Ontsteltenis om geschorste huisarts Tromp vanwege buitensporigheid inspectie, OM, politie en begeleiders AMC
Op vrijdag 11 oktober 2013 nam de bevolking van het Noordhollandse Tuitjenhorn bij Schagen in grote getale afscheid van hun geliefde dokter Tromp. De 58-jarige huisarts had begin die week een einde aan zijn leven gemaakt. Eerder die week, op 2 oktober, was hij op non-actief gezet door de Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) vanwege twijfels over een geval van mogelijke euthanasie medio augustus. Met veel machtsvertoon werd Tromp ‘s avonds laat door vijf politieagenten opgepakt en urenlang verhoord op het politiebureau. Dat gebeurde na een klacht over het medisch handelen van een bij Tromp stage lopende co-assistente aan haar begeleider in het AMC die de inspectie inschakelde.
Tromp diende in augustus een kankerpatiënt op zijn sterfbed een dosis morfine toe. Korte tijd later overleed de man. Het ging om palliatieve zorg voor een patiënt in de terminale fase. De man was eerder geopereerd aan slokdarmkanker en was door het ziekenhuis naar huis gestuurd omdat hij thuis wilde overlijden. Op de avond dat huisarts Tromp bij zijn patiënt werd geroepen, had de man het erg benauwd. Volgens zijn weduwe dreigde de man te stikken en wilde hij niet verder meer. Aan RTV Noord-Holland vertelde zij: “Hij wilde niet meer. In zijn laatste nacht kwam de dokter rond kwart over twee binnen. Hij zei: ‘man wat ben jij er slecht aan toe’. Z’n longen waren volgelopen en hij zou gestikt zijn als de dokter niet had ingegrepen. We waren blij dat het zo gegaan is. Hij was helemaal op, zijn lichaam was écht helemaal op. Ik vind dat dokter Tromp het goed gedaan heeft, wij waren er echt heel blij mee.”
Eerder deze week heeft de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG) samen met de Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), het Nederlands Huisartsengenootschap (NHG) en de Vereniging Huisartsenposten Nederland (VHN) een gesprek gehad met de IGZ en het openbaar Ministerie (OM) over het op non-actief stellen van dokter Tromp.
De KNMG hoopte in dit gesprek meer duidelijkheid te krijgen over deze zaak en de rol van de IGZ en het OM. Tijdens dit gesprek heeft IGZ in algemene termen informatie gedeeld. Een aantal belangrijke vragen van de artsenorganisaties konden om privacyredenen niet worden beantwoord. De IGZ heeft wel duidelijk gemaakt dat sprake was van “medisch ontoelaatbaar handelen” van de arts in kwestie.
Vrees onder huisartsen
De IGZ heeft aangekondigd dat de casus over het optreden van Tromp en de rol van de IGZ geëvalueerd wordt. De KNMG pleit voor een onafhankelijk onderzoek en wacht met grote belangstelling de uitkomst daarvan af.
De LHV vindt dat het daarbij ook dient te gaan om een onafhankelijk extern onderzoek naar het functioneren van de IGZ zelf, waarbij de focus ligt op de inhoudelijke gronden en de proportionaliteit van het handelen van de IGZ. En niet alleen of de IGZ de juiste processtappen heeft doorlopen.
Steven van Eijck, voorzitter van LHV: “Voor onze beroepsgroep is het van groot belang dat openbaar wordt welke feiten en omstandigheden hebben geleid tot de problematiek. De vrees onder huisartsen leeft dat ook hen kan overkomen wat met de collega in Tuitjenhorn is gebeurd. Dat kan huisartsen terughoudend maken bij de zorg voor terminale patiënten. Een situatie die we absoluut moeten voorkomen”.
“Het IGZ krijgt extra mogelijkheden om… een absoluut beroepsverbod op te leggen…”
De Vaste Commissie Volksgezondheid van de Tweede Kamer heeft de minister om een reactie verzocht op het optreden van de IGZ in deze zaak. Dit verzoek is gehonoreerd, aldus de Besluitenlijst van 16 oktober 2013.
