Resto VanHarte vierde in september 2015 het tienjarig bestaan. Op de 34 locaties door heel Nederland waar een resto is gevestigd vonden lustrumfeesten plaats. Begonnen als een burgerinitiatief, staat het nu model voor de manier waarop een sociaal ondernemer zijn idee in de praktijk brengt: een restaurant als ontmoetingsplek waar buurtbewoners tegen een laag bedrag kunnen genieten van een goede maaltijd. Doel: het tegengaan van eezaamheid in de wijk.
Fred Beekers was te gast in Tilburg in wijkcentrum Het Kruispunt, waar een Resto VanHarte is gevestigd voor een werksessie van Vitale Lokale Samenlevingen. Thema van de bijeenkomst was: Aan de slag tegen eenzaamheid en sociaal isolement.

Beekers is initiatiefnemer van Resto VanHarte en tien jaar directeur geweest. Zijn opvolger Rob Kars is met hem meegekomen. Beiden worden geïnterviewd door Thijs Jansen van Stichting Beroepseer over onstaan, doel en toekomst van Resto VanHarte in aanwezigheid van circa dertig vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, stichtingen, gemeentelijke beleidsmedewerkers, projectleiders, een rijksambtenaar, een vrijwilliger en een adviseur.

“Ons logo kwam twee keer in beeld”

Het eerste VanHarte restaurant werd geopend in Den Haag in 2005 in Vadercentrum Adam, een multicultureel buurthuis voor vaders. Beekers is dan al geruime tijd bezig geweest met de voorbereidingen. In de loop van 2005 en 2006 kwamen er acht resto’s bij. Drie in Den Haag, waaronder een voor kinderen, twee in Amsterdam, twee in Rotterdam en een in Leeuwarden. Beekers schreef een handboek, het VanHartehandboek met daarin de restaurantformule. Er kwam van alle kanten publiciteit; kranten en televisie zochten contact voor interviews en reportages; koning Willem-Alexander en koningin Máxima zijn op bezoek geweest. Máxima heeft beloofd bij de opening van de vijftigste resto weer te komen.
Najaar 2015 was Beekers erg in zijn nopjes met een historische overzichtsfilm, vertoond tijdens de slotviering van 200 jaar Koninkrijk in Carré in Amsterdam: “Ik zat te kijken en verdorie, wij kwamen voor in de film. Ons logo kwam twee keer in beeld”.

Het oorspronkelijke gevoel heeft Beekers na tien jaar nog steeds, zegt hij. Hij is zich erg bewust van zijn motieven waarom hij met Resto VanHarte is begonnen. Hij kan slecht tegen onrecht en eenzaamheid: “Alleen eten vind ik verschrikkelijk. Als ik terugkijk dan moet dit project een totale begeestering van mij geweest zijn. Ik moest en zou dit doen. Ik was blijkbaar zeer diep geraakt en een heilig vuur had zich van me meester gemaakt. Dat voelen mensen dan. Ik had ook een onderwerp, isolement en eenzaamheid. VanHarte raakt een snaar in de samenleving. Hoe noemde Fortuyn dat ook al weer? De verweesde samenleving. Niet alleen is eten van belang bij VanHarte, maar ook de vrijwilligers die meedoen en erbij willen horen. En wat ook belangrijk is: het was van begin af aan de bedoeling dat de eettafel niet in een armoedige setting kwam te staan. De maaltijd en de bediening moest van goede kwaliteit zijn, de aankleding aantrekkelijk, met een mooi tafelkleed, mooi servies en mooi bestek”.

Social franchising

Beekers is als directeur opgevolgd door Rob Kars, maar blijft voor Resto VanHarte enkele dagen per week werken als ambassadeur van Resto VanHarte. Een nieuwe directeur komt natuurlijk ook met nieuwe plannen. Rob Kars doet dat met élan. Hij barst van de ideeën en introduceert graag een nieuwe manier van ondernemen die uitermate geschikt is voor de toekomst: social franchising. Franchise wil in de zakenwereld zeggen: het huren van rechten van een ander bedrijf.

Kars daarover: “Als je uitgaat van wat Fred in tien jaar heeft lopen uitdokteren, de formule en de methodiek die hij heeft vastgelegd in het VanHartehandboek, dan kan je dit zien als gematerialiseerde kennis. Deze kennis kan je overdragen aan derden. Maar je wilt ook dat je normen en waarden, je doelstelling en missie recht overeind blijven staan. Die kun je vastleggen in een overeenkomst waarin juist deze waarden zijn vastgelegd naast de operationele aspecten. Een dergelijk model, waarbij het niet zozeer om het geld gaat noem ik social franchising. Dat betekent de facto dat als een wijk, een buurt of een zorgingsinstelling zegt: ik wil ook een Resto VanHarte in mijn omgeving, dan kunnen wij je onder voorwaarden leren hoe je het moet doen. In mijn gedachte is de exploitatie dan een verantwoordelijkheid van de wijk zelf en verschuift de professionele VanHarte-organisatie naar de rol van inspirator, initiator en facilitator”.

Het is de bedoeling dat in steden waar Resto VanHarte nieuw begint in de komende jaren het nieuwe social franchise-model wordt ingezet: “Per locatie gaan we kijken op welke manier dat het beste past”.

De op deze bijeenkomst eveneens aanwezige manager van het Resto VanHarte in Tilburg, Huub Glas, vertelt in het kort over het runnen van een resto, de rol van vrijwilligers en wat voor mensen er in zijn resto komen eten. Een interessante, multiculturele ervaring uit de praktijk stemt tot nadenken. Resto VanHarte zit echt middenin de samenleving, zo blijkt. Glas: “Je gaat langzamerhand doorkrijgen hoe de sociale processen in de wijk en tussen mensen verlopen. Dat is ongelooflijk leerzaam”.

Klik hier voor het hele verslag van het interview met Fred Beekers en Rob Kars over Resto VanHarte en het tegengaan van eenzaamheid en sociaal isolement: https://beroepseer.nl
De werksessies van Vitale Lokale Samenlevingen hebben o.m. tot doel te weten te komen wat sociaal voortrekkers beweegt, wat voor motieven zij hebben en hoe zij hun initiatief weten te realiseren.

Op de foto bovenaan: Thijs Jansen (rechts) interviewt Fred Beekers (midden) en Rob Kars
Foto onder: Resto VanHarte in Tilburg, gevestigd in wijkcentrum Het Kruispunt