We hebben een Rode Knop nodig

Vorig jaar rond deze tijd fietste ik door een straat in het centrum van Deventer. Ik zag dat er een klinker ontbrak. Ik fietste door, maar toen ik achterom keek zag ik dat er een klein knikje in de weg zat. Ik heb mijn fiets midden op straat gezet, ben heel voorzichtig naar de missende klinker gelopen en zag dat er zich een gigantisch sinkhole onder de straat had gevormd. Dit was onmiddellijk gevaarlijk. Vlak voor mij uit had een busje er overheen gereden en ik zag een personenauto naderen.

Ik ben naar die auto gelopen en heb uitgelegd dat hij achteruit de straat moest verlaten. Ik heb mijn schooltas midden op de weg gezet aan de andere kant van het gat en ik heb de gemeente gebeld, veilig vanaf de stoep.

De gemeente vroeg of ik kon blijven staan tot de politie er was om de straat af te zetten en zei dat er een ploeg kwam om de straat met urgentie te repareren. De politie stond in no-time voor mijn neus. Ik had ondertussen het verkeer weggehouden, de gemeentemensen waren er snel en de straat was die avond weer veilig. Heel normaal allemaal, vanzelfsprekend vanzelfsprekend. Een oplettende burger constateert gevaar, signaleert dit, de overheid pikt het onmiddellijk op en repareert. Over tot de orde van de dag.

Ik vond het niet bijzonder. Ik had de Rode Knop ingedrukt. Mijn overheid luisterde. Zo mooi werkt het normaal gesproken helaas niet. Ik ben de hele zomer druk geweest met het attenderen van Den Haag en Brussel op een verdrinkende Klokkenluider, niemand doet wat concreets. Wat hier ontbreekt is de Rode Knop. Ik kan dan wel zeggen dat er gevaar dreigt en dat ze NU iets moeten doen, maar iedereen wijst naar elkaar. Het is niemands probleem, dus niemand doet wat.

Vorige week hoorde ik hoe een staatssecretaris van zijn stoel viel vanwege  het aantal daklozen in ons land. Hij is alleen maar van beleid. Hij had nooit geluisterd naar de Rode Knop.

Even een vraag tussendoor

En dan onderwijs. Docenten schreeuwen op de toppen van hun longen dat het zo niet meer gaat, we rammen met duizenden tegelijk op de Rode Knop, de minister komt niet eens uit zijn toren, we stonden met 40.000 man in zijn tuin, ook hij doet niks met de Rode Knop. Passend Onderwijs knelt. De minister neemt docenten niet serieus. Eindexamens? Leenstelsel? Kinderen die maximaal lenen, maximaal sparen voor later een huis, heel veel moeten werken om maar niet aan dat spaargeld te komen, tijd tekort komen voor hun studie, achterblijven met een gigantische studieschuld die maakt dat ze geen hypotheek krijgen? Had niemand dan, écht niemand op de Rode Knop geramd? Als al die kinderen nu over een paar jaar naar de rechter stappen en aantonen dat zij minderjarig waren toen ze een lening moesten afsluiten, dat die lening dus niet rechtsgeldig is en dat zij die dus niet terug hoeven te betalen, wie moet er dan voor ‘t bankje verschijnen voor oplichting of afpersing, valsheid in geschrifte?

En even een vraagje tussendoor… Als je klassen bij elkaar zet omdat je geen docent hebt, geldt de leerplicht dan nog? Of is het dan alleen nog de ophokplicht? Kunnen die kinderen dan niet beter nog een paar weken, met hun ouders, buiten het seizoen, lekker goedkoop op vakantie? Kunnen die directeuren dat in juni vast aangeven? Dat scheelt zo veel irritatie en geld! We verlengen het contract van de docent voor groep 6 niet, alle kinderen mogen tot de Kerst naar een tropisch strand… zoiets? Dat lijkt me beter dan ze ophokken omdat ze nu eenmaal leerplichtig zijn.

Belastingdienst…. Serieus??? Leuker kunnen we het niet maken… Zij maken mensen kapot. Niet altijd natuurlijk, meestal gaat het goed, maar als je een kleurtje hebt en kinderen dan heb je bij onze belastingdienst net zoveel kans om kapot gemaakt te worden als een zwarte tiener in Amerika.

Alles in de zorg is een Rode Knop, maar laat ik het klein en begrijpelijk houden. Sinds de tandarts niet meer in het basispakket zit gaan er minder mensen naar de tandarts, hebben meer mensen een prothese want dat is goedkoper. Rode Knop? Het interesseert niemand. Dan hebben we nog wachtlijsten, PGB gedoe, complexe zorg voor complexe zieken, ontsporende kosten, tekort aan medicijnen, schandalige zorg voor ouderen in onderbemande tehuizen, als je het meldt bij de Inspectie zeggen ze dat ze niks doen op individuele klachten… dat er eerst een zee aan klachten moet zijn voor ze eens (aangekondigd) gaan kijken… Hoezo Rode Knop?

Asielbeleid… Turkijedeal? Dat is de grootst mogelijke Rode Knop. Iedereen met een halve hersencel weet dat onze Turkijedeal een ongekend schandaal vormt. Nu blijkt dat Turkije Syriërs terug stuurt naar oorlogsland Syrië, dat zag niemand aankomen natuurlijk. Trump doet gekke dingen maar wij doen niet voor hem onder. Ga eens kijken in de kampen van Griekenland. Je mag hier nu niet over het Neurenbergtribunaal beginnen, maar mocht de rechtszaak op tv komen, ik kijk. Sorry, we wisten het niet?