Een vraag die we nu al kunnen stellen is of de inspectie op eigen houtje zo disproportioneel te werk is gegaan? Een antwoord kunnen we vinden in een nieuwsbericht van het ministerie van VWS. Op 15 februari 2013 werd bekendgemaakt dat minister Schippers van Volksgezondheid in een brief – mede namens staatssecretaris Van Rijn van VWS – aan de Tweede Kamer had gesteld dat het Kabinet scherper toezicht en handhaving door de IGZ wilde: “….”De Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) gaat scherper toezien en sneller handhavend optreden tegen malafide, ondeskundige en disfunctionerende zorgaanbieders…
De IGZ krijgt ook extra mogelijkheden voorafgaand aan het tuchtrecht om scherper te handhaven. Zo kan een disfunctionerende beroepsbeoefenaar meteen een beroepsverbod worden opgelegd, nog voordat er een tucht- of strafzaak is gestart. Ook wordt bezien of er mogelijkheden zijn om een absoluut beroepsverbod op te leggen, zodat een betrokkene geen enkel beroep in de individuele gezondheidszorg meer mag uitoefenen…”
In het nieuwsbericht staat ook nog dat voor minister Schippers het belang van de patiënt en de cliënt voorop staat. Om die reden richt zij een ‘zorgloket’ op, dat burgers op een respectvolle en empathische manier helpt de juiste weg te vinden voor een klacht. Wanneer dat nodig is, wordt de burger ook in de verdere klachten- of geschillenprocedure door het zorgloket geholpen.
Commentaar van huisartsen op de gang van zaken
Wat vinden artsen zelf van deze affaire? Bedrijfsarts Algra schrijft op de site van Medisch Contact in een reactie: “Laat Onderzoekraad voor de Veiligheid (‘ van Pieter van Vollenhoven’) onafhankelijk onderzoek doen. Ook ik volg – van enige afstand – dit dramatische verhaal. Toch is het ook allemaal erg dichtbij, want ook ik heb een familielid die nu ernstig ziek is en op korte termijn zal overlijden. Een situatie met sterk vergelijkbare vraagstukken. Vandaar ook de impact, en vandaar ook mijn reactie en suggestie.
De ‘schreeuw’ om helderheid van vele huisartsen (zie de commentaren) is oorverdovend, maar de IGZ ‘lijkt’ doof daarvoor te zijn. Lijkt, want naar alle waarschijnlijkheid is men op de IGZ koortsachtig bezig deze (media) crises te bezweren. Maar dat zal niet lukken.
Het probleem is dat de IGZ niet meer boven de partijen staat, maar zelf middelpunt is geworden. Dit feit schijnt bij de IGZ echter nog niet afdoend te zijn ‘ingedaald’. Zelfevaluatie is in dergelijke situaties niet meer aan de orde. Alleen extern onafhankelijk onderzoek kan helderheid verschaffen. En dat lijkt mij in dit geval – voor alle partijen- erg gewenst”.
Huisarts Blok: “Ik maak mij grote zorgen over de procedure, want ik begrijp uit het persbericht dat de IGZ naar de politie is gestapt zonder collega Tromp zelf te spreken. Is het zo gegaan? De IGZ kan deze vraag beantwoorden zonder de privacy van collega Tromp verder te schenden”.
Huisarts Helder: “IGZ verschuilt zich achter privacy. Maar aan een antwoord dat je terug kunt brengen tot: ‘u moet mij op mijn betrouwbare ogen geloven dat wij correct hebben gehandeld: het was ontoelaatbaar’ heb je eigenlijk niets. Het is een oordeel zonder gedefinieerd probleem. Als huisarts word je hier niet wijzer van en de collega Tromp blijft crimineel zonder veroordeling. Onwenselijke (ik zou haast zeggen ontoelaatbare) gang van zaken “.
Huisarts Roessingh: “Vandaag in de krant ‘AMC staat achter co-assistente’. Wat een gratuite onzinnige mededeling! Natuurlijk treft de co-assistente geen blaam. Veel belangrijker is of ze staan achter de ‘ervaren huisartsbegeleider’ en de prof medische ethiek. Deze 2 mensen hebben samen met de IGZ een belangrijk aandeel gehad in de zelfmoord van ervaren huisartsopleider Nico Tromp. Nu hoeven deze mensen van mij echt niet ‘s avonds door een arrestatieteam van hun bed gelicht te worden om te worden verhoord alsof ze kinderverkrachters zijn zoals bij Tromp gebeurde. Maar een grondig onderzoek met duidelijke consequenties moet nu toch wel heel snel starten. Ik vermoed dat een acute stervensbegeleiding is verward met palliatieve sedatie. Dit moet tot de bodem uitgezocht worden. Doen ze dit niet, dan rest ons niets anders om voorlopig geen co-assistenten uit het AMC in de praktijk toe te laten vanwege de onkundige begeleiding vanuit het AMC.
