Over spoedeisende hulp, acute ouderenzorg, ziekenhuisresultaten en cyberdreiging in de medische sector

De nieuwsbrief Natuurlijk in beweging van maart 2017 bevat onder meer een artikel over de stijging van het aantal oudere patiënten op de spoedeisende hulp (SEH). Ziekenhuizen luidden medio 2016 de noodklok over de toename van de werkdruk. Dat was de reden voor adviesbureau Fluent Healthcare om op zoek te gaan naar de oorzaken van de toename. Voor het onderzoek vergeleek Fluent de gegevens van 43 ziekenhuizen uit de eerste vier maanden van 2016 met dezelfde periode in 2015. Fluent zette deze kosten vervolgens af tegen de kosten die via de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Wet langdurige zorg zijn vergoed. Eind januari 2017 verscheen het rapport van Fluent, Code Oranje.

Bij het zoeken naar oorzaken van de toegenomen drukte in de acute zorg verwijst Fluent naast demografische ontwikkelingen ook naar de effecten van veranderingen in de verzorgings- en verpleeghuizen en de thuiszorg (VVT). Dat de stijging van de zorgkosten in 2016 wordt veroorzaakt door de bezuinigingen in andere sectoren kan volgens Fluent op basis van het uitgevoerde onderzoek niet hard aangetoond worden. Maar de toename van de zorgkosten is wel groter dan op basis van de demografie verwacht mag worden. Doordat ouderen langer thuis blijven wonen, ontbreekt het hen aan vroegdiagnostiek die er wel was in de VVT-instellingen. Hierdoor kunnen klachten ongezien verergeren. Ook vallen ze thuis sneller. De stijging van algemene klachten in deze groep wordt mogelijk verklaard door de behoefte tot monitoring van deze groep kwetsbare ouderen. Dit was in de
verzorgings- en verpleeghuizen wel mogelijk maar in de thuissituatie niet. De ziekenhuizen die aan het onderzoek hebben deelgenomen, vermoeden ook een effect van zorgmijding door kwetsbare ouderen, waardoor complicaties toenemen.
Naast dit onderzoek van Fluent vermeldt de nieuwsbrief veel feitelijke cijfers over bezoeken aan de spoedeisende hulp en de resultaten van een kort onderzoek door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) naar de stand van zaken van de acute zorg voor kwetsbare ouderen.

Nederland in de Top 3

Verder besteedt de nieuwsbrief aandacht aan de publicatie van het op 22 februari 2017 verschenen rapport van de Inspectie van de Gezondheidszorg, Het resultaat telt ziekenhuizen 2015, dat een overzicht bevat van de resultaten van alle Nederlandse ziekenhuizen aan de hand van de kwaliteitsindicatoren uit de basisset.
De ziekenhuizen gebruiken deze indicatoren om hun processen te verbeteren. De Inspectie gebruikt de indicatoren in haar toezicht. Als blijkt dat een ziekenhuis achterblijft bij bepaalde indicatoren, is dat reden voor de Inspectie om het gesprek aan te gaan en indien noodzakelijk te handhaven. Het andere rapport dat op dezelfde datum verscheen is Het resultaat telt particuliere klinieken 2015 met de gegevens van particuliere klinieken in Nederland. Door de analyse wordt duidelijk waar de risico’s liggen bij de afzonderlijke klinieken, maar ook binnen de sector als geheel. Voorbeelden zijn bijvoorbeeld her-operaties of infecties na een operatie. Dit is overigens de laatste keer dat de indicatoren van de ziekenhuizen en de klinieken apart gemeten en geanalyseerd zijn. Vanaf 2018 vormen de indicatoren van de ziekenhuizen en de particuliere klinieken samen een set.

Sinds de eerste publicatie van de de Euro Health Consumer Index (EHCI) in 2005 heeft Nederland altijd in de Top 3 gestaan. De index vergelijkt Europese zorgstelsels op 48 onderdelen, zoals toegankelijkheid, uitkomsten en patiëntenrechten. De samensteller van de index, Health Consumer Powerhouse, stelt nadrukkelijk dat andere landen veel kunnen leren van Nederland en de vooruitgang die in de loop der jaren is gemaakt. Voor 2016 haalt Nederland de hoogste score, 927 punten van de maximaal haalbare 1000 punten.
In het visie-document Medisch Specialist 2025 van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) staat dat Nederlandse medisch specialisten in 2025 aantoonbaar de beste zorg ter wereld moeten leveren. Dit betekent onder meer grotere transparantie, intensievere samenwerking en een holistische aanpak. In de praktijk moet dit uitmonden in medische zorg die volledig rond de patiënt is georganiseerd, met de medisch specialist als onderdeel van een flexibel netwerk van zorgprofessionals.

Cyberdreiging

Naast deze onderwerpen gaat de nieuwsbrief in op het rapport Een nooit gelopen race van het Rathenau Instituut over cyberdreigingen van hoogwaardige technologische bedrijven, waaronder ook de ziekenhuizen vallen. De huidige maatregelen van overheid en bedrijfsleven tegen cyberdreigingen volstaan niet meer. De steeds professionelere methoden van cybercriminelen, cyberspionnen en hackers vragen om extra maatregelen. De grootste dreiging vormen buitenlandse inlichtingendiensten die in ons land op grote schaal politieke, militaire en technologische informatie verzamelen en manipuleren. Bij een onderzoek door Deloitte onder 65.000 medewerkers van 28 ziekenhuizen naar phishing klikte gemiddeld 17% van de medewerkers door vanuit de e-mail en liet een meerderheid daarvan, 12%, onder andere persoonsgegevens achter op de website waarnaar werd doorgestuurd.
Ook kampt de zorgsector met een hoog aantal lekken van privacygevoelige informatie. Recent wees de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) ziekenhuizen erop dat de beveiliging van veel patiëntenportalen tekortschiet.

Korte berichten en nieuwtjes uit de gezondheidszorg sluiten de nieuwsbrief af. Aan bod komen de concentratie van ziekenhuizen voor kankerbehandeling, de inzet van Crew Resource Management in de zorg voor een betere veiligheidscultuur en minder incidenten, zorg buiten de setting van het ziekenhuis, een contract tussen zorgverzekeraars en zes topklinische ziekenhuizen betreffende borstkankerzorg en een onderzoek naar ziekenhuisopnames tengevolge van het innemen van geneesmiddelen.

Klik hier voor de nieuwsbrief Natuurlijk in beweging, maart 2017.