In 2009 start het ministerie van Volksgezondheid, Wetenschap en Sport (VWS) in samenwerking met kennisinstituut Vilans met het programma In voor zorg! Gebleken is dat de langdurige zorg onder druk staat. Doel is instellingen in de langdurige zorg helpen zich ‘toekomstbestendig’ te organiseren. Er wordt zwaar weer verwacht: de crisis – het was 2009 – en de sombere signalen vragen om een grootschalig ingrijpen. Zorgorganisaties kloppen zelf aan bij het ministerie van VWS met de vraag om ondersteuning en toepasbare kennis. In voor zorg! zet in op twee zaken: (1) kennisdeling en verspreiding vanuit de vaststelling dat er weinig benodigde kennis voor het veld toegankelijk is, en (2) het aanjagen van vernieuwing, vanuit de urgentie om de sector als geheel sterk betaalbaar en robuust te maken.

In 2017 eindigt het programma. Ruim 400 zorgorganisaties hebben meegedaan aan het programma. “We hebben ruim 400 bijeenkomsten gehad die door ruim 20.00 mensen zijn bezocht”, aldus Henk Nies, lid van de Raad van Bestuur van Vilans op het slotcongres In voor zorg! in de Jaarbeurs van Utrecht op 19 april 2017. Hij vertelt hoe hij en zijn team te werk zijn gegaan. Elke organisatie had een eigen plan gemaakt en een eigen doelstelling, of een aantal doelstellingen geformuleerd met indicatoren. Daarop aansluitend werden de trajecten op de organisaties toegesneden; onderling verschilden de trajecten sterk van elkaar.
Er zijn ongemakkelijke vragen gesteld om verder te kunnen gaan, aldus Nies: “In een aantal gevallen zijn we dicht op de Raad van Bestuur gaan zitten, en hebben we ook naar de Raad van Bestuur toe ongemakkelijke vragen gesteld. We zien ook dat bestuurders een beperkte mate van ongemak moeten creëren opdat mensen uit hun comfortzone gaan. Dat ze achteraf zeggen: het is wel goed geweest wat je gedaan hebt. Ik zeg niet dat er onheus moet worden gehandeld, maar het stellen van kritische vragen speelt een belangrijke rol in leiderschap”.

Samenwerking tussen overheid en sector

Het eindrapport In voor zorg! 2009-2017 met een overzicht van de behaalde resultaten, werd aangeboden aan demissionair staatssecretaris Martin van Rijn van VWS tijdens het slotcongres. De hierin genoemde voorbeelden uit de praktijk laten de inzet, het élan en de wendbaarheid van mensen en organisaties in de langdurige zorg zien. Van Rijn noemde het programma een uniek voorbeeld van samenwerking tussen overheid en sector.
Organisaties werkten efficiënter door het anders inrichten van hun bedrijfsprocessen, aldus het rapport. Ze zagen hun overheadkosten dalen met 27 tot 50 procent als gevolg van een verschuiving van ‘controleren naar faciliteren’ en het terugschroeven van managers. Zorginstanties gingen bijvoorbeeld werken met kleinere en zelfsturende teams met minder managers. De nieuwe werkwijze zorgde in veel gevallen voor meer werkplezier bij medewerkers en lager ziekteverzuim.

Jos de Blok, directeur van Buurtzorg Nederland, had voor de deelnemers tijdens het slotcongres een videoboodschap. Hij zei dat hij blij was dat de zorg duidelijk een andere kant opgaat waarbij professionals meer autonomie in hun vak hebben gekregen en dat In voor zorg! een grote rol heeft gespeeld in het verspreiden van het gedachtegoed van Buurtzorg. De Blok is optimistisch wat de toekomst betreft: “Ik ben positief dat er steeds meer ruimte komt voor professionals en dat er steeds meer aandacht komt voor de individuele situatie van mensen die zorg nodig hebben. Ik denk dat we nog vijf tot tien jaar nodig hebben om werkelijk een hele verandering tot stand te brengen. Maar als je kijkt hoeveel organisaties nu al hiermee bezig zijn en bovendien ook nog samenwerken, dan is dat een buitengewoon positieve ontwikkeling die mede te danken is aan het programma van In voor zorg”. (Zie onderaan de video met Jos de Blok).

Eindrapport In voor zorg! 2009 – 2017, april 2017: https://www.langdurigezorg.nl/wp-content/uploads/2017/04/Eindpublicatie_Invoorzorg_2009-2017.pdf (Website bestaat niet meer)

Doen wat nodig is. Evaluatieonderzoek In voor zorg!, Sioo, april 2017: www.eerstekamer.nl/nonav/overig/20170704/doen_wat_nodig_is/document

‘In voor zorg’ dringt overheadkosten met kwart tot helft terug, Skipr, crossmediaal communicatieplatform voor beslissers in de zorg, 19 april 2017: www.skipr.nl/nieuws/in-voor-zorg-dringt-overheadkosten-met-kwart-tot-helft-terug/

Eindcongres In voor zorg! – Verslagen, foto’s en presentaties, 19 april 2017: http://www.invoorzorg.nl/ivz/verslag-Eindcongres-In-voor-zorg-Verslagen-fotos-en-presentaties.html (Website is opgeheven).

Zie hieronder video Eindcongres: 7 jaar In voor zorg! 19 april 2017