Inspectie en AMC: waarom, waarom, waarom? Laat de dood van huisarts Tromp nog enige betekenis hebben door dit in alle openheid uit te zoeken”.
Huisarts Bruijn: “‘Een ‘zeer ervaren’ hoogleraar ethiek heeft geoordeeld over een huisarts, die midden in de nacht, thuis een stervende man naar eer en geweten heeft geprobeerd te helpen.
Waarin is die hoogleraar dan ervaren? In het proberen te helpen in het holst van de nacht, thuis, van in nood zijnde stervende mensen? In het überhaupt ontmoeten van mensen met problemen? In het beoordelen van individuele gevallen?
Wat een testimonium paupertatis om in dit soort gevallen notabene een ethicus te raadplegen.
Waarom niet een kaderhuisarts palliatieve zorg? Zou toch echt meer voor de hand liggen. Of een SCEN-huisarts, al zou dat iets minder voor de hand liggen, zoals ik er nu over denk, met de huidige kennis van zaken. Die hebben natuurlijk wel als nadeel dat er geen hoogleraarstitel bijstaat. Alleen maar vakkennis.
Hier is dus, om moverende redenen, door die ‘zeer ervaren’ huisarts gekozen voor een titel in plaats van vakkennis. Waarom?
Ik kan er alleen naar raden, omdat iedereen in alle talen zwijgt, terwijl de onrust toeneemt! En omdat dit via de VU speelt, vraag ik mij nog veel sterker af wat die ethicus erbij deed. Wat moest hier worden afgedekt?”
Huisarts in ruste Ten Wolde: “In onze artseneed/belofte zeggen we dat wij ons ‘open en toetsbaar’ opstellen. Coll. Tromp heeft dat optimaal gedaan. In die setting richt je je als collega of aspirant-collega tot je collega als je het met zijn beleid niet helemaal eens bent. Dat is collegiaal handelen. Dat is het eerste wat je doet. Dit geldt uiteraard ook voor de huisarts van het AMC.
Is dit niet gebeurd en ga je rechtstreeks naar de inspectie dat ben je niet alleen zeer oncollegiaal bezig, maar je schendt m.i. ook het medisch beroepsgeheim. Als je de video ziet van het interview met de weduwe, dan ben je ontdaan vanwege de immense triestheid en angst die deze vrouw uitstraalt: zij heeft niet alleen haar man verloren, naar ook het vertrouwen in de medische stand.
En wat de inspectie betreft: deze moet bij zichzelf te rade gaan en proberen op metaniveau uit te diepen waarom zij ook nu weer zo volledig over de top reageert. Ik heb wel mijn vermoedens overigens”.
Niet praktiserend huisarts Hoekstra: “In de laatste zin van het artikel staat dat het gaat om twee zeer ervaren mensen, die wèl weten wat er gebeurd is. Zonder hoor en wederhoor door hen is dat uiterst onwaarschijnlijk: in het beste geval weten zij wat de coassistent hen verteld heeft.”
Huisarts Nobel: “Het zwijgen van IGZ over haar eigen optreden in ‘voorval Tuitjenhorn’, is onverteerbaar en onverantwoord”.
Jonkhoff, rustend huisarts: “ik hoop dat mijn huisarts, wanneer ik in extremis benauwd ben onbevreesd voor dienders en schoolmeesters royaal zal zijn met morfine, ‘gods own medicine’.”
“… De casus huisarts Dr. Tromp van augustus j.l. gaat dan ook helemaal niet om feiten die men achteraf mogelijkerwijs vastgesteld heeft. Deze huisarts had in bewuste nacht van doen met een zéér ernstig zieke én letale patient met exacerberende systemische kanker. Mijn inschatting als ex- AML- patiënt is dat deze huisarts wel degelijk juist en enig gehandeld heeft. Het gaat helemaal niet om de vraag of er sprake was van alleen morfine, welke dosis of welk ander middel ook, of welk protocol dan ook. Het ging in bewuste nacht enkel en alleen om de betrokken patiënt in ernstige nood. Daar stond deze huisarts in die bewuste uren feitelijk alleen voor.
In díe zin had patiënt en zijn directe familie dan ook uitsluitend en alleen díe enige én eensluidende patiënt- arts- relatie. Dit is conform Europese regelgeving aangaande de verantwoordelijkheid van de enkele arts en zeker in geval van ernstig acuut noodgeval. Dit geldt zelfs in geval van landsgrensoverschrijding. Een en ander gaat namelijk helemaal niet om protocollen. Die zijn wederom wenselijk, maar niet normerend in Europese regelgeving. Overigens ben ik zelf helemaal niet voor euthanasie in welke vorm dan ook, maar dat is hier nevenzaak.”
