Onderzoek onder wijkverpleegkundigen moet meehelpen aan omslag: Van ‘systeemwereld’ naar ‘leefwereld’
De regionale kruisvereniging West-Brabant doet vaak eigen onderzoek. Momenteel laat de vereniging door het adviesbureau voor de publieke sector BMC Advies onderzoek doen naar de meerwaarde van een ‘leefwereldbenadering’ binnen de wijkverpleging. Met het onderzoek hoopt de vereniging wijkverpleegkundigen en andere professionals te helpen los te komen van de ‘systeemwereld’. De eerste resultaten worden najaar 2015 verwacht.
Volgens Henk van Tilborg van de regionale kruisvereniging is een omslag in denken en doen van de ‘systeemwereld’ naar de ‘leefwereld’ nog steeds niet tot stand gebracht binnen de zorg en het sociaal domein: “Reeds tien jaar geleden werd deze omslag voorspeld, maar recent bleek dit één van de weinige voorspellingen die niet is uitgekomen”. Zie het essay Beleef de onzichtbare overheid, 2015 dat al in 2005 werd geschreven door Arre Zuurmond, Bert Mulder en Marcel Bullinga. In hun essay doen zij tal van voorspellingen die tien jaar later realiteit zijn geworden, hoewel vele nog in de kinderschoenen staan.
Ondanks de decentralisaties en de hervormingen in de zorg blijven oude werkwijzen volgens Van Tilborg hardnekkig bestaan.
Kenmerken van de leefwereld zijn in wezen de kenmerken van de presentiebenadering waarbij de zorggever zich aandachtig en toegewijd betrekt op de ander. Er wordt niet alleen uitgegaan van de hulpvraag, maar ook van het verlangen van mensen, van het appèl dat uitgaat van behoeftigheid en van wat fatsoenlijke mensen zouden doen. Het gaat om naast de ander staan, naastenliefde, dialoog en de dagelijkse werkelijkheid als uitgangspunt nemen.
Het onderzoek wordt uitgevoerd onder ‘wijkzusters’ van Surplus Zorg, Thuiszorg West-Brabant en zorgorganisatie Elisabeth Breda. Gekeken wordt onder meer in hoeverre de leefwereldbenadering – zoals vastgelegd in een keurmerk van CIIO*) – uitwerking heeft op cliënten en wijken.
Het keurmerk van CIIO moet volgens de kruisvereniging een alternatief bieden voor ‘systeemgerichte’ instrumenten als de CQ-index (Consumer Quality Index) , die recent in de ijskast is gezet door staatssecretaris Van Rijn. Zie de Kamerbrief van 26 juni 2015 over de voortgang van het plan van aanpak Waardigheid en trots. Liefdevolle zorg voor onze ouderen.
Het vorige onderzoek van kruisvereniging West-Brabant, De wijkzuster terug in West-Brabant – worden we er beter van?, werd landelijk nieuws. Het was medeverantwoordelijk voor de opname van € 250 miljoen voor wijkverpleegkundigen in het huidige regeerakkoord.
*) Toetsingskader cliëntgestuurde wijkzuster, CIIO: www.ciio.nl
Kruisvereniging onderzoekt meerwaarde van leefwereldbenadering in wijkverpleging, Zorg en Z…, 21 juli 2015: http://zorgenz.nl
Beleef de onzichtbare overheid, 2015: https://marcelbullinga.files.wordpress.com
Kamerbrief over voortgang Waardigheid en trots. Liefdevolle zorg voor onze ouderen, 26 juni 2015: www.rijksoverheid.nl
Rapport Waardigheid en trots. Liefdevolle zorg voor onze ouderen, Rijksoverheid, 10 februari 2015: www.rijksoverheid.nl
De wijkzuster terug in West-Brabant – worden we er beter van? Een onderzoek naar de maatschappelijke kosten en baten, door d r.ir. E.H. van der Meer, BMC Advies, september 2011: www.bmcadvies.nl
Wat is presentie?: http://www.presentie.nl/wat-is-presentie
U P D A T E
De Kracht van het Alledaagse. Een onderzoek naar kenmerken, bepalende factoren en meerwaarde van de leefwereldbenadering in de wijkverpleging, Regionale Kruisvereniging Noord-Brabant, Februari 2016: https://dekruisvereniging.nl