Staken en demonstreren voor einde aan chaos in de jeugdzorg. Laat het over de mensen gaan, er zijn genoeg effectieve plannen

Ongeveer zevenduizend medewerkers in de jeugdzorg kwamen op 15 maart 2022 bij elkaar op het Malieveld in Den Haag om aandacht te vragen voor de problemen in de jeugdzorg. De demonstratie begon om 13.00 uur met een minuut stilte, die werd gevolgd door enorm veel lawaai van de demonstranten. De duizenden medewerkers in de jeugdzorg hadden hun werk neergelegd om hun stem te laten horen. Ze willen dat er een eind komt aan de chaos in de jeugdzorg. Het is voor de tweede keer in de geschiedenis dat jeugdzorgpersoneel het werk neerlegt voor betere voorwaarden; het aantal stakers schat men op 32.000 mensen in totaal.

Een van de demonstranten in Den Haag was Karen Buursen uit Rheden. Zij werkt al dertig jaar in de jeugdzorg. Aan Maarten Beeks van regionale Omroep Gelderland vertelde zij: “Daarvan werk ik nu al 25 jaar ambulant, kom veel in gezinnen en werk met gescheiden ouders. We doen dit niet voor de lol, we laten al vijf jaar van ons horen, maar het gaat van kwaad tot erger”.

De problemen in de jeugdzorg zijn alom bekend. Vooral de administratieve taken die er sinds de decentralisatie van de jeugdzorg in 2015 zijn bijgekomen zorgen ervoor dat “personeel gewoon ontzettend veel verantwoording moet afleggen. Dat vraagt om anderen dingen dan contact met de jongeren. Ja, contact met je computer, maar daarvoor ben je niet in de jeugdzorg gaan werken”.
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor jeugdzorg, werk en inkomen en zorg aan langdurig zieken en ouderen. Een deel van deze taken hebben gemeenten overgenomen van de Rijksoverheid.

De decentralisatie heeft voor een grote versnippering gezorgd vertelde Maaike van der Aar, bestuurder Jeugdzorg van vakbond FNV aan regionale Omroep West: ”Het is enorm onwerkbaar geworden met allerlei lagen, managers en verschillende vormen van inkoop”. Daar komt nog eens bij dat de problemen in de samenleving alsmaar groter worden. Armoede, kansen(on)gelijkheid en prestatiedruk door sociale media zorgen volgens Van der Aar voor grote problemen binnen gezinnen: “Het is een stille schande”.

Er zijn voldoende effectieve plannen

Volgens Karen Buursen liggen er voldoende plannen om de koers ten goede te veranderen. Ze verwijst naar de aanbevelingen gedaan door FNV Zorg & Welzijn en Stichting Beroepseer, onder de noemer de Jeugdsprong: “Alle onderzoeken wijzen uit dat het anders moet, maar dan zegt de zoveelste staatssecretaris weer dat er eerst een onderzoekje gedaan moet worden, waarvan er al honderden zijn gedaan. Dan voel je je niet serieus genomen”.

Zullen we weer gewoon gaan helpen?

In het Brabants Dagblad vertelt José Rijnen dat ze van dezelfde mening is. In het interview met Stephan Jongerius legt ze uit: “Gelukkig zie je inmiddels breed het besef doordringen dat de jeugdzorg moet veranderen. Initiatieven als De Jeugdsprong (van FNV Zorg & Welzijn en Stichting Beroepseer, red.) doen goede voorstellen, bijvoorbeeld om het Rijk weer verantwoordelijk te maken voor de zware zorg. Zie de coalitie als mijn bijdrage aan de verandering in Tilburg”.
José Rijnen is een kinder- en jeugdpschologe uit Tilburg. Zij werkte veertig jaar in de Brabantse jeugdzorg. Volgens haar is de transitie in de jeugdzorg mislukt. In 2020 hield ze met haar werk op: “Ik was er echt klaar mee”.
Lang heeft het ophouden niet geduurd. Met hulp van vrijwilligers is Rijnen teruggekeerd naar de basis. Zij staat nu “heel praktisch kinderen en gezinnen bij”. Stap voor stap bouwt ze met een aantal partijen in Tilburg aan ‘een coalitie voor informele steun aan kinderen en gezinnen’.

“We hebben met z’n allen een monsterlijk zorgsysteem gecreëerd”, zegt Rijnen. Het is nu de tijd weer gewoon mensen te gaan helpen.

Belofte

Voorzitter Tuur Elzinga van vakbond FNV (op foto in turquoise jack) heeft het manifest van denktank de Jeugdsprong aangeboden aan staatssecretaris Maarten van Ooijen van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op het Malieveld op 15 maart 2022. Het manifest – een initiatief van FNV Zorg & Welzijn en Stichting Beroepseer, onder voorzitterschap van Steven de Waal – telt tien adviezen en werd gelanceerd op  17 mei 2021. Te hopen is  dat het manifest de volle aandacht krijgt van de beslissers. Het blijft van alle plannen verreweg het meest concrete en het meest door het veld gedragen toekomstplan voor de jeugdzorg.

Van Ooijen (op foto naast Elzinga) beloofde ten overstaan van de zevenduizend jeugdzorgmedewerkers niet meer over, maar met hen te praten als het over de jeugdzorg gaat en het kind altijd centraal te zetten: “Er wordt te vaak over de jeugdzorgmedewerkers gepraat, maar niet met hen. Daarom kwam ik naar de jeugdzorgstaking om naar hen te luisteren. Ik wil verbeteren met suggesties vanuit het veld. Want uiteindelijk delen we hetzelfde doel: een betere jeugdzorg voor kinderen en jongeren”.

Lees het hele interview Jeugdzorgmedewerker Karen staakt: ‘We worden niet serieus genomen’, door Maarten Beeks, Omroep Gelderland, 15 maart 2022: www.gld.nl/nieuws/7593254/jeugdzorgmedewerker-karen-staakt-we-worden-niet-serieus-genomen

Duizenden mensen op Malieveld voor demonstratie over jeugdzorg, Omroep West, 15 maart 2022: www.omroepwest.nl/nieuws/4543835/duizenden-mensen-op-malieveld-voor-demonstratie-over-jeugdzorg

Manifest De Jeugdsprong feestelijk gepresenteerd, Blogs Beroepseer, 17 mei 2021: https://beroepseer.nl

Steven de Waal over ‘Manifest De Jeugdsprong’ en de waarde van private denktanks, Blogs Beroepseer, 9 juli 2021: https://beroepseer.nl

Na de kater van 40 jaar jeugdzorg: zullen we weer gewoon gaan helpen? Interview met José Rijnen, door Stephan Jongerius, Brabants Dagblad, 14 maart 2022: www.bd.nl/

Twitter Maarten van Ooijen, 15 maart 2022: https://twitter.com/MaartenOoijen

U P D A T E

FNV overhandigt advies jeugdzorg aan de Staatssecretaris, door Maaike van der Aar, FNV-bestuurder Jeugdzorg, FNV, 17 maart 2022: www.fnv.nl

Schouder aan schouder op het Malieveld, door Olaf Prinsen, directeur Jeugdzorg Nederland, 17 maart 2022: www.jeugdzorgnederland.nl/actueel/schouder-aan-schouder-op-het-malieveld/

Foto bovenaan is ontleend aan de video Duizenden mensen demonstreren tegen bezuinigingen op jeugdzorg, Hart van Nederland, 15 maart 2022: https://www.kijk.nl/video/YaeFWSsnzXLRzV