Drs Sjaak Fiole in een reactie op artikel van prof.dr. B. Smalhout: Sterven volgens protocol in De Telegraaf van 19 oktober 2013.
Overzichtelijke blogs over “de zaak Tuitjenhorn” zijn geschreven door de gepensioneerde advocaat Toon Kasdorp op zijn blog Akasdorp (vanaf oktober 2013): http://akasdorp.wordpress.com
Weduwe Tuitjenhorn: “Ik ben boos, echt heel boos”, RTV Noord-Holland, 9 oktober 2013.
Inspectie: handelen arts Tuitjenhorn bij palliatieve zorg ontoelaatbaar in de Volkskrant, 18 oktober 2013: www.volkskrant.nl
KNMG pleit voor onafhankelijk onderzoek zaak huisarts Tuitjenhorn, 18 oktober 2013 op website van KNMG: https://www.knmg.nl/actualiteit-opinie/nieuws/nieuwsbericht/knmg-pleit-voor-onafhankelijk-onderzoek-zaak-huisarts-tuitjenhorn.htm (Niet meer beschikbaar)
IGZ schept onvoldoende duidelijkheid voor huisarts en patiënt, 18 oktober 2013 op website van LHV, Dossier Tuitjenhorn: https://www.lhv.nl/artikelen/dossier-tuitjenhorn (Niet meer beschikbaar)
IGZ over Tuitjenhorn: ‘ontoelaatbaar handelen’, door Evert Pronk op site Medisch Contact, 18 oktober 2013, met reacties: www.medischcontact.nl
AMC: IGZ moet openheid geven over ‘Tuitjenhorn’, door Simone Pauw op site Medisch Contact, 15 oktober 2013, met reacties: www.medischcontact.nl
Bevel voor Huisartsenpraktijk Tuitjenhorn, 4 oktober 2013 op site Nationale Zorggids: www.nationalezorggids.nl
Kabinet wil scherper toezicht en handhaving door IGZ, Nieuwsbericht 15 februari 2013 op site Rijksoverheid: http://rijksoverheid.archiefweb.eu/#archive (Niet meer beschikbaar. Ga naar sitearchief: https://rijksoverheid.sitearchief.nl/#archive en vul in zoekveld in linker grijze kolom de volledige titel in: Kabinet wil scherper toezicht en handhaving door IGZ
Advies van de Raad voor het openbaar bestuur (Rob) en Gezondheidsraad aan minister Schippers over openbaarmaking van klachten, meldingen en signalen door de Inspectie voor de Gezondheidszorg, oktober 2013. Klik hier.
Op de Besluitenlijst van de procedurevergadering van 16 oktober 2013 van de Vaste Commissie voor Volksgezondheid staat vermeld het verzoek aan minister Schippers om reactie op de gang van zaken in het inspectieonderzoek rond het handelen van huisarts Tromp uit Tuitjenhorn. Dit verzoek wordt gehonoreerd. Zie Agendapunt no 39. Klik hier.
