Nietsvermoedend en in een soort van zombietoestand (nachtdienst en 4 uurtjes slaap), staat de tv aan op het RTL-nieuws en zie ik een item voorbij komen over een plascontract in een verpleeghuis. Het duurt even voordat ik mij realiseer waar ik naar kijk en luister. Om mij vervolgens oprecht af te vragen of ik nu even verrekte boos moet worden, verdrietig moet zijn en of dat ik hier een paar lettertjes aan moet wagen om een zekere nuance aan te brengen.
Het is het laatste geworden…

In de eerste plaats, en dat is op zich al schokkend, ben ik niet heel verbaasd. Door het snijden in de personele bezetting is er in het verleden gekort op het aantal douche-momenten per week, het instellen van pyjama-dagen enz.
Het plascontract, zoals dit in het nieuws wordt genoemd, bestaat uit 3 momenten op de dag dat een patiënt mag plassen. Ik stel mij een zogeheten plasronde voor, waar er op 3 momenten van de dag een bewoner naar het toilet wordt geholpen.

Laat ik in eerste instantie heel duidelijk zijn over het bestaan van dit contract: het is absurd, past in geen enkele tijdgeest en draagt in geen enkele vorm bij aan de kwaliteit van leven waar staatsecretarissen en verpleeghuizen mee schermen. Echter, ik voel mij even zo vrij om hier een kleine nuance in aan te brengen zodat u ook de andere kant van de praktijk, de kant van de betrokken en bezorgde hulpverlener, kunt zien en kennis maakt met de ‘spagaat’…
Ik stel mij zo voor dat dit gaat om een afdeling waar bewoners wonen die lichamelijk veel zorg nodig hebben, waarschijnlijk rolstoelafhankelijk zijn en niet zelfstandig naar het toilet kunnen, aangewezen zijn op een tillift. Wanneer er 9 bewoners op 1 afdeling wonen, waar 1 verpleegkundige verantwoordelijk voor is, is zij degene die alle 9 bewoners moet helpen om naar het toilet te gaan.

Het begin van de spagaat…

In het nieuwsitem over het plascontract gaf men aan dat sommige bewoners wel 30x per dag aangeven naar het toilet te moeten. Een patiënt uit de rolstoel, in de tillift, naar het toilet, behoefte doen, verschonen en weer terug in de rolstoel, daar deed ik, toen ik in een verpleeghuis werkte, minstens 10 minuten over.

Daar komt er spanning op de spagaat te staan…

Rekent u mee, dat zijn 300 minuten voor 1 patiënt. De 8 andere bewoners moeten uiteraard ook verzorgd worden; een aantal x per dag naar toilet, eten met ondersteuning, verzorgen en aankleden, begeleid worden. Daarnaast moet de verpleging ook nog medicatie delen, rapporteren en registeren. Ik weet niet hoe het u vergaat maar ik heb inmiddels het zweet al op m’n voorhoofd staan en ben ik uit die spagaat gescheurd.
Als iemand 30x per dag vraagt of hij naar het toilet mag, dan is mijn menselijke reactie, uiteraard, daar gaan we voor zorgen. Echter, lieve mensen, wees niet geschokt; als verpleegkundige zou ik zeggen dat 30x per dag naar het toilet moeten, anatomisch niet mogelijk is, tenzij er een aandoening aan ten grondslag ligt. Als ik 1 bewoner 30x op het toilet moet zetten blijft er nauwelijks tijd over voor de andere bewoners.

Zo’n nieuwsitem heeft vaak een sneeuwbal-effect en brengt een hoop verontwaardiging teweeg. Maar wie is er morgen het eerste aanspreekpunt voor de familie? Juist ja, de verpleegkundige.
Wie voelt zich nu wederom verantwoordelijk?
Juist ja, de verpleegkundige.
Wie voelt zich nu enorm aangesproken?
Juist ja de verpleegkundige.

Verantwoordelijkheden horen bij de juiste persoon te liggen maar dan moeten de randvoorwaarden zo zijn gecreëerd dat er aan de zorgwensen van de individuele patiënt voldaan kan worden, lees 30x per dag naar toilet. Dat betekent o.a. dat er personeel beschikbaar moet zijn.

Staatssecretaris van Rijn en de patiëntenfederatie spreken schande van het plascontract. De instelling moet in gesprek gaan met de familie over de ‘plasbehoefte’ van de patiënt en de zorg daarop af stemmen… Wel, wel, wel, wat een enige oplossing. Lijkt meer een geval van symptoombestrijding in plaats van de oorzaak aanpakken.

De patiëntenfederatie stelde ook nog voor om dan maar incontinentie-materiaal om te doen. Ik zeg nu maar even niets…
Ik hoop oprecht dat iedereen die grote schande hierover spreekt, ook heel even wil denken aan de verpleegkundige die te allen tijde het belang van de patiënt op 1 heeft staan, maar die wordt gedwongen om te schipperen met tijd, aandacht en de kwaliteit van de zorg.

Beste meneer Van Rijn, wilt u echt verbeteren, innoveren en kwaliteit van zorg en leven bieden dan stel ik voor dat u in gesprek gaat met de mensen die de zorg uitvoeren en niet met de mensen achter het bureau die de zorg bedenken en vormgeven.

Rebecca Hoekstra, verpleegkundige Eerste Hart-Long Hulp (EHLH) Isala ziekenhuis, Zwolle