Van waarde: sociaal-democratie voor de 21ste eeuw

De Wiardi Beckman Stichting, het wetenschappelijke bureau voor de Partij van de Arbeid, heeft op zaterdag 16 februari 2013 in de Rode Hoed in Amsterdam de resultaten van het “Van waarde-onderzoek” gepresenteerd in het manifest Van waarde, Sociaal-democratie voor de 21ste eeuw. Het is een visie die de sociaal-democratische waarden gebruiksklaar maakt voor de huidige tijd.

Meer dan twee jaar geleden kwam een kleine groep mensen regelmatig bijeen – de Kompasgroep genaamd – om van gedachten te wisselen over de toekomst van de sociaal-democratie. Bindmiddel was in eerste instantie vooral het gevoel dat het na Paars en na de kabinetten met Balkenende tijd was om langer stil te staan bij de pretenties van de progressieve politiek. Het zou niet gaan over de techniek van investeren of bezuinigen, maar over richting en noodzaak van een heroriëntatie.
In het onderzoek naar een nieuwe koers stonden drie vragen centraal: Wat is van waarde? Hoe staat dat onder druk? En wat kunnen we daaraan doen?

Aan de gesprekken namen o.a. deel: Felix Rottenberg, Lodewijk Asscher, Paul de Beer, Hans Boutellier, Rutger Claassen, Job Cohen, Heleen de Coninck, Wout Cornelissen, Mark Elchardus, Michiel Emmelkamp, Anton Hemerijck, Kees Schuyt, Adriaan van Veldhuizen, Adnan Tekin en Evelien Tonkens. Ook de stafleden van de Wiardi Beckman Stichting waren erbij betrokken. Zij gingen het land in voor interviews met mensen over hun zorgen en hun dromen, en over de manier waarop zij problemen oplossen waar ze tegenaan lopen.
Verder schreven in 2011 en 2012  tientallen wetenschappers artikelen voor themanummers van het tijdschrift S&D in het kader van het Van waarde-onderzoek. Ook hun ideeën zijn terug te vinden in het manifest.
Een van die artikelen, getiteld Goed werk is een doel, geen middel, is geschreven door Thijs Jansen, Gabriël van den Brink en Jos Kole, redacteuren van het in 2009 verschenen boek Beroepstrots. Een ongekende kracht. Het artikel begon met: “Het is de hoogste tijd voor een alternatieve besturingsfilosofie die uitgaat van de deskundigheid, vaardigheid, beroepsethiek en intrinsieke motivatie van degenen die op de werkvloer het echte werk doen”.

Goed werk, een van de vier doelen van de nieuwe koers

In het manifest Van waarde staat: “In de gesprekken die we voerden, resoneren vier klassieke sociaal-democratische waarden: mensen hebben behoefte aan bestaanszekerheid, aan goed werk, aan verheffing, en aan binding. Dat zijn blijvende doelen van de sociaal-democratie, dat is wat de sociaal-democratie van waarde acht.
Die vier doelen vormen samen een visie op het goede leven en op het goede samenleven. Aan het individu bieden ze een behoorlijk levensniveau en sociale veiligheid; de mogelijkheid je te ontplooien in je werk, buiten je werk en via je werk; de kans je te verheffen, het beste van jezelf te maken; en de kans die bindingen te zoeken die het leven mogelijk en aangenaam maken. Ze bieden zeggenschap en greep op het leven. Kortom: zij bieden vrijheid in de volle betekenis van het woord”.

Het manifest Van waarde wordt begeleid door twee andere publicaties:
1. Een boek met interviews met mensen uit het land, getiteld Vooruit. De verzwegen politiek van het dagelijks leven. Daarin staan gesprekken met leraren, verplegers, agenten, kleine ondernemers, marktkooplui, jonge migrantenvrouwen, fotografen, schoonmakers, buschauffeurs, onderzoekers, lokale ambtenaren en rijksambtenaren.
2. Een bundel met artikelen uit de themanummers van S&D die als bouwstenen dienden voor het project, getiteld Tegenwicht. Waarom waarden ertoe doen. Hierin staat ook het artikel Goed werk is een doel, geen middel.

Het manifest Van waarde is in een online versie verschenen en in druk bij uitgeverij Van Gennep. Downloaden op site van Wiardi Beckman Stichting: www.wbs.nl

Artikel in S&D no 9/10, 2011: Goed werk is een doel, geen middel door Thijs Jansen, Gabriël van en Brink en Jos Kole. Te downloden op AnZdoc: https://anzdoc.com/goed-werk-is-een-doel-geen-middel.html

Zie ook Tegenwicht – Waarom waarden ertoe doen, onder redactie van Menno Hurenkamp, Annemarieke Nierop en Monika Sie Dhian Ho, Van Gennep, Amsterdam, februari 2013. Downloaden op site Wiardi Beckman Stichting: www.wbs.nl