U P D A T E
IGJ dreigde met kort geding over Tuitjenhorn-documentaire, Medisch Contact, 2 mei 2019: www.medischcontact.nl
2Doc: De zaak Tuitjenhorn. Uitzending op 6 mei 2019 op NPO2 om 20.25 uur: www.2doc.nl/documentaires/series/2doc/2019/mei/de-zaak-tuitjenhorn.html
Docu over aanpak instanties in zaak-Tuitjenhorn, Een documentaire over het optreden van de instanties die een rol hebben gespeeld in de zaak Tuitjenhorn, zoals de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) en het Openbaar Ministerie. De zaak Tuitjenhorn, 6 mei 2019, 20.25 uur op NPO2, Medisch Contact, 4 april 2019: www.medischcontact.nl
Weduwe huisarts Tuitjenhorn: ‘Ze hebben zich vergist in mijn strijdbaarheid, Weduwe Tuitjenhorn blikt terug, vijf jaar na de dood van haar man, NOS Nieuws, 20 december 2018: https://nos.nl
Schadevergoeding voor familie huisarts Tuitjenhorn, De Telegraaf, 14 september 2018: www.telegraaf.nl
Kamer vraagt reactie Schippers in zaak-Tromp, Medisch Contact, 2 juni 2016: www.medischcontact.nl
Weduwe huisarts Tuitjenhorn krijgt gelijk, schorsing was onterecht, NOS Nieuws, 1 juni 2016: http://nos.nl
‘Patiënt stierf niet door huisarts Tromp’, door Eva Nyst, Medisch Contact, 8 april 2016: www.medischcontact.nl
Weduwe Spaansen: Tromp heeft mijn man niet vermoord, door Paul Gellings, Algemeen Dagblad, 17 oktober 2015: www.ad.nl
Uitspraak rechtbank Noord-Holland: Inspectie mocht huisarts Tromp op non-actief zetten, Blogs Beroepseer, 2 juli 2015: https://beroepseer.nl
Column Prof. B. Smalhout: Dokter vermoord, De Telegraaf, 10 april 2015
Volgens Ignace Schretlen wordt Nico Tromp fors onrecht aangedaan, Blogs Beroepseer, 1 april 2015: https://beroepseer.nl
Presentatie Rapport evaluatiecommissie Tuitjenhorn over de zaak van huisarts Tromp, Blogs Beroepseer, 31 maart 2015: https://beroepseer.nl
‘IGZ-rapport Tuitjenhorn moet snel openbaar’, door Simone Paauw, Medisch contact, Medisch contact/Artsennet, 28 januari 2015: http://medischcontact.artsennet.nl
Op 10 november 2014 is er een brief van minister Schippers van Volksgezondheid (VWS) en minister Opstelten van Veiligheid en Justitie (V&J) aan de Tweede Kamer verstuurd over de verstrekking en openbaarmaking van het rapport Tuitjenhorn. De brief is een reactie op een verzoek om het interne rapport Tuitjenhorn van de Inspectie voor de Gezondheidszorg (IGZ) openbaar te maken en ter beschikking te stellen aan de vaste kamercommissie van het ministerie van VWS.
Het antwoord luidt: “Wij verwachten dat de evaluatiecommissie Tuitjenhorn begin volgend jaar haar werkzaamheden heeft afgerond. Zoals wij ook verwoord hebben in de brief van 8 september jongstleden hebben wij de intentie om het calamiteitenrapport van de IGZ daarna samen met het rapport van de evaluatiecommissie aan uw kamer te zenden. Mogelijkerwijs zullen daarbij gedeelten van het IGZ calamiteitenrapport die gegevens van derden bevatten – met het oog op de bescherming van de persoonlijke levenssfeer – niet door ons verstrekt kunnen worden.
Zie: Kamerbrief over verstrekking dan wel openbaarmaking van het rapport Tuitjenhorn, Rijksoverheid, 10 november 2014.
Tuitjenhorn: alleen maar verliezers, door Menno van Duin, Joost Bierens, 21 oktober 2014: https://beroepseer.nl
Rapport Tuitjenhorn niet openbaar, NOS, 8 september 2014: http://nos.nl
Kamerbrief over het calamiteitenonderzoek in de zaak Tuitjenhorn door de IGZ, 27 juni 2014, Rijksoverheid: https://beroepseer.nl/
VWS: evaluatie Tuitjenhorn begin 2015 klaar, door Lieke de Kwant, Medisch contact/Artsennet, 27 juni 2014: www.medischcontact.nl
VUmc aan AMC: pas op voor herhaling Tromp, Artsennet, 4 juni 2014: www.medischcontact.nl
Familie Tromp bedankt voor medeleven, door Lieke de Kwant, Medisch contact/Artsennet, 10 januari 2014: www.medischcontact.nl
Excuses AMC voor weduwe Tromp, 13 december 2013 op website NOS: Het AMC heeft in een e-mail excuses aangeboden aan de vrouw van huisarts Tromp uit Tuitjenhorn. Verder zegt het ziekenhuis graag met de weduwe te willen spreken, wanneer zij daaraan toe is. Tot nu weigert de weduwe met het AMC in gesprek te gaan. Zie: http://nos.nl.
AMC: Huisarts Tuitjenhorn ten onrechte niet geïnformeerd, gepubliceerd 13 december 2013 door AMC:
Het AMC is na interne evaluatie tot de volgende conclusies gekomen:
– het AMC had contact moeten opnemen met huisarts Tromp
– de melding bij de IGZ was terecht
– AMC-procedure voor contact met de IGZ is niet gevolgd
– bij melding aan de IGZ moet de melder zich realiseren dat het OM kan worden ingeschakeld.