Justitie. Over Rode Knoppen gesproken, zelfs Jan Vlug kan het zich niet meer veroorloven om Kinderen te verdedigen… de vergoeding is belachelijk, de tijd die het eist is disproportioneel, hij is ermee gestopt. Onze advocaat der advocaten, hij die advocatuur ademt, hij is gestopt met het Kinderpiket. Hoe vaak had hij op de Rode Knop geslagen?  Die kinderen die geen advocaat kunnen krijgen… mogen die Ferd Grapperhaus dagen wegens nalatigheid?

Defensie.. onze soldaten moeten BOEM roepen als ze schieten en de kanonnen op de fregatten zijn vastgeroest. Zullen we het nog even over de kazerne in Zeeland hebben?

Nee laten we even stilstaan bij Groningen. Wie is daar verantwoordelijk als straks een heel gezin onder de steunbalken verdwijnt? Niemand toch? Zo is dat toch dichtgetimmerd?

En de afluistertapes rond de moord op Theo van Gogh, Justitie doet moeilijk, remt, zeurt, hindert en belemmert een journalist die erover wil schrijven. Justitie mag dat, Justitie heeft vast een boel te verbergen. Probeer maar eens de archieven van het Ministerie in te duiken… ze houden alles zo lang mogelijk tegen de borst. Niks is overgedragen na 1994. WOB je iets, krijg je het, zwartgelakt. In principe moet het archief na 20 jaar naar het Nationaal Archief. Justitie respecteert de wet als het haar behaagt…

Politici hoofdelijk verantwoordelijk

Het probleem is niet dat de Rode Knop het niet doet, die doet het uitstekend. Het probleem is dat de Overheden niet denken dat Boem Ho is. De Rode Knop gaat af, zij denken: «Niet mijn Rode Knop!» Als ik gewoon niet kijk, dan weet ik het niet, kan het nooit mijn probleem zijn. Excellente strategie: «Ik herken mij niet in het geschetste beeld, ik kan mij niet herinneren dat ik daarover ben geïnformeerd, er staat niets in de geheime notulen, dat zegt mij niets, er staat mij niets bij van… Ik zet mijn paarse krokodil in.»

Als je zo terugkijkt dan is het probleem helder. Alles ontbreekt aan #boerenverstand. En zodra beleid gestoeld is op idiotie gaan er essentiële dingen mis waar dan gelukkig helemaal niemand voor verantwoordelijk is.

In Frankrijk zijn politici hoofdelijk verantwoordelijk, met celstraf en boetes als ze nalatig zijn¹⁾.  Was je op de hoogte? Dan ben je verantwoordelijk. Dat schijnt voor Nederland écht niet te kunnen en dat betreur ik. In Frankrijk is het voor burgers fijn om te weten dat als politici écht nalatig of strafbaar zijn dat ze dan voor de rechtbank moeten verschijnen en veroordeeld kunnen worden. Le Principe de Précaution.²⁾ Boetes, celstraf of gewoon onverkiesbaarheid. Voorkomt dat alle onverschilligheid? Nee. Maar toch wel een beetje. Gewoon Boerenverstand.

Als dat dan écht bij ons niet kan, dan is het, denk ik, tijd om ons land weer een beetje te ijken. Is het nog goed om de waarheid te spreken? Is het nog verstandig om zelf na te denken? Is het niet beter om je koest te houden en gewoon te vragen «Hoe hoog?» als je de opdracht «Spring» krijgt? Mag je kinderen naar school sturen als ze uitsluitend onder de ophokplicht vallen? Mag je een minister van Justitie aan de wet houden? Mag je als Groninger verwachten dat je veilig bent? Mag je als journalist verwachten dat je WOB stukken leesbaar zijn in plaats van zwart gelakt? Mag je als ouder met een kleurtje met vertrouwen toeslagen aanvragen? Mag je van een staatssecretaris eisen dat hij niet omvalt van verbijstering als blijkt dat het beleid slachtoffers maakt? Mag je van de zorg verwachten dat ze je verzorgen? Mag je van onze beleidsmakers verwachten dat ze handelen in

het belang van het land en niet in het belang van de lobbycratie?³⁾Mag je als asielzoeker verwachten dat wij je als een mens behandelen en niet met je blote voeten in de sneeuw van Lesbos laten creperen aan een longontsteking? Mag je er vanuit gaan dat Rechtsbijstand belangrijk is juist in een land wat zich (op papier nog wel toch?) een Rechtsstaat wil noemen? Kan je nog rekenen op de politiek als alles om je heen instort? Mag je denken dat er heus wel iemand even opstaat en zegt: «Hé, dit klopt van geen kanten. Ik regel het even, anders gaat er iets mis? Ik grijp in?» Wie kan er eigenlijk nog ingrijpen in dit land? Ik dacht dat de Nationale Ombudsman die functie had maar dat was een foutje. Bedankt…

Wie luistert er nog naar de Rode Knop? Dat lijkt me nou werkelijk een prima baan. De Rode Knop bewaken. En dan ingrijpen. Met Boerenverstand.

Anders

Gaat

Het

Mis

Noten
¹⁾ https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/proces-van-het-besmette-bloed-begint-in-parijs-was-premier-fabius-schuldig-aansprakelijk-of-verantwoordelijk~bafb9dc0/
²⁾ https://fr.wikipedia.org/wiki/Principe_de_pr%C3%A9caution
³⁾  Wanda de Kanter in televisieprogramma Zomergasten, 25 augustus 2019