Aan de hand van de door Michel Foucault gebruikte metafoor van het panopticum, een speciaal type gevangenis met constante observatie en controle van gevangenen, legt hoogleraar geschiedenis Frank Ankersmit uit hoe de tegenwoordig veel gebezigde term `transparantie´ een bron van machtsuitoefening kan worden in onze maatschappij. Hij bedoelt daarmee: een (zelf)disciplinerende macht om te doen wat de staat of de samenleving van ons verlangt en verwacht.

In plaats van dat transparantie leidt tot de beoogde open en vrije samenleving kan het ook betekenen: permanente controle, registratie en in de gaten houden van het doen en laten van mensen.