarom gaan we daar dan niet voor staan? ”, is de vraag die de Ithaka-beweging zich stelt. Achter het onbehagen over de huidige ontwikkelingen in het politieapparaat schuilt een onbehagen over het (eigen) politieleiderschap. Om dat onbehagen te bestrijden, is Ithaka ontstaan. Aan de hand van de narratieve methode, het vertellen van de levensloop en de eigen ontwikkelingsgang, of dat nu van een individu, een organisatie of een grote gemeenschap is, wordt de essentie blootgelegd.
“Wat bezielt politiemensen? – De Ithaka-beweging: op zoek naar de essenties van politiewerk” (2006) 40 pag., is een uitgave in de reeks “Blauwe Denkers” van de School voor Politie Leiderschap (SPL). Bijdragen zijn van de hand van drs Jan Nap, programmamanager SPL, drs. Jaco van Hoorn, districtschef Hollands-Midden, Helmoed Wierda, directeur Politie Kennemerland, Lieke Sievers, directeur Bedrijfsvoering IJssellland, allen lid van de Ithaka-beweging.
Prof. Dr. Cees Zwart gaf adviezen over toepassing van de narratieve methode die aan het slot van het boekje zijn opgenomen, gevolgd door de namen van deelnemers van de Ithaka-beweging.
U P D A T E
Interview met Jaco van Hoorn over goed politiewerk, vertrouwen en relatie met de burger, Blogs Beroepseer, : https://beroepseer.nl