De ombudsman laat ons het lelijkste gezicht van de overheid zien in zijn rapport over de nieuwe financiering van het persoonsgebonden budget (pgb) schrijft Pieter Klein, adjunct-hoofdredacteur van RTL Nieuws in een column. “De overheid is er voor ons”, begint hij: “De staat, de samenleving, dat zijn wij. Voor ons zijn er rechten, plichten én verantwoordelijkheden in de democratische rechtsstaat.
De achterliggende deal is dat de overheid regels stelt, zorgt dat de boel een beetje netjes en eerlijk verloopt. Dat die overheid ons, u, jou, mij op het netvlies heeft bij de uitoefening van die taak. De klant centraal, als uitgangspunt van de beginselen van zorgvuldig en behoorlijk bestuur.

Gisteren verscheen een vernietigend rapport van de nieuwe Nationale ombudsman, mr. Van Zutphen. Die ombudsman is er om burgers te beschermen tegen wanprestaties van de overheid, en burgers te helpen als ze meneer Kafka in de macht of bureaucratie ontmoeten. Nou, Van Zutphen geeft een visitekaartje af. Mag ik iedereen aanbevelen om dit rapport – over de nieuwe financiering van het persoonsgebonden budget (pgb) – aandachtig te lezen? Het is do-de-lijk.

De ombudsman laat ons het lelijkste gezicht van de overheid zien. Wat moet die namelijk doen? Nieuw beleid grondig voorbereiden om problemen te voorkomen. Goede informatie geven en lúisteren naar burgers. Zorgen voor gebruiksvriendelijkheid en een goede overgang. Vragen en problemen van mensen deskundig, snel beantwoorden en oplossen. Wat is de conclusie in het pgb-dossier? ‘De overheid is op al deze punten tekort geschoten’.

De ombudsman plaatst z’n kritiek in de context van een reeks eerdere stelselwijzigingen op het terrein van sociale zekerheid, toeslagen, fiscaliteit en ICT-blunders, en spreekt in de titel (!) van het rapport van de ‘niet-lerende overheid’. Droge conclusie: ‘De overheid leert niet van eerder gemaakte fouten. En het zijn de burgers die hiervoor uiteindelijk de rekening betalen’. Pragmatische VVD’ers halen misschien even de schouders op. Wisten we al. Foutje. Sorry. Maar dit verwijt zal de sociaal-democratische coalitiepartner in het hart treffen.

Lees al die Kamerstukken en debatten over het #pgb-alarm maar eens terug. Wat je ziet is een bekend, maar verontrustend procedé. Coalitie wil veel geld bezuinigen. Om geen momentum te verliezen, wordt wetgeving erdoor gejaagd. De mede-wetgever (het parlement) brengt te laat te veel wijzigingen aan. Dreigende uitvoeringsproblemen worden gebagatelliseerd. Als het probleem eenmaal daar is, wordt het ontkend, gerelativeerd, wordt informatie achtergehouden en gemanipuleerd (!), allemaal met een uitgestreken smoel, terwijl op de achtergrond de crisismachinerie op volle toeren draait om de schade te beperken. Ondertussen waren hulpbehoevenden en zorgverleners de dupe van een wijziging die – aldus de ombudsman – heel slecht werd geleid. En staatssecretaris Van Rijn zit nog keurig op z’n post, alsof het zo hoort”.

Klein eindigt zijn column met de opmerking dat er schade is aangericht in het vertrouwen in het bestuur en dat de geloofwaardigheid van de overheid achter de einder is vertrokken.

Lees de hele column van Pieter Klein: Het lelijkste gezicht van de overheid, RTL Nieuws, 26 augustus 2015: www.rtlnieuws.nl/columns/column/1002756/het-lelijkste-gezicht-van-de-overheid

Rapport Pgb-trekkingsrecht en de (niet) lerende overheid, de Nationale ombudsman, 25 augustus 2015: www.nationaleombudsman.nl