Tijd voor emanciperen in de zorg: Luister naar de verpleegkundigen!

Verpleegkundigen worden tijdens de coronacrisis gezien als helden. Maar die waardering is weinig waard als de werkomstandigheden in deze sector niet worden aangepakt. Joost Bijlsma schrijft in Intermediair –  tijdschrift en platform voor hoger opgeleiden – dat zeggenschap essentieel is. Er wordt al zo lang over gesproken, maar waarom worden verpleegkundigen genegeerd als zij vertellen wat zij nodig hebben?

De coronacrisis laat zien hoe de verhoudingen in het huidige zorglandschap liggen. Terwijl de verpleegkundigen zo’n belangrijke rol hebben in de coronazorg, schitteren ze door afwezigheid in gezichtsbepalende organen zoals het Outbreak Management Team. En ook in de top van ziekenhuizen zijn ze schaars. In de jaren negentig verdwenen verpleegkundig (adjunct-)directeuren uit ziekenhuizen, terwijl managers juist opkwamen. Zonder ‘directe vertegenwoordiging’ in de top is het lastig om je stem te laten horen.

Teamwerk

Hoogleraar patiëntveiligheid Jan Klein van de TU Delft vindt het hoog tijd om beter naar verpleegkundigen te luisteren. Hij heeft jarenlange ervaring als anesthesioloog op operatiekamers en zag de verhoudingen er niet gelijkwaardiger op worden. Tijdens zijn onderwijs in patiëntveiligheid stuit hij geregeld op ongelijkheid op de werkvloer. Zoals een verpleegkundige die verzucht dat eindelijk naar haar wordt geluisterd. Of een situatie op een IC waar het dagelijks multidisciplinair overleg met verpleegkundigen is omgezet naar een overleg met louter artsen.

Verpleegkundigen geen stem geven, is volgens Klein riskant. “Zorg draait om teamwerk. Voor veilig werken zonder fouten heb je ieder perspectief en iedere input nodig. Verpleegkundigen zijn de achilleshiel van de patiëntveiligheid. Zij zitten het dichtst bij de patiënten en ze weten precies hoe het op de werkvloer werkt”.
Klein maakt zich zorgen dat er door de extra ‘coronawerkdruk’ veel meer fouten worden gemaakt. Hij vindt het een gemiste kans dat er geen verpleegkundigen in organen zoals het Outbreak Management Team zitten. ‘Daarmee had voorkomen kunnen worden dat er onrealistisch ferme uitspraken werden gedaan over IC-uitbreiding.’

Bestuurder Conny van Velden van Vereniging Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN) betreurt het dat verpleegkundigen zich steeds opnieuw boos moeten maken over zeggenschap in hun organisaties: “De coronacrisis is hét moment om deze structurele zeggenschap af te dwingen. En af te rekenen met deze ongezonde ongelijkheid op de werkvloer”.

Lees het hele artikel: Helden van de zorg, maar luisteren naar verpleegkundigen ho maar, door Joos Bijlsma, Intermediair, 18 mei 2020: www.intermediair.nl/beroepen-functies/zorg/zorgt-coronacrisis-voor-emancipatie-in-de-zorg