Zie: www.medicalfacts.nl/2013/12/13/amc-huisarts-tuitjenhorn-ten-onrechte-niet-geinformeerd/
Weduwe huisarts: tijd voor zijn verhaal, televisie–uitzending van Nieuwsuur, Nederland 2, zaterdag 9 november 2013: https://tvblik.nl/nieuwsuur/9-november-2013
Huisartsen willen onafhankelijk onderzoek naar optreden AMC, IGZ en OM in de zaak Tuitjenhorn, 2 november 2013, website VP Huisartsen: www.vphuisartsen.nl
Huisarts Tromp uit Tuitjenhorn is onterecht gecriminaliseerd, door Malou van Hintum, 30 oktober 2013 in de Volkskant: www.volkskrant.nl
Blog van dr Erwin J.O. Kompanje: 100 x de maximale dosis morfine, 28 oktober 2013: http://erwinkompanje.wordpress.com
Alles weten is alles begrijpen? blog van longarts Wanda de Kanter, 27 oktober 2013, op site van Medisch Contact.
Zaak-Tuitjenhorn leidt tot veel onzekerheid onder artsen, radiogesprek met Sander de Hosson, longarts in het Wilhelmina Ziekenhuis in Assen en hoofdredacteur van het Leerboek palliatieve zorg, 24 oktober 2013, Radio 1 NOS. Duur 5.40 min. https://www.nporadio1.nl/nos-radio-1-journaal/onderwerpen/163046-zaak-tuitjenhorn-leidt-tot-veel-onzekerheid-onder-artsen (Niet meer beschikbaar. Zie: Onrust over palliatieve sedatie, NOS Nieuws, 10 november 2013: https://nos.nl/artikel/573419-onrust-over-palliatieve-sedatie)
Bevel huisartsenpraktijk Tuitjenhorn openbaar, 25 oktober 2013 op website Inspectie voor de Gezondheidszorg: zie Overzicht informatie huisarts in Tuitjenhorn: https://www.igj.nl/publicaties/publicaties/2018/12/18/overzicht-informatie-huisarts-in-tuitjenhorn (Niet meer beschikbaar). Zie daarvoor in de plaats archief van IGJ: https://igj.sitearchief.nl/#archive
en type in zoekbox van de grijze balk aan de linkerkant van het scherm de volgende titel, gedateerd 19 september 2018 in: Overzicht informatie Tuitjenhorn, 5 jaar later)
Brief advocaat van huisarts Tromp aan de Inspectie voor de Gezondheidszorg over zienswijze Tromp op bevel van inspectie, 30 september 2013. Klik hier.
Co-assistent: ‘Hij trok ook wel eens een zak over iemands hoofd’, door Maud Effting, Anneke Stoffelen, 25 oktober 2013, de Volkskrant: www.volkskrant.nl
AMC: huisarts Tuitjenhorn was ‘bewust normoverschrijdend’ bezig, artikel door Maud Effting op site van de Volkskrant, 22 oktober 2013: www.volkskrant.nl
Nabestaanden huisarts Tromp boos over openbaarmaking inspectie, 25 oktober 2013 op website RTV Noord-Holland: http://www.rtvnh.nl/nieuws/123025/Nabestaanden+huisarts+Tromp+boos+over+openbaarmaking+inspectie (Niet meer beschikbaar. Zie Nabestaanden woedend op IGZ, Noordkop Centraal, 26 oktober 2013: https://noordkopcentraal.nl/nabestaanden-woedend-op-igz/
Huisarts Tuitjenhorn gaf terminale patiënt 1 gram morfine, door Mauf Effting, Anneke Stoffelen, 25 oktober 2013, de Volkskant: www.volkskrant.nl/
Huisarts gaf een exorbitante dosis morfine aan patiënt, door Maud Effting, 24 oktober 2013, de Volkskrant: www.volkskrant.nl
IGZ informeert nabestaanden Tromp over openbaarmaking bevel, 24 oktober 2013, website Inspectie voor de Gezondheidszorg: https://www.igj.nl/publicaties/publicaties/2018/12/18/overzicht-informatie-huisarts-in-tuitjenhorn (Niet meer beschikbaar). Zie Persbericht van 24 okt 2013 van advocaten van de nabestaanden: https://beroepseer.nl/
Wob-verzoek Doc 163 casus Tuitjenhorn: https://beroepseer.nl/wp-content/uploads/2013/10/wob_verzoek_casus_Tuitjenhorn.pdf
Kamerstuk 32647, nr. 17, Brief van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, 17 november 2013: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-32647-17.html